Τα αντικαταθλιπτικά μπορεί να είναι χρήσιμα στους ανθρώπους οι οποίοι υποφέρουν από κατάθλιψη, ωστόσο δεν είναι λίγοι εκείνοι οι οποίοι παραπονιούνται για «συναισθηματική παράλυση».
Άρθρο της Αϊλίν Μπέιλι/ Απόδοση Έφη Ζέρβα
- Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα κοινά αντικαταθλιπτικά ίσως προκαλούν συναισθηματική άμβλυνση, δηλαδή αδυναμία να νιώσουμε χαρά ή λύπη
- Η κατάσταση αυτή ίσως εμποδίζει την επεξεργασία της ανατροφοδότησης που χρειάζεται για την επίτευξη στόχων
- Η συναισθηματική άμβλυνση μπορεί να επηρεάσει την καθημερινή ζωή ενός ατόμου, ακόμα και τη σεξουαλική του δραστηριότητα
Τα αντικαταθλιπτικά μπορεί να προκαλούν συναισθηματική άμβλυνση –να μην μπορούμε να αισθανθούμε ούτε χαρά ούτε λύπη- και να εμποδίζουν την αξιοποίηση θετικής ή αρνητικής ανατροφοδότησης, που χρειάζεται για την ολοκλήρωση των στόχων μας, σύμφωνα με νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Neuropsychopharmacology.
Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ μελέτησαν το πώς αντιδρούν τα άτομα στη λήψη εσιταλοπράμης, ενός καλά ανεκτού αντικαταθλιπτικού SSRI (εκλεκτικού αναστολέα της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης). Στην έρευνα συμμετείχαν 66 άτομα, από τα οποία τα 32 πήραν εσιταλοπράμη και τα 34 εικονικό φάρμακο, για τουλάχιστον 21 μέρες.
Στο τέλος της δοκιμής, οι ερευνητές αξιολόγησαν γνωστικές λειτουργίες των συμμετεχόντων όπως τη μάθηση, την αναστολή, την εκτελεστική λειτουργία, τη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της μελέτης, δεν υπήρχαν σημαντικές διαφορές στην προσοχή ή τη μνήμη μεταξύ των συμμετεχόντων ούτε στην επεξεργασία συναισθημάτων. Στην ομάδα που πήρε εσιταλοπράμη παρατηρήθηκε μειωμένη ευαισθησία στην ενίσχυση σε δύο εργασίες.
«Το γεγονός ότι δεν παρατηρήθηκε ευρεία ζημία γνωστικών λειτουργιών από τα SSRI υποστηρίζει τη χρήση τους από ασθενείς που κινδυνεύουν να έχουν γνωστικές παρενέργειες από άλλα παλιότερα αγχολυτικά φάρμακα όπως οι βενζοδιαζεπίνες και αντικαταθλιπτικά όπως τα τρικυκλικά», αναφέρει ο Ντέιβιντ Μέριλ, ψυχίατρος και διευθυντής του Κέντρου Υγείας Εγκεφάλου του Ινστιτούτου Νευροεπιστήμης Πασίφικ στο Νοσοκομείο Πρόβιντενς Σεντ Τζον, στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ.
«Αυτοί οι ασθενείς μπορεί να είναι μεγαλύτεροι σε ηλικία ενήλικες ή με αγχώδη διαταραχή και κατάθλιψη που σχετίζονται με θέματα υγείας, όπως έπειτα από καρδιακά επεισόδια ή τραύμα στο κεφάλι», σημειώνει ο Μέριλ.
Αντιδρώντας στην ανατροφοδότηση
Η ευαισθησία στην ενίσχυση είναι ο τρόπος με τον οποίο μαθαίνουμε μέσω της ανατροφοδότησής από τις δράσεις και το περιβάλλον μας. Για να την αξιολογήσουν, οι ερευνητές παρουσίασαν στους συμμετέχοντες στη μελέτη δύο ερεθίσματα, το Α και το Β.
Εάν κάποιος επέλεγε το Α, θα λάμβανε ανταμοιβή τέσσερις στις πέντε φορές, και αν επέλεγε το Β, μία στις πέντε φορές.
Οι συμμετέχοντες δεν γνώριζαν αυτούς τους κανόνες, έπρεπε να τους μάθουν. Κάποια στιγμή, οι πιθανότητες θα άλλαζαν, και οι συμμετέχοντες έπρεπε να μάθουν τον νέο κανόνα, σύμφωνα με τις ανταμοιβές που λάμβαναν.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως οι συμμετέχοντες που έπαιρναν εσιταλοπράμη ήταν λιγότερο πιθανό να χρησιμοποιήσουν θετική ή αρνητική ανατροφοδότηση για να μάθουν, από εκείνους που έπαιρναν το εικονικό φάρμακο. Αυτό υποδηλώνει πως το φάρμακο επηρέασε την ευαισθησία τους στις ανταμοιβές και την ικανότητά τους να αντιδρούν ανάλογα.
Πώς η συναισθηματική άμβλυνση επηρεάζει την καθημερινή μας ζωή
Επίσης, οι ερευνητές ανέφεραν πως οι συμμετέχοντες που έπαιρναν εσιταλοπράμη είχαν δυσκολία στο να φτάσουν σε οργασμό κατά τη σεξουαλική πράξη.
«Λέω συχνά στους ασθενείς μου πως “τα αντικαταθλιπτικά αμβλύνουν τα πάθη, κακά και καλά”», λέει ο Άλεξ Ντιμίτριου, ψυχίατρος και ιατρός ύπνου, ιδρυτής του Κέντρου Ψυχιατρικής και Ιατρικής Ύπνου Μένλο Παρκ στην Καλιφόρνια.
«Τα έντονα συναισθήματα, είτε ευχάριστα είτε δυσάρεστα, αμβλύνονται. Ωστόσο, ευτυχώς, όταν κάποιος είναι “πεσμένος”, το να αισθάνεται λιγότερο είναι γενικά κάτι θετικό. Οι ασθενείς μου συχνά ανησυχούν για τη συναισθηματική άμβλυνση και τους εξηγώ πως τα αντικαταθλιπτικά δεν εμποδίζουν όλα τα συναισθήματα: μπορούν να μειώσουν το συναίσθημα του πόνου και να οδηγήσουν σε πιο λειτουργικές συμπεριφορές. Πολλοί από μου αναφέρουν πως με τα αντικαταθλιπτικά βλέπουν “τις λακκούβες, αλλά δεν χρειάζεται να περάσουν από μέσα”», λέει ο Ντιμίτριου.
«Να σημειωθεί πως τα άτομα με κατάθλιψη μπορεί να νιώθουν άμβλυνση όχι εξαιτίας των φαρμάκων, αλλά εξαιτίας της νόσου», προσθέτει ο ίδιος.
Θεραπείες για την κατάθλιψη
Η κατάθλιψη είναι σοβαρή ψυχική νόσος. Προκαλεί συναισθήματα θλίψης, απόγνωσης και απελπισίας, τα οποία επιμένουν.
Άλλα συμπτώματα είναι:
- ευερεθιστότητα, σύγχυση ή ανησυχία,
- συναισθήματα ενοχής, χαμηλής αυτοεκτίμησης, αδυναμίας,
- μειωμένο ενδιαφέρον για πράγματα και δραστηριότητες που απολαμβάναμε,
- μειωμένη ενέργεια ή κόπωση,
- δυσκολία στη συγκέντρωση, προβλήματα με τη μνήμη ή τη λήψη αποφάσεων,
- δυσκολία στον ύπνο ή στο ξύπνημα, αύξηση της διάρκειας του ύπνου,
- αλλαγές στην όρεξη ή μεταβολές του σωματικού βάρους,
- σκέψεις περί θανάτου ή αυτοκτονίας, απόπειρες αυτοκτονίας,
- πόνοι, πονοκέφαλοι, κράμπες ή γαστρεντερικά προβλήματα χωρίς ξεκάθαρο σωματικό αίτιο.
Σημειώνεται πως δεν βιώνουν όλοι τα ίδια συμπτώματα.
Οι αποτελεσματικές θεραπείες για την κατάθλιψη είναι πολλές.
Ωστόσο, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγείας των ΗΠΑ, «κάθε ασθενής είναι διαφορετικός, δεν υπάρχει μία θεραπεία για όλου· ίσως χρειαστούν κάποιες δοκιμές μέχρι να βρεθεί η σωστή θεραπεία».
Οι θεραπείες περιλαμβάνουν:
- αντικαταθλιπτικά,
- ψυχοθεραπεία , όπως γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία ή διαπροσωπική ψυχοθεραπεία,
- εν τω βάθει εγκεφαλική διέγερση.
«Εάν το όφελος ενός SSRI όπως η εσιταλοπράμη είναι ουσιαστικό, οι γιατροί ίσως προσθέσουν ένα δεύτερο φάρμακο για την αντιμετώπιση της άμβλυνσης από το SSRI. Είναι σύνηθες να δίνουν βουπροπιόνη. Ο συνδυασμός εσιταλοπράμης-βουπροπιόνης είναι τόσο γνωστός στην ιατρική, που συχνά την προτείνουν οι γιατροί της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας», σημειώνει ο Μέριλ.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, η φαρμακευτική αγωγή αποτελεί μόνο ένα μέρος της θεραπείας· η φροντίδα του εαυτού μας είναι απαραίτητη.
Όπως λέει χαρακτηριστικά ο Ντιμίτριου, «όλο μου το έργο βασίζεται στον ύπνο, στην κοινωνικοποίηση, στην άσκηση, στον διαλογισμό και στη μεσογειακή διατροφή. Είμαστε πλάσματα με βιολογικές ανάγκες και δύσκολα θα βρούμε γαλήνη ή χαρά αν δεν τις ικανοποιήσουμε – ακόμα και με φαρμακευτική αγωγή».
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος