Νέο μωράκι… Χαρά, ενθουσιασμός, δώρα, «τσακωμοί» για το όνομα, για το ποιος θα το πρωτοαγκαλιάσει, σε ποιον μοιάζει και μετά; Μετά ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα.
Ή μήπως όχι;
Ή μήπως, όταν κλείνουν οι κάμερες από τα κινητά και ανεβαίνουν τα stories, φεύγουν οι φίλοι από το σπίτι, τελειώνουν τα τηλεφωνήματα στους γονείς και τους συγγενείς, υπάρχει κάτι που δεν βλέπουμε; Μήπως είναι οι ενοχές και οι τύψεις που εισβάλλουν ύπουλα στις ζωές των νέων γονέων; Το παραμύθι που έχουμε πλάσει γύρω από τη γονεϊκότητα, είναι ακριβώς αυτό: ένα παραμύθι.
Όχι γιατί οι γονείς δεν χαίρονται ή γιατί δεν είναι μια μοναδική στιγμή και εμπειρία για κάθε οικογένεια, αλλά γιατί το 86% των γονέων νιώθουν τύψεις και ενοχές ότι δεν είναι καλοί γονείς (έρευνα από το Project Parenting, 2020, σε 1000+ Έλληνες γονείς).
Τι συμβαίνει στα παρασκήνια;
Η γονεϊκότητα χρωματίζεται ακόμα και από τον πρώτο καιρό της εγκυμοσύνης. Συγγενείς, φίλοι, άλλοι γονείς, τα social media, αλλά και ολόκληρη η κοινωνία μας βομβαρδίζει με τα στερεότυπα με τα οποία έχουμε μεγαλώσει μέχρι τώρα, δίνοντας συγκεκριμένη κατεύθυνση στην ανατροφή που θα δώσει κάθε γονιός στο παιδί του.
Ακόμα και από τον πρώτο καιρό της εγκυμοσύνης, οι ιδέες των γονιών για την ανατροφή του παιδιού επηρεάζεται αυτόματα από τα βιώματά τους, αλλά και την κοινωνία στην οποία ζούμε. Καθημερινά, είτε ηθελημένα είτε όχι, οι γονείς βομβαρδίζονται από πληροφορίες και εικόνες που συνθέτουν τον καμβά του πώς πρέπει να είναι μια σωστή οικογένεια, ένας «τέλειος» γονιός.
Τέλειοι γονείς όμως δεν υπάρχουν, και το βασικότερο; Οι γονείς που συγκρίνουν τον εαυτό τους με την οποιαδήποτε μορφή τελειότητας είτε εξωτερική είτε εσωτερική, ακόμα και με έναν πλασματικό εσωτερικό πρότυπο, ακόμα και με τον ιδανικό γονέα που θα ήθελαν εκείνοι να έχουν ή προσπαθώντας να φτάσουν και να ξεπεράσουν τους γονείς τους, καταλήγουν με τύψεις και ενοχές ότι δεν έκαναν «καλή δουλειά» ως γονείς.
3 βασικά στερεότυπα που βαραίνουν τους γονείς
1. Μαμά = Βασικός φροντιστής / Μπαμπάς = Αυτός που φέρνει το “ψωμί” στο σπίτι
Ακούγεται από άλλη εποχή; Και όμως χρησιμοποιείται ακόμα ως επιχείρημα, έχοντας ως αποτέλεσμα είτε να απομακρύνει τον μπαμπά από το παιδί είτε να περιορίζει τη μαμά μόνο στον γονεϊκό της ρόλο. Τι σημαίνει αυτό;
Ότι επιτρέπει να διαιωνίζονται επιχειρήματα όπως:
«Μα… θέλει να θηλάζει κι εγώ νιώθω ως μπαμπάς τόσο στην απ’ έξω, δεν μπορεί να συνδεθεί με εμένα»
«Καλά έχουν περάσει μόλις 3 μήνες, θα γυρίσεις στη δουλειά και ποιος θα προσέχει το παιδί;»
«Είσαι μαμά του, θα έπρεπε να ξέρεις γιατί κλαίει!»
«Τι να το ταΐσει ο μπαμπάς του, γιατί ξέρει;»
Και με αυτόν τον τρόπο και οι μπαμπάδες νιώθουν ενοχές ότι δεν είναι συνδεδεμένοι με τα παιδιά τους και οι μαμάδες νιώθουν ενοχές όταν πηγαίνουν να φροντίσουν τον εαυτό τους και να κοιτάξουν την προσωπική τους ζωή, ειδικά όταν τα παιδιά είναι πολύ μικρά.
2. Ακόμα το θηλάζεις; ή Δεν το θήλασες αρκετά
Σε αυτόν τον φαύλο κύκλο, κανένας δεν βγαίνει νικητής. Είτε θηλάζεις πολύ λίγο είτε πάρα πολύ. Για την ακρίβεια, ίσως μόνο οι μητέρες που θηλάζουν 6-12 μήνες τη βγάζουν καθαρή…
«Καλά θα δώσεις ξένο γάλα;»
«3 χρονών πήγε, ακόμα το θηλάζεις, θα πάει σχολείο και ακόμα θα σου ζητάει»
«Αν αποθηλάσεις θα δεις πώς θα κοιμηθεί. Κόψτο με τη μία!»
Μοιάζει σχεδόν αναπόφευκτο το να μπορέσεις να ξεφύγεις από αυτό το δίπολο. Στην πραγματικότητα, οι επίσημες οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας αναφέρουν: Ο θηλασμός χρειάζεται να είναι αποκλειστικός τους πρώτους 6 μήνες ζωής, ως βασική τροφή, εισάγοντας συμπληρωματικά στερεές τροφές μέχρι τους 12 μήνες, τουλάχιστον μέχρι τα 2 έτη και από εκεί και πέρα για όσο επιθυμούν μητέρα και παιδί. Αντίστοιχες είναι και οι οδηγίες της Αμερικανικής Παιδιατρικής Εταιρείας (ΑΑP) που δεν ορίζει ανώτατο όριο στον θηλασμό του παιδιού. Στην Ελλάδα την δεκαετία του ‘40 η συχνότερη ηλικία αποθηλασμού ήταν περίπου τα 2,5 έτη και αυτό προωθούνταν και από τα τότε επίσημα εγχειρίδια της παιδιατρικής, από το επίσημο κράτος (Κονδύλη & Δούμα, 2021, σ. 6).
Παρόλα αυτά, το πρόβλημα παραμένει και στις μαμάδες που επιλέγουν είτε να σταματήσουν τον θηλασμό πριν από τους 6 μήνες, είτε να μην θηλάσουν καθόλου, αφού υπάρχει μια εσωτερική ενοχικότητα ότι δεν προσφέρουν στο παιδί τους τα οφέλη που έχει το μητρικό γάλα. Καθώς ο θηλασμός είναι ένα από τα βήματα μέσα από τα οποία μια μαμά ενισχύει τον Ασφαλή Συναισθηματικό Δεσμό με το παιδί της, το να επιλέξει μια μαμά να μην θηλάσει δημιουργεί την πεποίθηση ότι θα δυσκολευτεί να συνδεθεί με το παιδί της.
Σαφώς κάτι τέτοιο δεν ισχύει, είναι σημαντικός ο θηλασμός, αλλά η σύνδεση μπορεί να έρθει και μέσα από την επαφή δέρμα με δέρμα, τις αγκαλιές κ.α.
Μια άλλη κατηγορία μαμάδων που δυσκολεύονται με τον θηλασμό είναι οι εργαζόμενες, αφού αν επιλέξουν να επιστρέψουν στην εργασία τους και να συνεχίσουν αντλώντας γάλα, τις περισσότερες φορές τα εργασιακά περιβάλλοντα δεν τους προσφέρουν κάποιον προστατευμένο χώρο και κατακρίνονται από τους συναδέλφους τους όταν διατηρούν π.χ. το γάλα στο ψυγείο ή αντλούν στην τουαλέτα.
3. Οι αγκαλιές κακομαθαίνουν τα παιδιά
Αυτά τα…
«Άστο να κλάψει για να κοιμηθεί!»
«Κάτσε στη γωνία της σκέψης για να σκεφτείς τι έκανες»
«Συγγνώμη κοιμάστε μαζί, εμ πώς περιμένεις να μην κολλάει πάνω σου μετά;»
Αυτές οι πεποιθήσεις είναι που μερικές φορές νομίζουμε ότι ενισχύουν την ανεξαρτησία και την αυτονομία των παιδιών. Ένα παιδί που μαθαίνει με το κλάμα να κοιμάται μόνο του, λογικά θα γίνει ανεξάρτητο, σωστά;
Αμ δε…
Τα αποτελέσματα του πειράματος της Ainsworth για τον Συναισθηματικό Δεσμό, καθώς και η μετέπειτα ερευνητική δουλειά του Sroufe, μας αλλάζουν ολοκληρωτικά την ξεπερασμένη και βλαπτική για τα παιδιά και τη γονεϊκή μας σχέση πεποίθηση περί ανεξαρτησίας του παιδιού. Πολλές και πολλοί από εμάς μεγαλώσαμε με την προτροπή (ή και την επιβολή) των γονιών μας να γίνουμε γρήγορα ανεξάρτητα και αυτόνομα παιδιά. Παιδιά που δεν διαμαρτύρονται όταν ο φροντιστής τους, δηλαδή τα πρόσωπα με τα οποία έχουν οικειότητα και με τα οποία αισθάνονται ασφάλεια, απομακρύνονται. Παιδιά που κοιμούνται εύκολα, γρήγορα και, κυρίως, μόνα τους. Παιδιά που τρώνε μόνα τους, που παίζουν μόνα τους, παιδιά που δεν χρειάζονται τους γονείς τους ή τους χρειάζονται όσο γίνεται λιγότερο.
Παιδιά που καταφέρνουν όσα εμείς θέλουμε να καταφέρουν, χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη μας τα αναπτυξιακά τους στάδια, δηλαδή τις ανάγκες και τις ικανότητες που έχουν σε κάθε ηλικία. Σε αυτόν τον κοινωνικό παραλογισμό που προσπαθεί να επιβληθεί στη φύση και τη βιολογία των παιδιών, ο Bowlby, η Ainsworth, ο Soufe και πολλοί άλλοι επιστήμονες, μας πρόσφεραν ζωτικής σημασίας πληροφορία και υποστήριξη έτσι ώστε να γίνουμε οι γονείς που πραγματικά χρειάζονται τα παιδιά μας. Οι γονείς που θα επιτρέψουν στα παιδιά να είναι εξαρτημένα από τους φροντιστές τους, έτσι ακριβώς, όπως ορίζει η βιολογία του ανθρώπινου είδους. Το παιδί μέσα από αυτή την πολύτιμη σχέση εξάρτησης μαθαίνει τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος, μαθαίνει ότι η ζωή είναι όμορφη, ότι οι σχέσεις είναι ασφαλείς και οι δεσμοί μας πολύτιμοι και έτσι καταφέρνουν να γίνουν ολοκληρωμένα και αληθινά ανεξάρτητοι ενήλικες.
Στη σύγχρονη κοινωνία μας έχουμε ανεξάρτητα παιδιά και εξαρτημένους ενήλικες. Το κλειδί της αλλαγής της κοινωνίας μας βρίσκεται ακριβώς σε αυτή την αντιστροφή, θέλουμε εξαρτημένα παιδιά και ανεξάρτητους ενήλικες (Μελετάκη & Πατσούρα, 2021, σ.31)
Επομένως, παρά το γεγονός ότι μοιάζει να γίνεται ένα παιδί ανεξάρτητο όταν «μένει μόνο του», στην πραγματικότητα το να νιώθει ασφαλές να βρει καταφύγιο στους γονείς του, είναι αυτό που θα το βοηθήσει ώστε να μπορεί μετά να μεγαλώσει και να μπορεί να νιώθει ασφάλεια να εκφράσει τα συναισθήματά του και να αυτορυθμίζεται, δηλαδή να είναι ανεξάρτητο.
5 πράγματα να θυμάσαι…
- Ότι δεν υπάρχει λάθος. Υπάρχουν μόνο πράγματα που μπορούμε να κάνουμε καλύτερα.
- Ότι επειδή κάτι ίσχυε χρόνια πριν, δεν σημαίνει ότι ισχύει και σήμερα ή ότι ήταν απαραίτητα σωστό.
- Ότι επειδή έτσι «φαίνεται» στα social media, δεν σημαίνει ότι είναι και πραγματικό.
- Ότι κάθε παιδί και κάθε οικογένεια είναι μοναδική. Μπορεί ένα φιλικό ζευγάρι να τα κάνει αλλιώς, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα είναι βοηθητικό για σένα.
- Ότι μπορείς να ζητάς βοήθεια. Είναι εντάξει να μην τα ξέρεις όλα και να ζητάς στήριξη και βοήθεια και να τη φιλτράρεις. Δεν σημαίνει ότι επειδή θέλουν να σε βοηθήσουν οι γονείς σου, ότι αυτό έχεις ανάγκη. Μπορεί να χρειάζεσαι μια φίλη ή κάποια επαγγελματία. Υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να σε στηρίξουν.
Το πιο σημαντικό είναι να θυμάσαι ότι εσύ ξέρεις τι είναι καλύτερο για το παιδί σου.
Από την Μαρίνα Αρπλία, Δημιουργό του Project Parenting & Παιδαγωγό
Διαβάστε επίσης:
- Η ζωή μετά τη γέννα: Η μοναξιά της λοχείας
- Βοηθός Μητρότητας: ένα σημαντικό στήριγμα
- Εκπαίδευση Αποτελεσματικού Γονέα: Η μαγική επίδραση της ενεργητικής ακρόασης
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος