Γιατί τόση «φασαρία» με τα πυρηνικά υποβρύχια στην Αυστραλία;

Αυστραλία/Ανταπόκριση: Έμμα Παπαεμμανουήλ

Η Αυστραλία αποκτά πυρηνικά υποβρύχια αμερικανικής τεχνολογίας με την ιστορική, όπως χαρακτηρίζεται συμφωνία την οποία ανακοίνωσε ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, σε απευθείας σύνδεση με τους πρωθυπουργούς του Ηνωμένου Βασιλείου και της Αυστραλίας.

Με την τριμερή συμφωνία, που φέρει την ονομασία AUKUS (από τα αρχικά των τριών χωρών), η Αυστραλία γίνεται η δεύτερη χώρα, μετά το Ηνωμένο Βασίλειο, που θα λάβει την συγκεκριμένη τεχνολογία από τις ΗΠΑ. Η συμφωνία AUKUS περιλαμβάνει επίσης πυραύλους Tomahawk, μη επανδρωμένα υποβρύχια drones, τεχνογνωσία για τεχνητή νοημοσύνη και κβαντικές τεχνολογίες.

Στον χάρτη των διεθνών συμμαχιών ΗΠΑ και Ηνωμένο Βασίλειο εμπιστεύονται έτσι την Αυστραλία με την τεχνολογία τους, ενισχύοντας την παρουσία της στον Ινδο-Ειρηνικό, έναντι της αυξανόμενης δύναμης της Κίνας. «Αφορά την επένδυση στη μεγαλύτερη πηγή δύναμης μας – τις συμμαχίες μας – και την ενίσχυσή τους για την καλύτερη αντιμετώπιση των απειλών του σήμερα και του αύριο», δήλωσε ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, για τη συνεργασία.

Όμως υπογράφοντας την AUKUS η Αυστραλία αθέτησε παράλληλα μια σύμβαση ύψους 90 δισεκατομμυρίων δολαρίων, που υπέγραψε το 2016 με την Γαλλία για την κατασκευή 12 συμβατικών υποβρυχίων. Ο Αυστραλός πρωθυπουργός είχε αναφέρει σε συνάντηση που είχε με τον Γάλλο πρόεδρο Εμμανουέλ Μακρόν την ανησυχία της Αυστραλίας για τις καθυστερήσεις και υπερτιμήσεις του έργου, που άρχισε από τα 50 και έφτασε το 90 δις δολ. δίνοντας σαφή προθεσμία για τον Σεπτέμβριο, προκειμένου να παραδοθεί το ακριβές σχέδιο δράσης. Ενημέρωσε επίσης τον Γάλλο πρόεδρο ότι όσον αφορά την Αυστραλία, το στρατηγικό περιβάλλον είχε αλλάξει. Αυτό που παρέλειψε να αναφέρει ήταν ό,τι είχε προηγηθεί ήδη μια άτυπη συμφωνία για κοινή χρήση πυρηνικής τεχνολογίας με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και τον Βρετανό πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον, στο Carbis Bay στην Κορνουάλη στις 12 Ιουνίου.

Here's why the news about Australia getting nuclear submarines with the help of the US and UK is a big deal https://t.co/tomkcRlIDc

— Dan Darling (@DanielRDarling) September 16, 2021

Σήμερα, μέσα Σεπτεμβρίου και μετά την ανακοίνωση της νέας συμφωνίας ο Αυστραλός πρωθυπουργός Σκοτ Μόρισον είπε ότι η επένδυση στην πυρηνική τεχνολογία είναι προς το συμφέρον της Αυστραλίας:

“Δεν είναι αλλαγή γνώμης, είναι αλλαγή ανάγκης.  Οι εξελίξεις που συνέβησαν από το 2016 καθιστούν τώρα έναν πυρηνικό υποβρύχιο στόλο εφικτή επιλογή για την Αυστραλία».

Ελάχιστες χώρες έχουν πυρηνικά υποβρύχια και όλες είναι πυρηνικά εξοπλισμένες δυνάμεις. Πλέον η Αυστραλία μπαίνει μαζί με τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Γαλλία, την Ρωσία, τη Κίνα και την Ινδία, στο χορό των πυρηνικών υποβρυχίων. Ο Αυστραλός πρωθυπουργός ξεκαθάρισε ό,τι τα υποβρύχια απλώς χρησιμοποιούν πυρηνική ενέργεια και δεν μεταφέρουν πυρηνικά όπλα.

“Δεν πρόκειται για απόκτηση πυρηνικών όπλων. Η Αυστραλία δεν έχει κανένα ενδιαφέρον γι ‘αυτό. Δεν έχει σχέδια γι’ αυτό, καμία τέτοια πολιτική, καμία σκέψη”, είπε.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του πυρηνικού;

Η Αυστραλία έχει ήδη έναν στόλο συμβατικών υποβρυχίων, γνωστό ως Collins Class, αλλά γερνούν και πλέον θα αντικατασταθούν με τον στόλο πυρηνικής ενέργειας. Το κόστος της συμφωνίας δεν έχει γίνει γνωστό. Αναλυτές εκτιμούν πως η κατασκευή οκτώ πυρηνικών υποβρυχίων θα κοστίσει πάνω από 100 δισεκατομμύρια δολάρια.

Δεν είναι σαφές ποιο υποβρύχιο θα αρχίσει να κατασκευάζει στην βάση της Αδελαϊδας η Αυστραλία, αλλά το τελευταίο μοντέλο του αμερικανικού ναυτικού είναι το υποβρύχιο της κατηγορίας Βιρτζίνια.

Κατασκευασμένο από την αμερικανική αεροδιαστημική και αμυντική εταιρεία General Dynamics, αυτό το υποβρύχιο τροφοδοτείται από έναν πυρηνικό αντιδραστήρα και μπορεί να ταξιδέψει με περισσότερους από 25 κόμβους.

The US Navy’s Columbia class submarines could squeeze General Dynamics’ profits https://t.co/qmiXr3r4AM pic.twitter.com/ZUEyfnh8RF

— Defense News (@defense_news) July 29, 2018

Χρησιμοποιείται τόσο σε υποβρύχιο πόλεμο όσο και σε επιχειρήσεις συλλογής πληροφοριών. Ο αντιδραστήρας δεν χρειάζεται να τροφοδοτείται με καύσιμα κατά τη διάρκεια της 30χρονης ζωής του.

Τα υποβρύχια με κινητήρα ντίζελ, το είδος που αρχικά επρόκειτο να κατασκευάσει η Αυστραλία σε συνεργασία με τη γαλλική εταιρεία Naval Group, τείνουν να είναι μικρότερα και να λειτουργούν πιο αθόρυβα.

🇦🇺Australian media reporting RAN is about to bin troubled deal to build conventional submarines with French Naval Group.

Surprisingly to be replaced by programme using US and UK technology to build nuclear boats.https://t.co/v0mC9IFkK4 pic.twitter.com/el2YwQNVZg

— Navy Lookout (@NavyLookout) September 15, 2021

Είναι για ρηχά νερά κατά μήκος των ακτών ή σε εκβολές ποταμών όπου είναι πιο δύσκολο να εντοπιστούν. Το κύριο μειονέκτημα τους είναι η αντοχή. Τα υποβρύχια με κινητήρα ντίζελ πρέπει να επανέρχονται τακτικά στην επιφάνεια για να προσλαμβάνουν οξυγόνο, να εξαερίζονται και να φορτίζουν τις μπαταρίες τους. Ως αποτέλεσμα, δεν μπορούν να λειτουργήσουν στον ανοιχτό ωκεανό για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Η Αυστραλία χρειάζεται υποβρύχια για ανοιχτό ωκανό, προκειμένου να φυλάει τα εκτεταμένα θαλάσσια σύνορά της.

Η πυρηνική συμφωνία της Αυστραλίας «υπονομεύει σοβαρά την περιφερειακή ειρήνη», απάντησε ήδη η Κίνα, που έχει τα δικά της συμφέροντα στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού και έχει παγώσει τις σχέσεις με την Αυστραλία, από τότε που πρώτη έσπευσε να ζητήσει εξηγήσεις για την προέλευση του κορονοϊού.

«Το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν τις πυρηνικές εξαγωγές ως εργαλείο γεωπολιτικών παιχνιδιών» σχολίασε ο εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών Ζάο Λιτζιάν, χαρακτήρισε τις ΗΠΑ «εξαιρετικά ανεύθυνες» και τόνισε ό,τι «η διεθνής κοινότητα, συμπεριλαμβανομένων των γειτονικών χωρών, έχει βάσιμους λόγους να αμφισβητεί την ειλικρίνεια της Αυστραλίας».

«Δραματική απώλεια της κυριαρχίας της Αυστραλίας» χαρακτήρισε τη συνεργασία AUKUS ο πρώην πρωθυπουργός της Αυστραλίας Πωλ Κίτινγκ. Ο οποίος αναρωτήθηκε «τί πιθανότητες θα είχαν οι ΗΠΑ σε έναν πλήρη πόλεμο ενάντια στην Κίνα αν δεν μπόρεσαν να νικήσουν ένα σωρό αντάρτες Ταλιμπάν, με τουφέκια AK47, πάνω σε ντάτσουν».

Ο νυν Αυστραλός πρωθυπουργός δείχνει από την πλευρά του να ασπάζεται το λατινικό ρητό «Εάν θέλεις ειρήνη, παρασκευάσου για πόλεμο» (Si vis pacem, para bellum). Επιπλέον η Αυστραλία μπορεί τώρα να μυηθεί στα πυρηνικά μυστικά που γνώριζαν από το 1958, μόνο οι ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο.