Συνεχίζουμε με το δεύτερο μέρος του αφιερώματος στον Γιώργο Βρούστη, πουήταν μία σημαντική προσωπικότητα του κλάδου των Μεταλλωρύχων στην Ελλάδα, στη μεταπολεμική περίοδο, όντας ο πρώτος Γραμματέας της Ομοσπονδίας Μεταλλωρύχων που ιδρύθηκε στη δύσκολη μετεμφυλιακή περίοδο.
Υπενθυμίζουμε ως προς το βιογραφικό του ότι γεννήθηκε το 1919 στα Κιούρκα (Αφίδνες όπως λέγεται σήμερα η περιοχή) και ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος τον βρήκε στη Μακεδονία, όπου συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση. Επόμενος εργασιακός σταθμός τα ανθρακωρυχεία της Καλογρέζας, όπου στις αρχές της δεκαετίας του 1950 πρωτοστατεί στην ίδρυση σωματείου, αλλά και στην ίδρυση της ομοσπονδίας. Δεν έμεινε μόνο εντός συνόρων η προσφορά του, αλλά αποτέλεσε στέλεχος και της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας του κλάδου.
Ο ίδιος έγραψε ένα κείμενο και έλεγε τα εξής:
«Το Μάρτη του 1951 έπιασα δουλειά στα λιγνιτωρυχεία της Καλογρέζας, με την εγγύηση του Κώστα Κατσά (επιστάτη) γιατί λόγω της συνδικαλιστικής μου δράσης δεν ήθελαν να με προσλάβουν. Λιγνιτωρυχεία έβλεπα για πρώτη φορά. Η κατάσταση των καινούργιων συναδέλφων μου ήταν πολύ τραγική. Οι συνθήκες δουλειάς δεν περιγράφονται, το ίδιο και οι συνθήκες της ζωής τους. Ο χαφιεδισμός και η ρουφιανιά ήταν να σε τρομάζει. Αρκετοί ανανήψαντες από την Μακρόνησο, έκαμαν τον αριστερό ενώ ήταν βαλτοί της ασφάλειας της Νέας Ιωνίας. Εκτός από αυτούς υπήρχαν και άλλοι, πχ ένας ονόματι Γιατράκος που στάλθηκε αργότερα από την ασφάλεια σκοπός του ήταν να παρακολουθεί κάθε εργατική κίνηση και να τρομοκρατεί τους λιγνιτωρύχους.
Οι εργάτες έμεναν σε χαμοσκέλες που τις είχαν βαφτίσει παραπήγματα. Δίπλα στο πηγάδι νο17 είχαν κτίσει ένα δωμάτιο μάκρος περίπου δέκα μέτρων για θάλαμο των εργατών και είχαν στοιβάξει διώροφα κρεβάτια.
Η βρώμα μέσα κι έξω από το θάλαμο ήταν απερίγραπτη. Η αιτία ήταν ότι δεν υπήρχε νερό. Ένα βαρέλι του οποίου το νερό άλλαζαν δύο-τρεις φορές τη βδομάδα και αυτό ήταν για το πλύσιμο και την λάτρα των εργατών, που ο αριθμός τους ήταν περισσότερο από 20. Το νερό το έφερναν με βυτίο. Μέσα σε αυτόν τον θάλαμο είχαν τοποθετηθεί 5-6 χαφιέδες.
Στα λιγνιτωρυχεία της Καλογρέζας δούλευαν την εποχή εκείνη το 1950-1955, 350 έως 400 λιγνιτωρύχοι. Οι περισσότεροι ήταν από την Εύβοια την περιοχή της Κύμης. Από τη Μήλο ήταν περίπου 60, καμιά 50αριά από την γύρω περιοχή και οι άλλοι από διάφορες περιοχές».
Η περιγραφή συνεχίζεται και ο Γιώργος Βρούστης αναφέρει: «Το μεροκάματο ήταν ως εξής: 25 δραχμές έπαιρνε ο ξυλοδέτης (είναι ο μάστορας που υποστύλωνε τις γαλαρίες και τους φυρέδες-κεκλιμένη στοά, 24 δραχμές ο μιναδόρος αυτός που κόβει το κάρβουνο με το πικούνι (είδος κασμά), 22 δρχ πληρώναν το μουζαδώρο (το μεταφορέα με βαγονέτα του λιγνίτη). Χορηγούσαν κάθε τρεις μέρες και ένα καρβελάκι ψωμί περίπου 600 δράμια που το έλεγαν πανιώτα, ανά άτομο. Το ψωμί το έδιναν στην κατοχή οι Ιταλοί και οι Γερμανοί και συνέχιζαν να το χορηγούν και μετά την κατοχή.
Η καταβολή των ημερομισθίων γινόταν ως εξής: το ένα δεκαπενθήμερο έδιναν μία προκαταβολή και το δεύτερο την εξόφληση, αφού κρατούσαν και τρία μεροκάματα. Πολλές φορές όμως α καθυστερούσαν με τη δικαιολογία ότι δεν είχε η εταιρεία λεφτά να μας δώσει.
Πώς ζούσαν οι εργάτες λιγνιτωρύχοι, ο Θεός ξέρει. Όλοι ήμασταν χρεωμένοι στους μπακάληδες της γειτονιάς και ποτέ δεν κατορθώναμε να ξεχρεωθούμε. Όποιος τολμούσε να διαμαρτυρηθεί έχανε τη δουλειά του.
Τα ατυχήματα ήταν αρκετά, ευτυχώς δυστυχήματα, αν συγκρίνεις τη δουλειά που κάναμε, δεν είχαμε πολλά. Κάποιος είχε σκοτωθεί στο πηγάδι (φρέαρ) όπως το έλεγαν, νο5. Ακόμα τρία άτομα, σε ένα ατύχημα , τραυματίστηκαν από έκρηξη μεθανίου, βαριά οι δύο, ο ένας λεγόταν Κωνσταντινίδης και ο άλλος Σουρής. Τον τρίτο δεν τον θυμάμαι. Αυτό έγινε στο Η’ φυρέ το καλοκαίρι του 1953.
Ας δούμε ποιοι ήταν οι εργοδότες. Προπολεμικά ήταν ο Μιχαλινός και αργότερα ο Νομικός. Για την εποχή του 1950, πρόεδρος της Α.Ε. ήταν ο Δημοσθένης Μεϊμαρίδης. Το 1957 την εταιρεία την πούλησε στο Φωκίωνα Περδικούρη, ιδιοκτήτη των λιγνιτωρυχείων Σερρών».
Πολλές οι αναμνήσεις και πυκνός ο χρόνος ως προς τις εξελίξεις, με το γραπτό κείμενο να συνεχίζεται, όπου διαβάζουμε: «Λιγνιτωρυχεία υπήρχαν και στο Νέο Ηράκλειο Αττικής, που συνόρευαν με αυτά της Καλογρέζας. Αυτά τα λιγνιτωρυχεία προπολεμικά ανήκαν στον κ. Πεζά και αργότερα στον Ν. Γριπάρη.
Τα λιγνιτωρυχεία Καλογρέζας και Νέου Ηρακλείου, βοήθησαν τους κατοίκους της Αθήνας την περίοδο της κατοχής. Η ηλεκτρική εταιρεία Πάουερ που αντικαταστάθηκε από τη ΔΕΗ πολύ αργότερα, δεν είχε αρκετό πετρέλαιο για να παράγει ηλεκτρικό ρεύμα. Τα δύο λινιτωρυχεία την τροφοδοτούσαν με λιγνίτη και αυτή μπόρεσε να ηλεκτροφωτίσει την Αθήνα, να κινήσει τα τραμ και τον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο από τον Πειραιά, στα Πατήσια και μερικά μικροεργοστάσια. Αν δεν υπήρχε ρεύμα οι κάτοικοι θα υπέφεραν περισσότερο και οι θάνατοι θα ήταν περισσότεροι.
Οι λιγνιτωρύχοι της Καλογρέζας και του Νέου Ηρακλείου, πλήρωσαν με τη ζωή τους, με φυλακίσεις, με την μεταφορά τους σε στρατόπεδα καταναγκαστικών έργων στη Γερμανία και οι υπόλοιποι που έμειναν δούλευαν κάτω από συνθήκες φόβου και τρόμου».
Έρευνα: Νάσος Μπράτσος
Σχετικό θέμα: Γιώργος Βρούστης: Από τα λιγινιτωρυχεία της Καλογρέζας στην ηγεσία της Ομοσπονδίας Μεταλλωρύχων
Υ.Γ. ευχαριστούμε τον «Άλλο Τόπο Επικοινωνίας και Πολιτισμού», καθώς και τον Άρη Βρούστη, για την πολύτιμη βοήθεια με στοιχεία.
Σχετικά θέματα με μεταλλεία
Γιώργος Βρούστης: Από τα λιγινιτωρυχεία της Καλογρέζας στην ηγεσία της Ομοσπονδίας Μεταλλωρύχων
Θέμης Παπαϊωάννου: H ιστορία της μεταλλευτικής δραστηριότητας στο Δίστομο
Τα παλιά μεταλλεία της Ομβριακής – Το «Λαύριο» του Δομοκού
Μεταλλεία: Όταν ήταν κρυψώνες σωτηρίας από πειρατές και κατακτητές
“Υποχθόνιοι Θησαυροί” στην Καμάριζα
Οδοιπορικό στους δρόμους των μεταλλωρύχων της Σερίφου του 1916 (φωτορεπορτάζ)
Η Σέριφος τίμησε τους πεσόντες του 1916 στη μάχη για το οκτάωρο
Σέριφος: Eκδηλώσεις Πολιτισμού & Ιστορικής Μνήμης
Η ομάδα των λιγνιτωρύχων – Θύελλα Ραφήνας
Α.Ο. Aγίου Λουκά: Από τις στοές του λιγνιτωρυχείου στο γρασίδι
Η αιματηρή απεργία του 1933 στο λιγνιτωρυχείο Αγίου Λουκά Αλιβερίου
Επείγει η διάσωση των τελευταίων καταλοίπων των Λιγνιτωρυχείων Καλογρέζας
Η ιστορία των εργατικών αγώνων στη Ραφήνα – Συνέντευξη με τον Δημήτρη Μακρή
Σημείο αναφοράς στην ιστορία της Νέας Ιωνίας τα λιγνιτωρυχεία της Καλογρέζας
Ανάδειξη της ιστορικότητας των παλιών λιγνιτωρυχείων Καλογρέζας
“Όταν από τη γη έβγαζαν λιγνίτη”
Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου: Το παρελθόν συνάντησε την καινοτομία και τον Πολιτισμό
Η ιστορία των Μεταλλείων Ερέτριας Φαρσάλων – Ήταν από τα πιο παλιά της Ελλάδας (A’ μέρος)
Η ιστορία των Μεταλλείων Ερέτριας Φαρσάλων – Ήταν από τα πιο παλιά της Ελλάδας (B’ μέρος)
Οι «άγνωστες» απεργίες της δεκαετίας του 1960 στα Μεταλλεία Μυκόνου ΜΥΚΟΜΠΑΡ
Δήμητρα Λοΐζου – Βουλγαράκη: Τα παλιά μεταλλεία της ΜΥΚΟΜΠΑΡ να γίνουν μουσείο του εαυτού τους
Οι μεταλλωρύχοι της Μυκόνου – Τα μεταλλεία της ΜΥΚΟΜΠΑΡ (1955-1985)
Oι μεταλλωρύχοι της Ελευσίνας – Η πολυήμερη απεργία του 1964 και οι τραγικές συνθήκες εργασίας
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος