100 χρόνια από την ίδρυση της Νέας Ιωνίας Αττικής, το 1923, τόπο που στέγασε χιλιάδες Μικρασιάτες πρόσφυγες, συνεχίζουμε το σπονδυλωτό μας αφιέρωμα και περιδιαβαίνουμε την παλιά βιομηχανική περιοχή της συνοικίας της Ελευθερούπολης, εκεί που κάποτε χτύπαγε δυνατά η καρδιά του «ελληνικού Μάντσεστερ» όπως είχε ονομαστεί η περιοχή.
Ο μεγάλος αριθμός εργοστασίων κυρίως κλωστοϋφαντουργίας, έδωσε μεροκάματα σε μεγάλο αριθμό Μικρασιατών προσφύγων και αυτό επέδρασε ευεργετικά στις προσπάθειες να ξαναχτίσουν τις ζωές τους, μπαίνοντας στην αγορά εργασίας.
Τα ρέματα της περιοχής, ο Ποδονίφτης είναι το πιο γνωστό, αλλά και άλλα μικρότερα, όπως ο Γιαμπουρλάς, εξασφάλιζαν το απαιτούμενο νερό που χρειάζονταν για τη λειτουργία της η υφαντουργία.
Στις μέρες μας η περιήγηση στην Ελευθερούπολη γεννά ανάμικτα συναισθήματα, δέος γι’ αυτό που κάποτε ήταν η περιοχή με τα μελίσσια των εργατών να γεμίζουν τους δρόμους πηγαίνοντας στις φάμπρικες που ήταν η μία δίπλα στην άλλη, συγκίνηση για τις προσπάθειες ανθρώπων ταλαιπωρημένων να μπορέσουν να κάνουν επανεκκίνηση στις ζωές τους, περιέργεια για τα τεχνικά και αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά των κτηρίων που στέγασαν βιομηχανικές δραστηριότητες και ανάμικτη ελπίδα αλλά και στεναχώρια για το ότι αυτοί οι χώροι δεν έχουν αξιοποιηθεί για το κοινό όφελος (όπως έχει συμβεί σε άλλες περιοχές) και κινδυνεύουν να ρημάξουν και να «πεθάνουν» από το χρόνο που περνάει.
Στην περιήγησή μας σταθήκαμε έξω από το εργοστάσιο που κάποτε βρίσκονταν η εταιρεία με την επωνυμία «Ανώνυμος Ταπητουργική Εταιρεία “Σπάρταλης”», που λειτουργούσε ως ταπητουργία, με το καταστατικό της να χρονολογείται το 1925.
Το κτήριο βρίσκεται μεταξύ των οδών Φιλ. Εταιρείας – Μυστρά – Φιλελλήνων – Σινιόσογλου, λίγα τετράγωνα πάνω από τη γραμμή του ΗΣΑΠ με κατεύθυνση προς Κηφισιά, μεταξύ των σταθμών Νέας Ιωνίας και Ηρακλείου.
Σε μελέτη τους οι Χ. Σαπουντζάκης και Λ. Χριστοδούλου (πρώην και νυν πρόεδροι της Ένωσης Σπάρτης – Μικράς Ασίας, ο Λ. Χριστοδούλου σημερινός πρόεδρος του Κέντρου Μικρασιατικού Πολιτισμού-ΚΕΜΙΠΟ) αναφέρουν μεταξύ άλλων ότι: «Το εργοστάσιο διέθετε υφαντήριο, βαφείο, πλυντήριο και αποθήκες, ενώ είχε 110 ιστούς και απασχολούσε 220 εργάτριες. Η μέση ετήσια παραγωγή ήταν 4.000 τ.μ. Η εταιρεία επίσης χρησιμοποιούσε και ελεύθερους ταπητουργούς την παραγωγή των οποίων μεταπωλούσε. Οι κυριότεροι τύποι χαλιών που παρήγαγε ήταν: Σπάρτα, Σαρούκ και Σιβάς.
Δυστυχώς η διεθνής κρίση επηρέασε και αυτή τη μεγάλη ταπητουργική εταιρεία και έτσι με την υπ’ αριθ. 41186/20.10.1930 απόφαση του Υπουργού Εθνικής Οικονομίας Π. Βουρλούμη (Φ.Ε.Κ. 286/24.10.1930 Δ.Α.Ε.), ανακαλείται η άδεια συστάσεως Ανωνύμου Εταιρείας υπό την επωνυμία «Ανώνυμος Ταπητουργική Εταιρεία Σπάρταλης».
Από το 1931 και ενώ η επιχείρηση έχει τεθεί σε καθεστώς εκκαθάρισης αρχίζουν οι κατασχέσεις εμπορευμάτων/ταπήτων.
Την Κυριακή 11 Οκτωβρίου 1931 τίθενται σε πλειστηριασμό από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος κατασχεμένοι τάπητες της εταιρείας ΣΠΑΡΤΑΛΗΣ: 270 τάπητες τύπου Σπάρτα, 29 τάπητες τύπου Σιβάς, 21 τάπητες τύπου Ουσάκ.
Από το 1930 έως το 1940 οι εγκαταστάσεις της εταιρείας «Ανών. Ταπητουργική Εταιρεία “ΣΠΑΡΤΑΛΗΣ” Α.Ε.» ενοικιάζονται σε πολλούς μικροβιοτέχνες.
Στις 8.9.1940 δημοσιεύεται Περίληψη Προγράμματος Πλειστηριασμού του ακινήτου της Εταιρείας «ΣΠΑΡΤΑΛΗΣ» εκτάσεως 6.848 τ.μ. με λεπτομερή περιγραφή των κτισμάτων που βρίσκονται στο χώρο του κτήματος. Τους προλαβαίνει ο πόλεμος.
Τον Ιανουάριο του 1951 δημοσιεύεται ο Ισολογισμός Κλεισίματος της εταιρείας με την πώληση του ακινήτου στην εταιρεία «ΙΩΝΙΚΗ ΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ Α.Ε.».
Πλησίον του εργοστασίου «ΣΠΑΡΤΑΛΗΣ» το 1926, υπήρχε το γήπεδο της Ενώσεως Κωνσταντινουπολιτών Σαφραμπόλεως όπου γίνονταν οι αθλητικοί αγώνες Ν. Ιωνίας. (Εφημερίδα “Ο ΦΥΛΑΞ” αριθ. 7)».
Στις μέρες μας έχει απομείνει το κτήριο και οι επιγραφές της «Ιωνικής Υφαντουργίας», αλλά ακόμα και αν σκούριασαν οι μηχανές και τα φουγάρα, ούτε οι μνήμες έχουν ξεθωριάσει, ούτε η προσφορά στην τοπική κοινωνία σβήνεται.
Κείμενο & φωτο: Νάσος Μπράτσος
Διαβάστε στο www.ertnews.gr
Σάββατο 22 Απριλίου 2023: ΟΦΝΙ: 97 χρόνια δράσης για το αθλητικό δημιούργημα των Μικρασιατών προσφύγων
Κυριακή 23 Απριλίου 2023: Σημείο αναφοράς στην ιστορία της Νέας Ιωνίας τα λιγνιτωρυχεία της Καλογρέζας
Σάββατο 29 Απριλίου 2023: Από τις αλάνες στην ίδρυση της ΕΠΑΣΙ – Συντονισμός των προσφυγικών αθλητικών σωματείων στη Νέα Ιωνία
Κυριακή 30 Απριλίου 2023: Ακμή και παρακμή της βιομηχανίας στην προσφυγούπολη της Νέας Ιωνίας – 100 χρόνια διαδρομής
Kυριακή 14 Μαΐου 2023: «Η πόλις του ελέους» και το άδοξο τέλος της
Σχετικά θέματα
100 χρόνια από την ίδρυση της Νέας Ιωνίας Αττικής (φωτορεπορτάζ)
Το ertnews.gr στο Κέντρο Μικρασιατικού Πολιτισμού (φωτορεπορτάζ)
Η ιστορία του Μπλόκου της Καλογρέζας το Μάρτιο του 1944
Στις παλιές σιδηροδρομικές ράγες του «ελληνικού Μάντσεστερ» (φωτορεπορτάζ)
ΕΡΙΟΤΕΚ: Εκεί που κάποτε ήταν ένα εργοστάσιο (φωτορεπορτάζ)
Ένα μνημείο βιομηχανικής κληρονομιάς – Η «Νίκη» στη συνοικία του Λαζάρου (φωτο)
KEMIΠΟ: 100 Χρόνια από την Μικρασιατική καταστροφή – Πρόγραμμα εκδηλώσεων
Επισκέψεις σχολείων στο ΚΕΜΙΠΟ και επαφή με τον Μικρασιατικό Πολιτισμό
Η συμβολή των Μικρασιατών προσφύγων στον αθλητισμό
«Κιβωτός γνώσης» το νέο βιβλίο του Λουκά Χριστοδούλου
Ένωση Σπάρτης Μικράς Ασίας: Συνεχής δημιουργική πορεία από το 1933 μέχρι σήμερα (φωτορεπορτάζ)
Οι μαθητές ζωγραφίζουν το Μπλόκο της Καλογρέζας (φωτορεπορτάζ)
“Εθνική Αντίσταση και ποδόσφαιρο” στις εκδηλώσεις για το Μπλόκο της Καλογρέζας
Οι παλαίμαχοι ποδοσφαιριστές τίμησαν το Μπλόκο της Καλογρέζας
Τριήμερο Εκδηλώσεων Μικρασιατικού Πολιτισμού στη Νέα Ιωνία – Το αναλυτικό πρόγραμμα
Ανάδειξη της ιστορικότητας των παλιών λιγνιτωρυχείων Καλογρέζας
«Λέσβος- Νέα Ιωνία Δρόμοι της Προσφυγιάς Τότε και Τώρα»
«Στις γειτονιές των Μικρασιατών Προσφύγων» – 2ος αγώνας δρόμου την Κυριακή 25 Σεπτεμβρίου
«Ιωνικές Ημέρες Τέχνης & Πολιτισμού» στο Δήμο Νέας Ιωνίας
Τα πρώτα αθλητικά βήματα των Μικρασιατών προσφύγων στη Ν. Ιωνία Αττικής (Α’ μέρος)
Τα πρώτα αθλητικά βήματα των Μικρασιατών προσφύγων στη Ν. Ιωνία Αττικής (B’ μέρος)
Τα πρώτα αθλητικά βήματα των Μικρασιατών προσφύγων στη Ν. Ιωνία Αττικής (Γ’ μέρος)
Α.Ε. Ελευθερούπολης 1929: Με Μικρασιατική ρίζα σε μια διαδρομή προσφοράς μέχρι σήμερα
Α.Ο. Νέας Ιωνίας: Συνεχής προσφορά στον ερασιτεχνικό αθλητισμό
Οι «παραποτάμιες» ομάδες στη Νέα Ιωνία του Μεσοπολέμου
ΠΑΟ Καλογρέζας: Η πρώτη ομάδα που διαλύθηκε από τη δικτατορία
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος