Από 40 κύματα πέρασε μεγάλος αριθμός Μικρασιατών προσφύγων μέχρι να μπορέσει να εγκατασταθεί σε συνθήκες στοιχειωδώς ανεκτές (και αυτό με την πιο ελαστική προσέγγιση), καθώς τα χρόνια που ακολούθησαν από την άφιξή τους στην Ελλάδα, τόσο οι κρατικές παλινωδίες και καθυστερήσεις, όσο και οι αντιδράσεις μερίδας γηγενών δημιούργησαν αρκετά εμπόδια. Στην περίπτωση του Αγρινίου και των Μικρασιατών που είχαν εγκατασταθεί στη συγκεκριμένη περιοχή θα αναφερθούμε μέσα από σταχυολόγηση δημοσιευμάτων της εφημερίδας ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ.
Αναγκαίο να θυμίσουμε ότι η Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων είχε μπει σε τροχιά κατασκευής οικιών και συγκρότησης συνοικισμών για τη στέγαση των προσφύγων, που πέρασαν τα πρώτα χρόνια τους στη χώρα, άλλοι σε σκηνές, άλλοι σε αποθήκες, άλλοι σε σπίτια-ερείπια, προσπαθώντας έτσι να επιλύσει το στεγαστικό πρόβλημα.
Στην ειδησεογραφία της εποχής ακόμα και η ίδρυση συνοικισμών είχε να αντιμετωπίσει σημαντικά ζητήματα, όπως η ύδρευση, η αποχέτευση, ο κίνδυνος μετάδοσης ασθενειών και η υγειονομική κάλυψη, η οδοποιία, η προστασία από πυρκαγιές (συχνό φαινόμενο από την καύση ξύλων για θέρμανση και μαγείρεμα σε παραπήγματα), κλπ.
Στο Αγρίνιο εστιάζουμε στις αντιδράσεις μερίδας γηγενών που με επιθέσεις σε γυναικόπαιδα και με κομπίνες «λαδιάρη» ενωμοτάρχη που επιχειρούσε την οικονομική αφαίμαξη ταλαιπωρημένων ανθρώπων, έγραψαν μία σελίδα απόλυτης ντροπής στη νεότερη ιστορία του τόπου.
14-7-1929 εφημερίδα ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ
ΜΙΑ ΔΙΕΝΕΞΙΣ ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ ΚΑΙ ΓΗΓΕΝΩΝ
«Το γνωστόν ζήτημα του γηπέδου των μεγαλογαιοκτημόνων αδελφών Παπαστράτου, ανακινηθέν κατ΄αυτάς υπό της πόλεως Αγρνίου εις ην εδωρήθη υπό των ιδιοκτητών το εν λόγω οικόπεδον, κρατεί εν δεδικαιολογημένη εξεγέρσει τον ενταύθα προσφυγικόν κόσμον υπέρ του οποίου έχει απαλλοτριωθή νομίμως το επίμαχον γήπεδον. Κατ΄ιδιαιτέρας μου πληροφορίας, παρά τοις ενταύθα ενδιαφερομένοις κύκλους κρατεί η σκέψις όπως αποσταλή υπόμνημα διαμαρτυρίας εις την Κυβέρνησιν, ενώ θα χαρακτηρίζεται ως παράνομος η γενόμενη απαλλοτρίωσις. Αι προσφυγικαί οργανώσεις αφ’ ετέρου θα ζητήσουν από την Κοινοβουλευτική επί των Προσφυγικών Επιτροπήν, όπως παρακολουθήση επισταμένως και αποτρέψη τυχόν γενησομένην άρσιν της απαλλοτριώσεως του οικοπέδου δια να δυνηθούν επί τέλους να ιδρύσουν τη μερίμνη του Κράτους τους σχετικούς συνοικισμούς οι οποίοι θα είναι τοσούτω μάλλον απαραίτητοι καθόσον θεωρείται παγκοίνως ως άδικος η πρόσθεσις και ετέρου χειμώνος εις τους τόσους άλλους κατά τους οποίους διαβίωσαν ως άλλοι σκηνίται, υπό σκηνάς ή το πολύ εις παμπαλαίας καπναποθήκας και υπόγεια ανήλια οι ενταύθα πρόσφυγες».
23-10-1929 εφημερίδα ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ
ΑΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΟΣ ΠΡΑΞΙΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΟΥ
«Εξ Αγρινίου λαμβάνομεν την κάτωθι τηλεγραφική διαμαρτυρίαν: Δημόσιον όργανον της χωροφυλακής, ο ενωμοτάρχης του συνοικισμού του Αγίου Κωνσταντίνου Διονύσιος Διονυσόπουλος, μένεα πνέων κατά των προσφύγων και θέλων να χρηματίζεται εις βάρος απόρων οικογενειαρχών, εξέδωσε κατ’ αυτών υπερεκατόν ψευδή εντάλματα επί δήθεν λαθρεμπορία. Ο χωροφύλαξ του σταθμού Χωροφυλακής του συνοικισμού Αγίου Κωνσταντίνου, Διονύσιος Κωνσταντάκος βεβαιοί και αυτός ότι τα εντάλματα εξεδόθησαν ψευδώς, ίνα χρηματίζεται ο ενλόγω ενωμοτάρχης.
Οι πρόσφυγες του συνοικισμού, στερούμενοι και του επιουσίου, διαμαρτύρονται εντονώτατα, εκφράζοντες την βδελυγμίαν των δια την επαίσχυντον και παράνομον και εκβιαστικήν ενέργεια του χρηματόφιλου ενωμοτάρχου. Αποκρούουν την πληρωμήν των παρανόμως εκδοθέντων ενταλμάτων και παρακαλούν θερμώς όπως ενεργήσητε δια την αναστολήν της εκτελέσεως των εν λόγω ενταλμάτων και διαταχθώσιν αι αρμόδιαι αρχαί όπως προβώσιν εις αμερολήπτους ανακρίσεις, ίνα αποδειχθή το βάσιμον των καταγγελομένων και τιμωρηθή παραδειγματικώς ο εκτροχιασθείς ενωμοτάρχης. Οι πρόσφυγες του συνοικισμού, ανάστατοι, αναμένουσι εναγωνίως υμετέραν παρέμβασιν. Εντολή του Προσφυγικού Συνοικισμού Αγίου Κωνσταντίνου Αγρινίου.
Ο πρόεδρος Φίλιππος Μυρμίδης.
Επιτροπή, Χρήστος Ασημακόπουλος, Βασ. Τσεόης, Εμμαν. Ταμιανίδης, Γ. Πεσματζόγλου, Παρασκευάς Κουλούρογλου».
25-11-1929 εφημερίδα ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ: «Παρά του προέδρου των προσφύγων του συνοικισμού Ματσούκι (Αγρινίου) κ. Παν. Ιωαννίδου, λαμβάνομεν το κάτωθι τηλεγράφημα: Περί τους διακοσίους γηγενείς υπό την προστασίαν και άλλων κρυπτομένων πέριξ επετέθησαν κατά είκοσι αθώων προσφύγων γυναικοπαίδων, μεταβαινόντων προς συλλογήν ελαιοκάρπου εξ ελαιοδένδρων παραχωρηθέντων νομίμως εις πρόσφυγας κακοποιήσαντες αυτά. Οι αυτοί καταστρέφουν δια των ποιμνίων τους εσπαρμένας γαίας παραχωρηθείσας νομίμως εις πρόσφυγας, παρά τας διαμαρτυρίας της υπηρεσίας Εποικισμού. Παρακαλούμε ενεργήσατε δια την κατάπαυσιν βιαιοπραγιών και αυθαιρεσιών».
2-2-1930 εφημερίδα ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ανταπόκριση του Κώστα Μορφίνη: «Η πλέον παραμελημένη, η πλέον ξεχασμένη, η πλέον εγκαταλελειμμένη περιφέρεια του Ελληνικού Κράτους από απόψεως αστικής εγκαταστάσεως είναι η πόλις Αγρινίου. Παρά τον μεγάλον όγκον των προσφυγικών οικογενειών ανερχομένων εις σεβαστόν αριθμόν των οκτακοσίων (800) οικογενειών, ουδεμία μέχρι σήμερον μέριμνα ελήφθη. Εις τα προ πενταετίας ανεγερθέντα 130 κακότεχνα οικήματα παρά του Ταμείου Περιθάλψεως, συγκεντρώνεται όλη η Κυβερνητική μέριμνα του Κράτους.
Απλή επίσκεψις εις τα κατώγεια, εις ας ενδιαιτώνται οι εν Αγρινίω αστοί πρόσφυγες ήθελε μαλάξει και την πλέον σκηρόκαρδη καρδίαν. Δωμάτια από τάβλες παλιές και σκωροφαγωμένες, από διαδρόμους αποθηκών, εις υπόγεια όζοντα υγρασίας και μούχλας με ενοίκια 250-300-400 και 500 δραχμάς κατά μήνα, είναι αι λεγόμεναι κατοικίαι των προσφύγων Αγρινίου. Και εις αυτά τα δωμάτια παραμένουσι οικογένειαι εκ πέντε, εξ και επτά ατόμων. Απίστευτος αλήθεια είναι η μετά ολόκληρον επταετίαν τοιούτη κατάστασις των προσφύγων Αγρινίου και εν τούτοις δεν δίδομεν παρά αμυδράν εικόνα της πραγματικότητος. Η αστοργία του Κράτους σε αυτά τα δυστυχή πλάσματα είναι εγκληματική. Πώς θέλετε κ. Βενιζέλε, να εφαρμόσητε πολιτικήν εξυγιάνσεως του λαού εκ των φυματιώντων και λοιπών νοσούντων εφ όσον επιτρέπετε να ζώσιν εις ανήλια υπόγεια υγρά και μολυσμένα ολόκληρος κόσμος;
Πώς θέλετε να αντιδράσητε κατά του κομμουνισμού αφού σεις ο ίδιος ενισχύετε την προπαγάνδαν τους;
Οι σχετικοί φάκελλοι της Ε.Α.Π. και του Υπουργείου είναι πλήρεις από τα πολλά έγγραφα, αιτήσεις διαμαρτυρίας κλπ των ενταύθα προσφυγικών οργανώσεων. Τα Ταμεία τούτων βαρέθηκαν πλέον να πληρώνουν έξοδα μεταβάσεως επιτροπών εις Αθήνας προς επιτυχίαν των ονείρων των, του ιδανικού των, του σκοπού της ιδρύσεώς των. Πού επί τέλους πρέπει να αποταθή ο δυστυχής αυτός κόσμος δια να επιτύχη την καλλιτέρευσιν της ζωής του, ήτις καλλιτέρευσις πρωτίστως το Κράτος θα ωφελήση περιορίζουσα τας διαφόρους μεταδοτικάς νόσους και αποδίδουσα πολίτας υγιείς;».
Σε επιστολή του από το Αγρίνιο, ο Κωνσταντίνος Μελισσινός (δημοσιευτηκε στις 23-2-1930 στον ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΚΟΣΜΟ) προειδοποιεί ότι το πρόβλημα πρέπει ναλυθεί γιατί οι πρόσφυγες δεν είναι μόνο εκλογική πελατεία, αλλά ενδέχεται να τους προσεταιριστεί το κομμουνιστικό ρεύμα, όταν μάλιστα συνέβη το εξής: «Ο Πρόεδρος της Κυβερνήσεως ω και ο υφυπουργός κ. Παπαδάτος δεν θα έχουν λησμονήσει τους αγώνας του Προέδρου της Παμπροσφυγικής κ. Γεωργίου, ο οποίο όλως ανιδιοτελώς ειργάσθη όσον ουδείς έτερος δια την ανέγερσιν του Συνοικισμού, δια να προφυλάξη τους πρόσφυγας από τον κομμουνισμόν, τον οποίον ενισχύει αυτή η Κυβέρνησις με την άστοργον εγκατάλειψιν εξ χιλιάδων (6.000) προσφύγων εις την τύχιν των και όστοις εις αντάλλαγμα δια τους κόπους και μόχθους του, επαύθην από την θέσιν του Δημοτικού Υπαλλήλου, κινδυνεύων να αποθάνη της πείνης οικογενειακώς, χωρίς να επέμβη και προς τούτο ακόμη ουδείς αρμόδιος».
Έρευνα: Νάσος Μπράτσος
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος