Μία μεγάλης διάρκειας απεργία, που κράτησε 55 ημέρες πραγματοποίησαν το 1964 οι μεταλλωρύχοι στη Στρατονίκη Χαλκιδικής. Χαρακτηριστικό του κλάδου αυτού, ειδικά εκείνη την εποχή των δεκαετιών 1950-1960 ήταν ότι όλη η περιοχή που βρίσκονταν κοντά στα μεταλλεία ζούσε από αυτά. Είτε άμεσα λόγω των εργαζόμενων σε αυτά, είτε έμμεσα, από το εισόδημα που αυτοί έφερναν στις τοπικές κοινωνίες που ζούσαν, έστω αυτό το πενιχρό που περιγράφει η ειδησεογραφία της εποχής.
Χωριά ολόκληρα είχαν συνδέσει τη μοίρα τους με τον κλάδο αυτό. Έτσι βλέπουμε τη συμμετοχή γυναικών και παιδιών στις κινητοποιήσεις των εργαζομένων και σύσσωμη την τοπική κοινωνία να τους στηρίζει. Ανάλογη στήριξη είχαν και από σωματεία εργαζομένων του ιδίου κλάδου, έστω και αν ήταν σε άλλες περιοχές και είχαν άλλο εργοδότη.
Σε όλες τις περιοχές της χώρας όπου υπήρχαν μεταλλεία, το εργατικό τους δυναμικό συνήθως ήταν εκατοντάδες, συνεπώς κάθε κινητοποίηση συν γυναιξί και τέκνοις, ήταν ένα μαζικό και δυναμικό γεγονός.
Οι εφημερίδες της εποχής περιγράφουν τραγικές συνθήκες εργασίας, με πολλά εργατικά ατυχήματα και τις επαγγελματικές ασθένειες να θερίζουν. Περιγράφουν επίσης και ανάλγητες πρακτικές, όπως την απόπειρα να χρησιμοποιηθούν ανήλικοι, ακόμα και 12χρονοι ως απεργοσπαστικός μηχανισμός σε άκρως επικίνδυνες εργασίες μέσα στις στοές των μεταλλείων.
Αποδελτιώσαμε την εξέλιξη της απεργίας στη Στρατονίκη από εφημερίδες της εποχής και μέσα στο χρονικό των εξελίξεων «παρεμβάλλονται» και ειδήσεις συνολικά από τον κλάδο και από άλλες περιοχές που «ζωγραφίζουν» το κλίμα που επικρατούσε.
Είναι 2/8/1964 και η ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ γράφει: «Εκ της ομοσπονδίας μεταλλευτών Ελλάδος ανεκοινώθη ότι συνεχίζεται δια 14ην ημέραν η απεργία των χιλίων μεταλλωρύχων της εταιρίας Βάβδου Χαλκιδικής. Η απεργία εντός των ημερών προσλαμβάνει χαρακτήρα πανελλήνιον, διότι η ομοσπονδία μεταλλωρύχων δια νεωτέρας εγκυκλίου της εκάλεσε τας οργανώσεις του κλάδου να πραγματοποιήσουν εκτάκτους γενικάς συνελεύσεις και αποφασίσουν την κάθοδον σε απεργία. Η πανελλαδική απεργία θα πραγματοποιηθή εις ένδειξίν συμπαραστάσεως προς τους μεταλλωρύχους της Βάβδου και δια να προβληθή το αίτημα της αυξήσεως των ημερομισθίων και της βελτιώσεως των συνθηκών εργασίας των εργαζομένων του κλάδου».
Στις 4/8/1964 η ίδια εφημερίδα αναφέρει: «Συνεχίζεται εις Βάβδον η απεργία των μεταλλωρύχων. Εκ της ομοσπονδίας μεταλλευτών Ελλάδος ανεκοινώθη ότι η απεργία των 1.000 μεταλλωρύχων της Βάβδου Χαλκιδικής συνεχίζεται δια 16ην ημέραν. Οι απεργοί είναι αποφασισμένοι να συνεχίσουν τον αγώνα μέχρις ότου η διεύθυνσις της εταιρείας “Μαγναμίν” δεχθή το αίτημα της αυξήσεως των ημερομισθίων κατά 16 δραχμάς και την τοποθέτησιν επόπτου εργασίας εις Χαλκιδικήν. Η ομοσπονδία καταγγέλλει επίσης την πολιτικήν την οποίαν ακολουθεί η εταιρεία προσλαμβάνουσα ως απεργοσπάστας παιδιά ηλικίας 12-14 ετών, τα οποία εργάζονται εις βαρύτατας εργασίας. Τέλος, ανεκοινώθη, δια την κάθοδον όλων των μεταλλωρύχων εις πανελλαδικήν απεργίαν».
Άναψαν τα αίματα στη Βάβδο με την εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ στις 6/8/1964 να γράφει: «Σοβαρά επεισόδια εδημιούργησαν απεργοί μεταλλωρύχοι εις Βάβδον. Επετέθησαν εναντίον απεργοσπαστών και ετραυμάτισαν τρεις εξ αυτών. Ετραυματίσθη χωροφύλαξ. Συνελλήφιησαν οκτώ εκ των απεργών.
Κατά τα επεισόδια ετραυματίσθησαν τρείς εκ των απεργοσπαστών και εις εκ των χωροφυλάκων οι οποίοι ευρίσοντο επί τόπου , δια την τήρησιν της τάξεως. Υπό της αστυνομίας συνελήφθησαν οκτώ εκ των υπευθύνων δια τα επεισόδια, οι οποίοι απεστάλησαν εις τον εισαγγελέαν πρωτοδικών δια τα περαιτέρω.
Ως γνωστόν οι μεταλλωρύχοι Βάβδου ανερχόμενοι εις χιλίους, απεργούν ζητούντες αύξησιν των ημερομισθίων των και βελτίωσιν των συνθηκών εργασίας. Η επιχείρησις όμως, των μεταλλείων δεν δεικνύει διάθεσιν προς εξεύρεσιν λύσεως.
Υπό των σωματείων μεταλλωρύχων Βάβδου και Σημάντρων Χαλκιδικής, απεστάλη προς τον πρόεδρον της κυβερνήσεως και τους αρμοδίους υπουργούς, τηλεγράφημα, δια του οποίου εκφράζεται έντονος διαμαρτυρία, δια την παρελκυστικήν, ως την χαρακτηρίζουν, τακτικήν της επιχειρήσεως μεταλλείων Βάβδου, έναντι των απεργούντων από δεκαεπταημέρου χιλίων εργατών.
Εις το τηλεγράφημα προστίθεται, ότι η ως άνω επιχείρησις, δια να κάμψη την αντίστασίν των απεργών, προσλαμβάνει ανηλίκους από άλλας περιοχάς, εις τους οποίους προσφέρει μάλιστα ηυξημένον ημερομίσθιον, ενώ αρνείται να αυξήση το ημερομίσθιον των εργατών της. Εις το τηλεγράφημα αναφέρονται τέλος, ότι χθές την πρωίαν έλαβον χώραν σοβαρά επεισόδια εις τα μεταλλεία Βάβδου, δια τα οποία υπεύθυνοι είναι οι εκπρόσωποι της επιχειρήσεως.
Κατ’ ανακοίνωσις της ομοσπονδίας μεατλλευτών Ελλάδος, η απεργία των χιλίων μεταλλωρύχων της Βάβδου συνεχίζεται φια 18ην ημέραν. Εν τω μεταξύ κατόπιν διαβήματος της ομοσπονδίας ανεχώρησε δια Βάβδον, ο διευθυντής του υπουργείου εργασίας κ. Κ. Γρίβας, προκειμένου να προβή εις έλεγχον επί γενομένων καταγγελιών δια σειρά παραβάσεων. Συγκεκριμένος κατηγγέλθη ότι η επιχείρησης χρησιμοποιεί ως απεργοσπάστας παιδιά ηλικίας 12-14 ετών, τα οποία απασχολούνται εις βαρείας και ανθυγιεινάς εργασίας.
Επίσης ο κ. Γρίβας θα επέμβη και δια την διένεξίν μεταξύ απεργών και επιχειρήσεως επί του θέματος της αυξήσεως των ημερομισθίων κατά 16δρχ, τα οποία ζητούν οι απεργοί».
Δημοσίευμα της 2/9/1964 εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ: « Εργάτης μεταλλείων κατέπεσε νεκρός ενώ εξήρχετο εκ στοάς. Εδηλητηριάσθη από αναθυμιάσεις. Κατά τηλεγράφημα εκ της διοικήσεως χωροφυλακής Χαλκιδικής, ο μεταλλωρύχος Αθ. Σύρας ετών 55 κάτοικος Σταγείρων Χαλκιδικής, εργαζόμενος εις τα μεταλλεία Μάντεμ Λάκκου, απεβίωσεν ενώ εξήρχετι εκ της υπ΄αριθμόν 323 στοάς. Το πτώμα μετεφέρθη την νύκτα, εις το δημοτικόν νοσοκομείον Θεσσαλονίκης, όπου διετ΄χθη η διενέργεια νεκροψίας, τα δε σπλάγχνα του θα αποσταλούν εις το τοξικολογικόν εργαστήριον Αθηνών, προς διαπίστωσιν των αιτιών του θανάτου. Είναι πιθανόν ο θάνατος να προήλθεν εκ δηλητηριάσεως, από αναθυμιάσεις».
Δημοσίευμα της 6/9/1964 της εφημερίδας ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ: «Υπό της ενώσεως μεταλλωρύχων Στρατονίκης ανεκοινώθη, ότι άπαντα τα μέλη της κατήλθαν εις εικοσιτετράωρον απεργίαν, εις ένδειξίν διαμαρτυρίας, διότι η εταιρεία των μεταλλείων Κασσάνδρας, δεν ικανοποιεί τα αιτήματά των».
Στις 15/9/1964 η ίδια εφημερίδα με τηλεγράφημα της προηγούμενης ημέρας αναφέρει ότι ξεκίνησε η απεργία στις 14/9/1964.
Στις 13/9/1964 διαβάζουμε στην ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ: Διαμαρτύρονται οι μεταλλωρύχοι δια την τακτικήν επιτροπών του ΙΚΑ. Οι εκ της ανιάτου νόσου της πνευμονοκονιάσεως καταστάντες ανάπηροι περί τους τριακόσιοι μεταλλωρύχοι της περιοχής Παλαιοχωρίου Χαλκιδικής, απέστειλαν προς την κυβέρνησιν έγγραφον, δια του οποίου διαμαρτύρονται, δια την τακτικήν των υγειονομικών επιτροπών του ΙΚΑ Θεσσαλονίκης, αι οποίαι μειώνουν συνεχώς τα ποσοστά αναπηρίας των, με αντικειμενικόν σκοπόν την μείωσιν της συντάξεώς των.
Χαρακτηριστικώς αναφέρεται η περίπτωσις του μεταλλωρύχου Καραγιάννη Μαυρουδή εκ Μεγ. Παναγίας, του οποίου το ποσοστόν αναπηρίας εμείωσεν η επιτροπή του ΙΚΑ από 67% εις 35%. Αλλ’ ενώ υπό των επιτροπών του ΙΚΑ αυτός εκρίθη σχεδόν υγιής, εις το Σισμανόγλειον νοσοκομείον Αθηνών διεπιστώθη ότι ευρίσκετο εις κατάστασίν ολικής αναπηρίας, καθ’ όσον η ασθένειά του είχεν επιπλοκή με φυματίωσίν. Δια του προαναφερθέντος εγγράφου, ζητείται η παρέμβασις των αρμοδίων, δια νε τεθή τέρμα εις την τακτικήν αυτήν των επιτροπών του ΙΚΑ».
Στις 29/9/1964 η εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ αναφέρει: «Οι μεταλλωρύχοι του Στρατωνίου, συνελθόντες εις γενικήν συνέλευσιν απεφάσισαν όπως από σήμερον κηρύξουν απεργίαν διαρκείας, ζητούντες την ικανοποίησιν οικονομικών αιτημάτων».
Η είδηση της έναρξης της απεργίας στην εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ στις 30/9/1964:Εξακόσιοι μεταλλωρύχοι των μεταλλείων Κασσάνδρας-Στρατονίκης κατήλθον χθες την πρωίαν εις απεργίαν διαρκείας. Οι εργαζόμενοι ζητούν την αύξησιν του εργολαβικού δικαιώματος. Η απεργία εστέφθη υπό πλήρους επιτυχίας καθ’ ότι ουδείς των εργαζομένων προσήλθεν εις την εργασίαν. Διευκρινίζεται σχετικώς ότι η διαφορά των εργαζομένων μετά της εταιρείας Μποδοσάκη, η οποία εκμεταλλεύεται τα μεταλλεία της περιοχής δεν υπάγεται εις τας διατάξεις των διαιτητικών δικαστηρίων, δύναται δε να επιλυθή μόνον κατόπιν συμφωνίας μεταξύ εργοδότου και εργαζομένων».
Απεργία και στην Πελοπόννησο και διαβάζουμε (με διαφορά στις ημέρες της απεργίας στον τίτλο και στο κείμενο, αλλά η ουσία παραμένει) στη ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ της 9/10/1964: «Δια 19ην ημέρα συνεχίζουν την απεργίαν οι 600 μεταλλωρύχοι της Πελοποννήσου.
Εκ της ομοσπονδίας μεταλλευτών ανεκοινώθη ότι οι εξακόσιοι μεταλλωρύχοι της Πελοποννήσου, οι οποίοι συνεχίζουν δια δεκάτην ημέραν την απεργίαν διαρκείας με αίτημα την αύξησιν των αποδοχών και την βελτίωσιν των συνθηκών εργασίας, απεφάσισαν εις πραγματοποιηθείσαν συνέλευσιν, όπως συνεχίσουν τον απεργιακόν αγώνα και απορρίψουν τας προτάσεις της εταιρείας λιπασμάτων, περί αναστολής της απεργίας, προκειμένου να δεχθή διαπραγματεύσεις.
Επίσης εκ της ομοσπονδίας ανεκοινώθη ότι και οι μεταλλωρύχοι περιφερείας Μαντουδίου επραγματοποίησαν γενικάς συνελεύσεις και ετοιμάζονται να κατέλθουν εις απεργιακόν αγώνα, εις περίπτωσίν κατά την οποίαν δεν επιληθή από το ΙΚΑ, το αίτημα της μονίμου τοποθετήσεως, ιατρού εις Μαντούδι και δεν επανδρωθή το παράρτημα ΙΚΑ με δύο τουλάχιστον υπαλλήλους, νοσοκόμους και νοσοκομειακόν αυτοκίνητον».
Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ 13/10/1954: «Υπό του σωματείου μεταλλωρύχων Στρατονίκης ανεκοινώθη ότι συνεχίσθη δια δέκατη τέταρτην ημέραν η απεργία των μελών αυτού. Οι απεργούντες μεταλλωρύχοι της Στρατονίκης ανέρχονται εις εξακόσιους, είναι δε αποφασισμένοι να συνεχίσουν υον απεργιακόν αγώνα, εφ όσον η εταιρεία των μεταλλείων δεν ικανοποιήση τα αιτήματά των. Εν τω μεταξύ η διοίκησις της ομοσπονδίας μεταλλευτών Ελλάδος προέβη εις νέο διάβημα διαμαρτυρίας, προς τον υπουργόν εργασίας, εζήτησε δε παρά του μεταβάντος εις Αθήνας υπουργού Βορείου Ελλάδος κ. Ταλισβούρη, όπως αμφότεροι επιληφθούν των δικαίων αιτημάτων των μεταλλωρύχων και δώσουν άμεσον λύσιν».
Δημοσίευμα της 14/10/1964 της εφημερίδας ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ: «Οι εξακόσιοι μεταλλωρύχοι της Στρατονίκης συνέχισαν δια 15ην ημέραν την απεργίαν των. Υπό της ομοσπονδίας μεταλλευτών Ελλάδος ανεκοινώθη ότι η απεργία των 600 μεταλλωρύχων της Στρατονίκης Χαλκιδικής συνεχίσθη δια 15ην ημέραν, με καθολικήν συμμετοχήν του εργατικού προσωπικού της εταιρίας λιπασμάτων, συνεπεία αρνήσεως της διευθύνσεως της επιχειρήσεως να δεχθή την επίλυσίν των αιτημάτων των εργατών, ήτοι την αύξησιν των αποδοχών παραγωγής και την βελτίωσιν των συνθηκών εργασίας των εντός και εκτός των στοών εργαζομένων μεταλλωρύχων.
Εκ της ομοσπονδίας ανεκοινώθη επίσης ότι την 15ην Οκτωβρίου κατέρχονται εις απεργίαν και 700 μεταλλωρύχοι των μεταλλείων Λαρίμνης, υπαγομένων υπό την αυτήν διεύθυνσίν του κ. Μποδοσάκη, διαμαρτυρόμενοι διότι η επιχείρησις αρνείται να προβή εις την επίλυσίν των αιτημάτων των, ήτοι την εφαρμογήν εργατικής και μεταλλευτικής νομοθεσίας και λήψιν προστατευτικών μέτρων δια την ζωήν των εργαζομένων, παράλειψις των οποίων έσχεν ως αποτέλεσμα τον άδικον θάνατον μεταλλωρύχου εν τη εργασία του, λόγω ελλείψεως ιατροφαρμακευτικής περιθάλψεως».
Έρευνα: Νάσος Μπράτσος
Μην χάσετε το δεύτερο μέρος του αφιερώματος την Κυριακή 19 Οκτωβρίου 2025
Σχετικά θέματα με μεταλλεία
Γιώργος Βρούστης: Ένα γραπτό κείμενό του από τις αναμνήσεις στις στοές των λιγνιτωρυχείων
Γιώργος Βρούστης: Από τα λιγινιτωρυχεία της Καλογρέζας στην ηγεσία της Ομοσπονδίας Μεταλλωρύχων
8/06/2025: Θέμης Παπαϊωάννου: H ιστορία της μεταλλευτικής δραστηριότητας στο Δίστομο
Τα παλιά μεταλλεία της Ομβριακής – Το «Λαύριο» του Δομοκού
Μεταλλεία: Όταν ήταν κρυψώνες σωτηρίας από πειρατές και κατακτητές
“Υποχθόνιοι Θησαυροί” στην Καμάριζα
Οδοιπορικό στους δρόμους των μεταλλωρύχων της Σερίφου του 1916 (φωτορεπορτάζ)
Η Σέριφος τίμησε τους πεσόντες του 1916 στη μάχη για το οκτάωρο
Σέριφος: Eκδηλώσεις Πολιτισμού & Ιστορικής Μνήμης
Η ομάδα των λιγνιτωρύχων – Θύελλα Ραφήνας
Α.Ο. Aγίου Λουκά: Από τις στοές του λιγνιτωρυχείου στο γρασίδι
Η αιματηρή απεργία του 1933 στο λιγνιτωρυχείο Αγίου Λουκά Αλιβερίου
Επείγει η διάσωση των τελευταίων καταλοίπων των Λιγνιτωρυχείων Καλογρέζας
Η ιστορία των εργατικών αγώνων στη Ραφήνα – Συνέντευξη με τον Δημήτρη Μακρή
Σημείο αναφοράς στην ιστορία της Νέας Ιωνίας τα λιγνιτωρυχεία της Καλογρέζας
Ανάδειξη της ιστορικότητας των παλιών λιγνιτωρυχείων Καλογρέζας
“Όταν από τη γη έβγαζαν λιγνίτη”
Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου: Το παρελθόν συνάντησε την καινοτομία και τον Πολιτισμό
Η ιστορία των Μεταλλείων Ερέτριας Φαρσάλων – Ήταν από τα πιο παλιά της Ελλάδας (A’ μέρος)
Η ιστορία των Μεταλλείων Ερέτριας Φαρσάλων – Ήταν από τα πιο παλιά της Ελλάδας (B’ μέρος)
Οι «άγνωστες» απεργίες της δεκαετίας του 1960 στα Μεταλλεία Μυκόνου ΜΥΚΟΜΠΑΡ
Δήμητρα Λοΐζου – Βουλγαράκη: Τα παλιά μεταλλεία της ΜΥΚΟΜΠΑΡ να γίνουν μουσείο του εαυτού τους
Οι μεταλλωρύχοι της Μυκόνου – Τα μεταλλεία της ΜΥΚΟΜΠΑΡ (1955-1985)
Oι μεταλλωρύχοι της Ελευσίνας – Η πολυήμερη απεργία του 1964 και οι τραγικές συνθήκες εργασίας
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος