Αν και πήρε το όνομα του τυράννου της Σάμου, του Πολυκράτη, ο ομώνυμος αθλητικός σύλλογος που ιδρύθηκε το 1931 στο «Τηγάνι«, όπως έλεγαν οι παλιοί το σημερινό Πυθαγόρειο Σάμου, κράτησε μόνο τη δημιουργικότητα από τα χαρακτηριστικά του αρχαίου τυράννου. Ο «νονός» του αθλητικού συλλόγου έκανε πολλά σημαντικά έργα, όπως το Ευπαλίνειο όρυγμα που ύδρευε με ασφάλεια την πόλη σε περίπτωση πολιορκίας, φέρνοντας από τα Μέγαρα τον υδραυλικό Ευπαλίνο, περιτείχισε την ακρόπολη Αστυπάλαια, όπου έχτισε το πλούσιο ανάκτορο του, ανεγέρθηκε το Ηραίον, ο μεγαλύτερος ελληνικός ναός που είχε δει ο Ηρόδοτος.
Ευτυχώς ο σύλλογος έμεινε στη δημιουργική κληρονομιά, γιατί η πολιτική του τυράννου στα άλλα επίπεδα ήταν ιδιαίτερα σκληρή και για να το πούμε αθλητικά κανένα fair play δεν εφάρμοσε στους πολιτικούς του αντιπάλους, αλλά αντίθετα τους έπαιξε αντιαθλητικά μέχρι τελικής εξόντωσης.
Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1920 η Σάμος είχε τη δυνατότητα να υποδέχεται πλοία, εμπορικά και μη, με αποτέλεσμα οι επισκέψεις ομάδων από άλλες περιοχές και άλλα νησιά, αλλά και αθηναϊκές, να συνδυάζουν τον αθλητισμό με τον τουρισμό, καθώς τις συνόδευαν φίλαθλοι – εκδρομείς.
Όπως σε όλη τη χώρα, τα λιμάνια βοήθησαν τον αθλητισμό και τον πολιτισμό (γίνονταν και επισκέψεις-περιοδείες καλλιτεχνικών και θεατρικών σχημάτων) και διευκολύνθηκε η ανάπτυξη των αθλητικών δραστηριοτήτων, πάντα με τα μέσα της εποχής και την κατάσταση των αθλητικών χώρων εκείνης της περιόδου, που συχνά η διαμόρφωσή τους γίνονταν και με την εθελοντική συμμετοχή κατοίκων. Αυτό εξακολούθησε και πολλές δεκαετίες μετά. Άλλωστε ενδεικτική είναι σχετική φωτογραφία με τους φίλους του Πολυκράτη να «εξορμούν» με τα εργαλεία τους στο γήπεδο για επιδιορθώσεις.
Πάμε όμως στο σύλλογο, όπου τα πρώτα τμήματα του Α.Ο. Πολυκράτη ήταν για πάρα πολλά χρόνια μόνο ποδόσφαιρο και κολύμβηση. Όπως και σε πολλά ερασιτεχνικά σωματεία ο Πολυκράτης για να μπορέσει να ανταποκριθεί στις στοιχειώδεις ανάγκες σε αθλητικό υλικό, αλλά και σε έξοδα μετάβασης σε άλλες πόλεις της Σάμου για αγώνες, έκανε λαχειοφόρους αγορές, χοροεσπερίδες, και εράνους με τους αθλητές να κρατάνε τον κουμπαρά στα χέρια και να εξορμούν.
Όμως αυτό δεν εξασφάλιζε την ομοιομορφία του αθλητικού υλικού καθώς άλλες φορές η φθορά του, άλλες φορές η χρήση του και σε εξωαγωνιστικές δραστηριότητες και σε ορισμένες περιπτώσεις και η εξαφάνισή του, οδηγούσε σε εμφάνιση με «αποκλίσεις» σε θέματα ομοιομορφίας. Και αυτό το φαινόμενο δεν ήταν τοπικό ζήτημα, αλλά σχεδόν κανόνας σε πανελλαδικό επίπεδο. Τα χρώματα ήταν το κόκκινο και το άσπρο που είχε ο τύραννος Πολυκράτης και προστέθηκε και το μπλε του ουρανού. Συνεπώς οι παίκτες του ήταν οι «τρικολόρ» της Σάμου. Ομοίως και στα παπούτσια συχνά υπήρχε απόκλιση στο νούμερο του παπουτσιού και στα πόδια του ποδοσφαιριστή και αυτό μάλλον ήταν η καλή περίπτωση, αφού είχε καταγραφεί και περιστατικό να αγωνιστεί κάποιος φορώντας δύο αριστερά παπούτσια. Η φθορά των παπουτσιών οδηγούσε στους τσαγκάρηδες που ντρέπονταν να ζητήσουν χρήματα από την ομάδα που δεν είχε, αλλά η δυσαρέσκεια δεν κρύβονταν.
Αποδυτήρια δεν υπήρχαν και συχνά το αθλητικό υλικό το έπαιρναν σπίτι τους οι παίκτες, ενώ όταν άρχισε να φυλάσσεται σε επαγγελματικούς χώρους παραγόντων, το έπλεναν όταν περίσσευαν κάποια χρήματα, διαφορετικά το φορούσαν από τη μία χρήση στην επόμενη με ό,τι συνέβαινε από οσμές και συνθήκες υγιεινής. Η φτώχεια φέρνει γκρίνια και έτσι δημιουργήθηκε το 1952 με βραχύβια παρουσία 3-4 χρόνων και ο Ερμής στο Πυθαγόρειο με παίκτες που έφυγαν από τον Πολυκράτη.
Στις προπονήσεις δεν υπήρχε διαιτητής και το κουμάντο το έκαναν οι καλύτεροι και πιο παλιοί παίκτες, ενώ τα πιτσιρίκια που χάζευαν την προπόνηση (συχνά γίνονταν και διπλό) μάζευαν τη μπάλα όταν έφευγε από τις γραμμές του γηπέδου.
Στο δικαστικό πεδίο ο πρόεδρος του Πολυκράτη Κ. Χατζηελευθεριάδης χάνει τη χρησικτησία του γηπέδου, που το κέρδισε ο Ερμής ο οποίος πλήρωνε νοίκια στους ιδιοκτήτες.
Προπολεμικά η κοινωνική σύνθεση της ομάδας ήταν κυρίως εργαζόμενοι νέοι και λιγότερο γυμνασιόπαιδες καθώς οι καθηγητές δεν ενθάρρυναν, το αντίθετο έκαναν, τη συμμετοχή των μαθητών στην ομάδα. Η μαζική συμμετοχή μαθητών ξεκινάει στα μέσα της δεκαετίας του 1960.Πρέπει να σημειώσουμε ότι και στα χρόνια της προσφυγιάς, καθώς όπως έχουμε παρουσιάσει σε άλλες έρευνές μας, στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο περίπου 30.000 πρόσφυγες κυρίως από τη νησιωτική Ελλάδα βρέθηκαν στη Μέση Ανατολή και την Αφρική, οι νέοι του Πυθαγορείου έκαναν ποδοσφαιρική ομάδα στα στρατόπεδα προσφύγων. Θυμίζουμε ότι η ηλικία στράτευσης στο συμμαχικό στρατό ήταν τα 16 χρόνια, συνεπώς μιλάμε για μικρότερες ηλικίες.
Θυμίζουμε ότι επί κατοχής έχουν καταγραφεί και άτυποι αγώνες εναντίον Ιταλών στο Πυθαγόρειο, με ομάδες που απάρτιζαν οι εναπομείναντες νέοι στο νησί.
Η μεταπολεμική περίοδος σε μία ρημαγμένη χώρα είχε αποτύπωση και στον αθλητισμό, αφού η μετανάστευση εσωτερική και εξωτερική οδήγησε πολλές φορές τον Πολυκράτη να αγωνίζεται με δεκάδα και όχι με ενδεκάδα, αλλά και πολύ νεαρούς παίκτες.
Το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967 και η στρατιωτική δικτατορία, έφεραν σειρά παρεμβάσεων στον αθλητισμό και στο ποδόσφαιρο. Στη Σάμο καταργήθηκαν ο Α.Ο. Βαθέος και ο Α.Ο. Καρλοβάσου, με τον Πολυκράτη να μένει σαν όνομα αλλά να αποπέμπεται η διοίκησή του και να σπάει η 17χρονη πορεία του προέδρου Κωνσταντίνου Χατζηελευθεριάδη που ήταν Μικρασιατικής καταγωγής, το τονίζουμε γιατί το μικρασιατικό στοιχείο έφερε στη νέα του πατρίδα ανεπτυγμένη αθλητική και πολιτιστική παράδοση, συνεπώς ο γιατρός ήταν φορέας αυτής της κληρονομιάς.
Βέβαια ήταν φίλα προσκείμενος στην ΕΔΑ και συνεπώς ήταν κόκκινο πανί για τους «εθνοσωτήρες». Μαζί του πήρε την άγουσα και ο γενικός έφορος Αντώνης Κωνσταντινίδης που υπηρετούσε το σύλλογο από το 1930. Πρόεδρος στο διορισμένο Δ.Σ. από τους δικτάτορες, διορίστηκε ο δάσκαλος Γιώργος Κωνσταντάκης και το συμβούλιο στελεχώθηκε από όσους ήταν «εύπεπτοι» από το καθεστώς.
Στην ιστορία έμεινε ο αποπεμφθείς πρόεδρος και το σημερινό γήπεδο (λειτουργία από το 1982 στην περιοχή του αεροδρομίου, πριν από 1951 έως το 1981 ήταν το σημερινό δημοτικό Πάρκινγκ κάτω από τη Μεταμόρφωση) φέρει το όνομα του και θεωρείται διοικητικά μαζί με τον γιο Ευάγγελο (1986-87 και 1996-2014) οι σημαντικότεροι πρόεδροι Αστέρες των πρώτων 50 χρόνων οι Γ. Αδάμας, Άγ. Καμίτσης, Επαμ. Σολούνιας, Γ. Αξιώτης, Β. Κουσκούσης, Θ. Αλεξανδράκης και πρώτος σε ποδοσφαιρικούς τίτλους Μ. Τζερέτας (14).
Από συμμετοχές το ποδόσφαιρο έχει τέσσερις στη ΔΈθνική (1992-93 1994-95 ,1996-97(6η θέση στον όμιλο Πειραιά -Νήσων, Εύβοιας, Αργολίδας, Κορινθίας) 1997-98).
Τίτλοι Ποδοσφαίρου Κύπελλα: 1965 1995, 1998, 1999, 2010, 2023 (6). Πρωταθλήματα Α΄ τοπικής Κατηγορίας: 1952, 1960, 1987, 1992, 1994, 1996, 1999, 2000, 2001, 2005, 2007, 2008, 2010, (13) Β΄ τοπικής Κατηγορίας: 1980 ,1982 (2).
Το μπάσκετ 2011-12 και 2012-13 συμμετείχε στη Γ΄ Εθνική, αφού την Πρωτομαγιά του 2011 κέρδισε στο ειδικό τουρνουά ανόδου που έγινε στο Μετς και είχαμε την τύχη να το παρακολουθήσουμε, την πολυπόθητη άνοδο κόντρα σε όλα τα προγνωστικά.
Στην άκρη του Αιγαίου ο Πολυκράτης συνεχίζει την αθλητική και κοινωνική του προσφορά δίνοντας διέξοδο στη νεολαία, καλλιεργώντας τον ερασιτεχνικό αθλητισμό από γενιά σε γενιά, είτε στο χορτοτάπητα, είτε στο φιλέ του βόλεϊ, είτε στο διχτάκι της μπασκέτας, αποτελώντας έναν από τους στυλοβάτες του σαμιακού αθλητισμού.
Έρευνα: Νάσος Μπράτσος
Υ.Γ. Ευχαριστούμε το Μανόλη Τζερέτα τερματοφύλακα και αργότερα προπονητή του Πολυκράτη επί σειρά ετών, για την πολύτιμη βοήθεια.
Πηγές φωτο: Από το αρχείο του συλλόγου
Χρησιμοποιήθηκαν στοιχεία από το περιοδικό «Το Τηγάνι» τεύχη 29-30.
Διαβάστε στο www.ertnews.gr το Σάββατο 4 Μάη 2024: Το ταξίδι και οι αγώνες του Απόλλωνα Σμύρνης στη Σάμο το 1934
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος