Una Vita, Cento Vite είναι ο τίτλος του ντοκιμαντέρ για την Κατερίνα Καζέλι, που μέσα από την ιστορία της ζωής της ξετυλίγει τη σημασία της ιταλικής μουσικής για τον κόσμο, την κοινωνία, την πολιτεία, τα δικαιώματα.
Είδαμε το ντοκιμαντέρ στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Ρώμης, όπου είχαμε την ευκαιρία να συναντήσουμε και από κοντά την αγαπημένη ιταλίδα τραγουδίστρια, και σας μεταφέρουμε όσα αποκομίσαμε…
Εκείνη η θεία που όλοι είχαμε
«Όλοι είχαμε στις οικογένειες μας μια θεία που έβλεπε πιο μπροστά» θα πει η Κατερίνα Καζέλι. «Εγώ γνώριζα από πολύ μικρή ότι ήθελα να ασχοληθώ με το τραγούδι, η μητέρα μου όμως επέμενε ότι η θέση της γυναίκας ήταν μέσα στην κουζίνα. Η θεία μου με πήγε στην πρώτη μου οντισιόν».
Ο θάνατος του πατέρα της όταν ήταν μόλις 14 ετών
Με μητέρα ράφτρα συντηρητική και πατέρα σφαγέα, η Κατερίνα δυσκολευόταν να ανθίσει στα παιδικά της χρόνια. «Δεν μου άρεσε καθόλου το επάγγελμά του πατέρα μου. Εκείνος όμως με κάθε ευκαιρία με διαβεβαίωνε ότι έκανε το καλύτερο δυνατό για να μην υποφέρουν τα ζώα». Η αγάπη όμως της Κατερίνα για τον πατέρα της ήταν αμέτρητη. Εκείνος, συμβιβασμένος με τη ζωή που τον είχε επιλέξει, σπάνια εκφραζόταν ή εξωτερίκευε το ενδιαφέρον του.
Την ημέρα που έφυγε από τη ζωή, η Κατερίνα ήταν 14 ετών και η αδελφή της 12. «Ποτέ δεν με πήγαινε ο πατέρας μου στο σχολείο. Ήξερε ότι χρησιμοποιούσα το ποδήλατό μου για τις διαδρομές. Εκείνη τη μέρα επέμενε όμως να με συνοδέψει. Μόλις με άφησε στο σχολείο, σαν να ήξερε ότι θα έφευγε, μου είπε ότι, ό,τι και αν συμβεί εγώ πρέπει να μορφωθώ και να σπουδάσω. Όταν επέστρεψα σπίτι μου είδα πολλούς συγγενείς μου να με περιμένουν και την καημένη τη μητέρα μου να βρίσκεται σε απελπισία στο πάτωμα. Οι συγγενείς μου είπαν ότι ο πατέρας μου ήταν στο νοσοκομείο. Αργότερα ρώτησα την αδελφή μου αν είχε πεθάνει. Ο πατέρας μου είχε φύγει λίγη ώρα πριν».
Η τραγουδίστρια με τις χαρακτηριστικές κινήσεις… δεν χόρευε
Με το κίνημα των χίπις να έχει εξαπλωθεί -και κακήν κακώς ιταλοποιηθεί-, η Κατερίνα Καζέλι βρίσκει ευκολότερα εκφραστικό χώρο στις σκηνές του Μιλάνο και της Ρώμης.
Τα πρώτα χρόνια ήταν αρκετά δειλή με την έκθεση της. «Ήμουν μια ώρα στη σκηνή, όλοι χόρευαν από κάτω και εγώ δεν έκανα καμία κίνηση».
Τη χαρακτηριστική κίνηση των χεριών της που έγινε trademark την αντέγραψε από έναν ιταλό κωμικό για να μη νιώθει αμηχανία.
Όταν φόρεσε περούκα… τα μαλλιά της
«Πήγα στο Μιλάνο και τους είπα να μου κόψουν όπως ήθελαν τα μαλλιά μου». Έτσι δημιουργήθηκε το χαρακτηριστικό κούρεμα που τόσες ιταλίδες αντέγραψαν.
«Κυκλοφορούσαν περούκες με το άνισο καρέ μου με τις αφέλειες. Μια φορά φόρεσα και εγώ μια από αυτές στα γυρίσματα μιας ταινίας, γιατί τα μαλλιά μου κατσάρωναν».
Γιε-γιές ή μπιτ;
Την απάντηση τη γνωρίζαμε, αυτό που όμως ίσως δεν ήταν τόσο γνωστό ήταν η φραστική της ετοιμότητα. Από τα πρώτα λεπτά του ντοκιμαντέρ δεν μας αφήνει περιθώριο να αμφισβητήσουμε τη φύση-θέση της: Σίγουρα μπιτ. Το διατυμπάνιζε.
«Οι γιε-γιέδες σε κάνουν να διασκεδάζεις, οι μπιτ εκφράζουν τα συναισθήματα της γενιάς μας». Η όλη καλλιτεχνική στάση της, τη μεταμόρφωνε στις συνειδήσεις του κόσμου σε πρότυπο του φεμινισμού.
Το μεγάλο χιτ της «Nessuno Mi Può Giudicare» ήταν γραμμένο για τανγκό
«Ευχαριστώ τον Αντριάνο Τζελεντάνο που απέρριψε αυτό το τραγούδι και έτσι έγινε δικό μου».
Το πιο γνωστό τραγούδι της, σήμα κατατεθέν της φωνής της και μιας ολόκληρης εποχής, δεν είχε γραφτεί για εκείνη και συνεπακόλουθων, δεν ήταν στο στυλ και ύφος της.
«Δεν θα τραγουδούσα ποτέ μου κάτι σε τανγκό. Αυτά μου θύμιζαν άλλες εποχές. Ευτυχώς μας δόθηκε η ευκαιρία να το ηχογραφήσουμε και να το δοκιμάσουμε στο κοινό του φεστιβάλ του Σαν Ρέμο».
Σαν Ρέμο
Το Nessuno mi può giudicare δεν κερδίζει το πρώτο βραβείο, αλλά αυτοστιγμής κερδίζει τις καρδιές του κόσμου και πουλάει χιλιάδες αντίτυπα. Τότε ο κόσμος προτιμούσε τα ιταλικά καντσόνι που έδειχναν το φωνητικό εύρος της φωνής με την ανάλογη θεατρικότητα.
Δεν ήταν όμως η μόνη φορά που συμμετείχε. Μάλιστα σε μια από τις συμμετοχές της, η Σερ και ο Σόνυ είχαν βάλει το χεράκι τους.
Δεν την αφορούσε όμως το βραβείο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η ανακούφιση που αισθάνθηκε μία φορά όταν γνωστός συνάδελφος -και συνδιαγωνιζόμενος, o Λουίτζι Τένκο, έχασε τη ζωή του τις μέρες του διαγωνισμού. «Ήταν μεγάλη ανακούφιση που αποκλείστηκα εκείνη τη χρονιά και γύρισα σπίτι. Δεν ξέρω πως θα το διαχειριζόμουν αν έμενα».
Τζάνι Μοράντι – Τζόρτζιο Γκάμπερ
Την επιρροή του Σόνυ και της Σερ τη βλέπουμε και στο επόμενο στάδιο της καριέρας της. Πρώτα με τον Τζάνι Μοράντι και μετά με τον Τζόρτζιο Γκάμπερ έκανε μια σειρά εκπομπών στην τηλεόραση της RAI με μουσική, χορό, σκετς και τραγούδι.
Μιουζικαλέρι: Το Ιταλικό μιούζικαλ
Τα σκετσάκια έγιναν ταινίες, που φυσικά δεν θα μπορούσαν να αφήσουν ανεκμετάλλευτη και την τριβή της με την υποκριτική αλλά και τη μεγάλη της επιτυχία.
«Έκανα ταινίες μιουζικαλέρι» δηλαδή κάτι σαν μιούζικαλ. «Αυτές οι ταινίες ξεσήκωναν τη νεολαία αφού είχαν τους τραγουδιστές που αγαπούσαν να λένε τα δικά τους τραγούδια, τα οποία ήταν ήδη -ή θα γίνονταν- επιτυχίες».
Διασκευές για να καταλαβαίνει και ο κόσμος τι λέμε
Στις εκπομπές που παρουσίαζε, κάποια στιγμή αποφάσισαν να μεταφράσουν το Blowing in the Wind στα ιταλικά και να το απαγγείλουν.
Οι Ιταλοί και οι Ιταλίδες, γνωστοί από τότε για την αποστροφή τους στη γλωσσομάθεια, αγαπούσαν τις μελωδίες αλλά αγνοούσαν την ουσία των ξένων τραγουδιών. Δεν είναι τυχαίο που πολλές από τις διεθνείς επιτυχίες αποδίδονταν τραγουδιστικά στα Ιταλικά.
Το «Believer» για παράδειγμα, το ερμήνευσε η Κατερίνα Καζέλι με Ιταλικούς στίχους και ήταν μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες της. Τίτλος του στα Ιταλικά «Sono Bugiarda».
Ο σύζυγος της, Πιέρο Σούγκαρ, η Κρήτη και η αλλαγή πορείας
Ο γάμος φτάνει και είναι από έρωτα με την πρώτη ματιά. Ταξιδεύουν στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στην Κρήτη.
Η Κατερίνα δεν ενδιαφέρεται πια για την ως τότε καριέρα της. Είναι έτοιμη για αλλαγές, χωρίς όμως να εγκαταλείψει το τραγούδι… πλέον από άλλο πόστο.
Πλέον ονομάζεται Κατερίνα Κασέλι Σούγκαρ.
Τους καράφλιασε
Τους καράφλιασε κάνοντας το αντίθετο: σκουραίνοντας το χαρακτηριστικό ξανθό μαλλί της και μακραίνοντας το. «Ήταν η πιο δημιουργική μου περίοδος. Δεν με ενδιέφερε η δόξα αλλά το άνοιγμα σε πιο προσωπικά πειράματα και ερμηνείες».
Αποτραβιέται από τα φώτα της δημοσιότητας και ως κυρία Σούγκαρ προσπαθεί να στρατολογήσει στην εταιρία τους καλλιτέχνες που αγαπάει και που μπορούν να ενισχύσουν τη φίρμα τους. Σημαντικό όμως είναι να τους προσφέρει όσες περισσότερες καλλιτεχνικές ελευθερίες και να τους αποδεσμεύσει από την εικόνα που είχαν ήδη χτίσει.
Ο Αντριάνο Τσελεντάνο, ο Πάολο Κόντε, ο Έννιο Μορικόνε, ο Αντρέα Μποτσέλι και… ο Κουέντιν Ταραντίνο
Ο παραδόπιστος Αντριάνο Τσελεντάνο πλησίασε τον πεθερό της, πρόεδρο της δισκογραφικής εταιρίας, λέγοντας πως η RCA δεν του έδινε αυτά που ήθελε και ήταν έτοιμος να κάνει νέο συμβόλαιο με όποιον δεν έμπαινε σε διαπραγματεύσεις με τα ζητούμενα του. Έτσι ο δημοφιλής καλλιτέχνης εντάσσεται στο δυναμικό, την περίοδο που η Κατερίνα επαναδομούσε την καλλιτεχνική εικόνα της εταιρίας.
Χρόνια αργότερα ο Αντριάνο Τσελεντάνο θα αναγνωρίσει ότι η Κατερίνα προστάτεψε τους καλλιτέχνες της την εποχή που η πειρατεία και η ελεύθερη ραδιοφωνία κατέστρεφε τη δισκογραφία.
«Παλιότερα», λέει ο Τσελεντάνο, «έπαιζαν τα τραγούδια μας στο ραδιόφωνο 2-3 φορές την εβδομάδα, έτσι το κοινό δεν μπορούσε να μάθει όλους τους στίχους και αναγκαζόταν να πάει να τα αγοράσει».
Με τον Πάολο Κόντε δυσκολεύεται περισσότερο. «Σου έφερα μέχρι και λουλούδια για να σε πείσω» θα του πει, για να της απαντήσει «ήσουν πολύ ευγενική μαζί μου». Τότε ο μπομπντιλανικός Κόντε κάνει sold out συναυλίες στη Γαλλία.
Πείθει τον πάλαι ποτέ και πάντα φίλο της Έννιο Μορικόνε να γράψει έχοντας κατά νου τις ψηλότερες και χαμηλότερες νότες της Ελίζα, τραγουδίστριας που είχε στη φίρμα της, ένα τραγούδι το οποίο αργότερα θα ενταχθεί στην ταινία του Κουέντιν Ταραντίνο «Τζάνγκο». Ο Ταραντίνο, γνωστός για τα εξαιρετικά σάουντρακ που εντάσσει στις ταινίες του, τόσο από πρωτότυπο σκορ όσο και από υπάρχοντα τραγούδια και μουσικές, τόσο πολύ αγάπησε το τραγούδι, που χάρισε στους τίτλους έναρξης αναφορά σε αυτό, κάτι που δύσκολα γίνεται πλέον σε εμπορικές ταινίες.
Χρόνια αργότερα, τη μέρα που μαγνητοσκοπούσε μέρος της συνέντευξης της, η Κατερίνα μαθαίνει ότι ο Έννιο Μορικόνε πεθαίνει και ξεσπά σε κλάματα, λίγο αφότου η κλακέτα χτυπά για να συγχρονιστεί ο ήχος της.
Ο Αντρέα Μποτσέλι ήταν το μεγάλο της στοίχημα. Την εποχή που η Ιταλική μουσική περνάει μεγάλη κρίση, καταλαβαίνει την ανάγκη στροφής στα ιταλικά καντσιόνι. Στη φωνή του τυφλού τενόρου επενδύει πολλά. Τον στέλνει δύο φορές στο φεστιβάλ του Σαν Ρέμο, την πρώτη κερδίζει το πρώτο βραβείο με το Il mare calmo della sera και την επόμενη συμμετέχει με το Con te Partirò, τραγούδι που δεν ικανοποιεί τον ιταλό τενόρο γιατί δεν του επέτρεπε να δείξει όλη τη φωνητική του γκάμα. Στο διαγωνισμό κερδίζει την 4η θέση.
Αυτό το τραγούδι μαγεύει όμως έναν πυγμάχο που το θεωρεί μεγάλο γούρι και ζητάει να το ερμηνεύσει ζωντανά πριν τον αγώνα του. Η συμφωνία κλείνει, ο μάνατζερ της Σάρα Μπράιτμαν συμφωνεί μαζί της να το ερμηνεύσουν σε ντουέτο στα αγγλικά και ιταλικά. Για τον αγώνα ήταν το πιο κακότυχο τραγούδι αφού στο τέλος και έχοντας τον πυγμάχο ηττημένο, επαναλαμβάνεται αλλά πλέον νοηματοδοτεί τη μεγάλη του ήττα.
Την επόμενη μέρα το τραγούδι πουλάει έναν τεράστιο αριθμό αντιτύπων στη Γερμανία, φτάνει στην 5η θέση των τσαρτς και γίνεται το διαβατήριο του Μποτσέλι για διεθνή καριέρα.
Την ίδια χρονιά το τραγούδι ακούγεται στην υποδοχή γνωστού καζίνο/ξενοδοχείου στο Λας Βέγκας ως επαναλαμβανόμενο ηχητικό μοτίβο.
Το νέο επώνυμο και η υποτιμητική αντιμετώπιση του γάμου της από τον τύπο: Κατερίνα Κασέλι Σούγκαρ
Ο τύπος όμως αργεί να κατανοήσει ότι η Κατερίνα, η τότε διάσημη τραγουδίστρια μετατρέπεται σε μουσικό παράγοντα της ιταλικής παραγωγής.
Εκείνη μιλάει για θυγατρικές εταιρίες που θα προωθήσουν νέα ακούσματα της μουσικής παγκοσμίως και οι δημοσιογράφοι κάνουν λογοπαίγνια για συζυγικές εταιρίες.
Για να αποσαφηνίσει κάθε υπαινιγμό, προσθέτει και το επώνυμο του συζύγου της μετά το δικό της, όχι για να φανεί ότι είναι η κυρία του κυρίου αλλά για να επιβάλλει έναν κάποιο σεβασμό.
Οι επιτυχίες της εταιρίας, η χρεωκοπία, η πτώση της δισκογραφίας
Τα πειράματα της εταιρίας είναι όλα αξιέπαινα· ακολουθούν από τη μία τις επιταγές της μόδας, αφήνουν όμως πολλές καλλιτεχνικές ελευθερίες στους δημιουργούς.
Η πειρατεία όμως οδηγεί το label σε πώληση και την Κατερίνα να δημιουργεί ένα νέο, πιο συμβατό στην εποχή label. Εκεί υπογράφει τα μεγάλα ονόματα της, εκεί χτίζει μέρος του προσωπικού της οράματος.
Μια γενική κριτική στην Κατερίνα και αυτό που εκπροσωπεί
Η Κατερίνα Καζέλι είναι μια χορτάτη γυναίκα. Μέσα από το ντοκιμαντέρ της ζωής της, που εν μέρη αποτελεί και μια αγιογραφία της, παρουσιάζεται η ευελιξία της, τα πάθη της, η ικανότητα της να προβλέπει το μέλλον των καλλιτεχνών.
Η τραγουδίστρια που ήξερε ακριβώς πότε να αποχωρήσει από τις σκηνές και να δημιουργήσει στο παρασκήνιο τα κατάφερε όχι μόνο επειδή είχε αυτό το πολυπρόσωπο ταλέντο, ούτε από τις εποχιακές συγκυρίες που της έφεραν εξαιρετικές ευκαιρίες: Ήξερε να μην χαλάει το χρόνο της στο τί πιστεύει ο κόσμος για εκείνη.
Αν κάτι κρατάμε, είναι αυτό που δεν υπονοείται ποτέ ξεκάθαρα στο ντοκιμαντέρ. Ήταν μια μόδα που συνυπήρξε με το πνεύμα της ελευθερίας, ένας συρμός που η ίδια επέβαλε χωρίς όμως να επιβάλλει τον εαυτό της καλλιτεχνικά.
Μια ζωή με ελάχιστα προσωπικά δράματα, πολλές επιτυχίες και πληρότητα.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος