Κυψέλη και συλλογικός οργανωτής δραστηριοτήτων των Μικρασιατών που εγκαταστάθηκαν στη Νέα Ιωνία Αττικής, αποτελούσε και αποτελεί η Ένωση Σπάρτης Μικράς Ασίας που ιδρύθηκε στις 25 Ιουνίου του 1933, με την επωνυμία «Ένωσις Σπαρταλίδων Ν. Ιωνίας «τα Σπάρτα» με έδρα τη Νέα Ιωνία, ως συνέχεια της «Ένωσης Σπαρταλήδων» με έδρα την Αθήνα, το 1923.
Το πρώτο Δ. Συμβούλιο αποτελούσαν οι:
Πρόεδρος: Ιορδ. Δημητριάδης,
Αντιπρόεδρος: Κοσμάς Νικολαΐδης,
Γενικός Γραμματέας: Αντών. Σαπουντζάκης,
Ταμίας: Νικ: Χατζησταθόγλου,
Μέλη: Χρ. Παλόγλου, Ιππ. Γεωργιάδης, Παν. Παγιασλής, Χρ.Τσοτάνογλου, Σωτ. Γαβριήλογλου.
Όπως αναφέρεται στο ιστορικό της Ένωσης: «Ξεκίνησε ως μια ζεστή εστία με σκοπό την αποκατάσταση των προσφύγων τα πρώτα χρόνια του ξεριζωμού, ως ένας «οίκος» στη φιλόξενη αγκαλιά του οποίου έβρισκαν ανακούφιση, υλική και ηθική στήριξη οι κατατρεγμένοι Σπαρταλήδες, η πλειοψηφία των οποίων είχε εγκατασταθεί στη συνοικία της Νέας Ιωνίας.
Στη συνέχεια, καθώς οι δημιουργικοί αυτοί άνθρωποι πρόκοβαν, προόδευαν και διακρίνονταν όλο και περισσότερο, το σωματείο προόδευε και διακρινόταν κι αυτό παράλληλα. Με τις εκδηλώσεις και τις δραστηριότητές του εξελισσόταν σε ένα δυναμικό και πρωτοπόρο σωματείο, με ιδιαίτερη συμβολή στα κοινωνικά και πολιτιστικά δρώμενα της πόλης στην οποία έδρευε, τη Νέα Ιωνία, αλλά και με ξεχωριστή φροντίδα να αποτελεί πάντα το σημείο αναφοράς όλων των Σπαρταλήδων που βρίσκονται εγκατεστημένοι σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και ολόκληρου του κόσμου.
Σκοπός μας είναι η συνέχιση της προσπάθειας για τη διάσωση και ανάδειξη της ιστορίας και του πολιτισμού της αλησμόνητης εκείνης πατρίδας, της Σπάρτης της Πισιδίας της Μικράς Ασίας. Τα τεχνολογικά μέσα της εποχής μας διευκολύνουν στο έργο αυτό. Όμως, μας δυσκολεύει η απόσταση που μεγαλώνει από το πέρασμα του χρόνου, από τα πρόσωπα που χάνονται, από τις μνήμες που κινδυνεύουν να σβήσουν.
Στοχεύουμε, όμως, ακόμα παραπέρα από τη μουσειακή επιβίωση του ιστορικού και λαογραφικού υλικού που κατέχουμε. Αναζητούμε και επιθυμούμε να αναδείξουμε την ύπαρξη και μετεξέλιξη όλων αυτών των χαρακτηριστικών που μεταφέρει ο μικρασιατικός πολιτισμός στις μέρες μας, στην προσωπικότητα και την ταυτότητά μας, στην καθημερινότητά μας, στα έργα της σύγχρονης πολιτιστικής δημιουργίας.
Η γνώση του παρελθόντος οδηγεί κάθε γενιά στην κατανόηση του παρόντος της και διαμορφώνει εποικοδομητικά το μέλλον και τη συνέχειά της».
Το 1949 ξεκίνησε η προσπάθεια για την ανέγερση κτηρίου και τελικά στις 13 Μαΐου 1956: «Γίνεται με επισημότητα η θεμελίωση του κτιρίου από τον τότε δήμαρχο Κ. Κιοφτερτζή, τον Πρόεδρο Βασ. Αρτεμιάδη (που είχε προσφέρει πολλά από εράνους Σπαρταλήδων του εξωτερικού), τον μηχανικό Μιχ. Κιουρτσόγλου. Ο “Οίκος Σπάρτης” όπως ονομάσθηκε, κτίριο και φορέας θα είναι έτοιμος στην πρώτη του μορφή το 1961, επί προεδρίας Κ. Νικολαΐδη, και θα γίνει ο μοναδικός σχεδόν χώρος εκδηλώσεων στη Νέα Ιωνία για δέκα και πλέον χρόνια.
10ετία 1970: Η επέκταση του κτιρίου κι η προσθήκη ορόφου. Οι δωρεές των Σπαρταλήδων στηρίζουν τη μεγάλη προσπάθεια δημιουργίας ενός πραγματικού Πνευματικού Κέντρου».
Όλα αυτά τα χρόνια, δωρητές, ευεργέτες, αλλά και απλός κόσμος, στηρίζουν και ενισχύουν με όποιο τρόπο μπορούν το έργο του δραστήριου συλλόγου των Μικρασιατών.
Βιβλιοθήκη- Αναγνωστήριο από το 1980 με πάνω από 7.000 τόμους βιβλίων, σκάκι από το 1984, ομιλίες, εκδηλώσεις, εκδόσεις, σεμινάρια, θεατρικές και πολιτιστικές δράσεις, είναι στις δραστηριότητες που εξελίσσονται όλα αυτά τα χρόνια, δίνοντας επιπλέον δυναμική στην πορεία της Ένωσης, που το 1990 κάνει τροποποίηση Καταστατικού. Ο σύλλογος ονομάζεται «Ένωση Σπάρτης Μικράς Ασίας». Εμπλουτίζεται η σκοποθετική του και ανοίγονται νέοι ορίζοντες.
Όπως αναφέρει η Ένωση στο χρονικό των δράσεών της: «1992,19-22 Νοεμβρίου: Οργανώνεται, με τη συνδρομή του Δήμου Ν. Ιωνίας, το 5ο Συμπόσιο Ιστορίας-Λαογραφίας Αττικής, αφιερωμένο “στην εγκατάσταση των προσφύγων στους Δήμους και στις Κοινότητες της Αττικής” με την ευκαιρία των 70 χρόνων από την Καταστροφή.
1993, 29 Ιανουαρίου: Η Ένωση Σπάρτης “αδελφοποιείται” με το Δήμο Σπαρτιατών σε επίσημη τελετή στο δημαρχείο της πρωτεύουσας της Λακωνίας.
1993, 30 Δεκεμβρίου: Η Ένωση τιμάται από την Ακαδημία Αθηνών για “Όσα υπέρ της Μνήμης του Μικρασιατικού Ελληνισμού πράττει”.
1995: Αρχίζει ο θεσμός της βράβευσης νέων Σπαρταλήδων αλλά και νέων μη Σπαρταλήδων (περιοχής Νέας Ιωνίας οι δεύτεροι), που εισάγονται σε Α.Ε.Ι. και Τ.Ε.Ι. της χώρας. Διαρκεί 7 χρόνια. Θα βραβευθούν 120 νέοι και νέες. Την ίδια περίοδο γίνονται τιμητικές εκδηλώσεις για την πρώτη προσφυγική γενιά, τους Σπαρταλήδες χαλιτζήδες, τους εκπαιδευτικούς και τους δημιουργούς (συγγραφείς, καλλιτέχνες).
1998,13 Σεπτεμβρίου: Ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χριστόδουλος ομιλεί στην Ένωση για τον Χρυσόστομο Σμύρνης. Ανακηρύσσεται “Πρώτον τη τάξει Επίτιμο Μέλος”.
2000, 6 Μαΐου: Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κων/πόλεως Βαρθολομαίος ιερουργεί στους ναούς της Σπάρτης, ύστερα από ειδική πρόσκληση του Διοικ. Συμβουλίου, μέλη του οποίου Τον υποδέχονται εκεί.
2002, Σεπτέμβριος: Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος ανακηρύσσεται “Επίτιμος Μέγας Ευεργέτης της Ενώσεως” σε ειδική τελετή στο Πνευματικό Κέντρο της, παρουσία του μακαριστού Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου, πολλών Ιεραρχών και άλλων προσωπικοτήτων.
2000-2008: Εντείνεται το πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των εγκαταστάσεων του κτιρίου, αλλά και των δράσεων του Συλλόγου, ώστε όλοι οι χώροι να είναι απολύτως λειτουργικοί. Αρχίζει η διαμόρφωση του Μουσείου Ενθυμημάτων».
Στις μέρες μας η Ένωση Σπάρτης Μικράς Ασίας, όχι μόνο δεν έχει υποστεί τη φθορά του χρόνου στις δραστηριότητές της, αλλά παραμένει ακμαία και αναπτυσσόμενη. Πρόσφατα επισκεφτήκαμε το χώρο της και σας παρουσιάζουμε μέρος από τα εκθέματα που φιλοξενεί. Με τη Νέα Ιωνία να συμπληρώνει 100 χρόνια από την ίδρυσή της το 2023, θα επανέλθουμε με αναλυτικά αφιερώματα στην πόλη και τους φορείς της και με ακόμα πιο πλούσια αναφορά στο έργο της Ένωσης Σπάρτης – Μικράς Ασίας.
Έρευνα & φωτο: Νάσος Μπράτσος
Σχετικά θέματα
Ο Συνοικισμός των Μικρασιατών προσφύγων στο νησί της Άνδρου
«Εκεί που φωλεύει η κακομοιριά» – Οι προσφυγικοί συνοικισμοί στην Αθήνα το 1928
Παλαιά Φωκαία: Οι αλλεπάλληλες διώξεις και ο ξεριζωμός
Η εγκατάσταση των Μικρασιατών προσφύγων στη Σύρο
Η εγκατάσταση των Μικρασιατών προσφύγων στη Νέα Αρτάκη Ευβοίας (φωτορεπορτάζ)
Ο Σύνδεσμος Μικρασιατών Προσφύγων Χαλανδρίου «Οι Ρίζες» στο www.ertnews.gr
Οι Μικρασιάτες του Μαρμαρά στα Νέα Παλάτια Ωρωπού και το μουσείο προσφυγικής μνήμης (φωτορεπορτάζ)
Τα «απολυμαντήρια» της Καλαμαριάς και οι Μικρασιάτες πρόσφυγες
Θ. Καστανίδης: “1922-1923 Εκατό χρόνια μετά το Μακρονήσι λύνει τη σιωπή του” (audio)
Με τη σημαία που θυμίζει τη Μικρασιατική καταστροφή στο Δημαρχείο
«Η Κρήνη του Χέλιου» από το Μελί της Μικράς Ασίας στο Χαλάνδρι
Το ertnews.gr στο «Μουσείο Προσφυγικής Μνήμης 1922» στη Λέσβο (φωτορεπορτάζ)
Το ertnews.gr στο Μουσείο Μικρασιατών Ελευσίνας (φωτορεπορτάζ)
Το ertnews στο Μουσείο Μικρασιάτικου Ελληνισμού «Φιλιώ Χαϊδεμένου» (φωτορεπορτάζ)
Το ertnews στο Μουσείο Μικρασιατικού Πολιτισμού Αιγάλεω (φωτορεπορταζ)
Περιήγηση στο Μουσείο Μικρασιατικής Μνήμης Χανίων (φωτορεπορτάζ)
To ertnews.gr στο Μουσείο Μεταξουργείου του Βόλου (φωτορεπορτάζ)
Το ertnews.gr στο Κέντρο Μικρασιατικού Πολιτισμού (φωτορεπορτάζ)
Συνεχής δράση από το 1923: Παμμικρασιατικός Σύνδεσμος Πατρών & Περιχώρων (φωτορεπορτάζ)
Το Μουσείο Μικρασιατικού Πολιτισμού στο Προκόπι Ευβοίας
«Από τη Μικρασία έως την Καισαριανή με μία βαλίτσα θύμησες»
Ο Εκπολιτιστικός Σύλλογος Μακρηνών – Λιβισιανών Ν. Μάκρης στο ertnews.gr
Η εγκατάσταση των Μικρασιατών προσφύγων στη Νέα Κίο
Η εγκατάσταση των Μικρασιατών προσφύγων στη Φθιώτιδα
Η εγκατάσταση των Μικρασιατών προσφύγων στη Νέα Μάκρη
To www.ertnews.gr στο Κέντρο Έρευνας και Μελέτης της Μικρασιατικής Ερυθραίας (φωτορεπορτάζ)
Αμελέ Ταμπουρού: Τα τάγματα εργασίας – Τόπος μαρτυρικού θανάτου
Η εγκατάσταση των Μικρασιατών προσφύγων στο Λαύριο
Το ertnews.gr στα Προσφυγικά της Πάτρας πριν την ανάπλασή τους (φωτορεπορτάζ)
Η εκτέλεση των «6» για τη Μικρασιατική καταστροφή στις 15 Νοεμβρίου 1922
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος