Πώς η διατροφή επηρεάζει τον ύπνο και τα όνειρά μας

Αγαπώ πάρα πολύ το τυρί. Μπορώ να ζήσω με τυρί και ψωμί, το οποίο να συνοδεύεται με κρασί, στην κατάλληλη θερμοκρασία. Τον τελευταίο καιρό, τα βράδια, το παράκανα. Θεωρώντας ότι το τυρί σκέτο δεν παχαίνει -και επειδή μου αρέσει πολύ – έτρωγα σχεδόν κάθε βράδυ ένα κεφαλάκι τυρί. Κυρίως κατσικίσιο από την Ήπειρο, αλλά και άλλα πρόβεια τυριά, εγχώρια και μη. Κακό του κεφαλιού μου, δεν ακολουθούσα και τη συμβουλή του Γιάννη Διαμαντόγλου (συγγραφέας του βιβλίουΔιατροφή και Συναισθήματα, εκδόσεις Αρμός) να αφήνω το τυρί να πάρει θερμοκρασία περιβάλλοντος, πριν το φάω.

Τα πράγματα δεν πήγαιναν καλά. Όχι μόνο στη ζυγαριά το πρωί αλλά και το βράδυ στον ύπνο μου. Έκανα κατακερματισμένο ύπνο και έβλεπα έντονα και παράξενα όνειρα που με τάραζαν.

Νομίζω ότι καταλαβαίνετε που θέλω να το πάω. Τα «όνειρα γλυκά» δεν είναι φτιαγμένα από τυρί και όπως θα διαπιστώσετε παρακάτω, ούτε από ζάχαρη.

Υπάρχουν όλο και περισσότερα στοιχεία ότι ορισμένα τρόφιμα μπορούν να επηρεάσουν τον ύπνο μας, ιδιαίτερα τη φάση REM — δηλαδή το κύριο στάδιο όπου εμφανίζονται τα όνειρα. Εάν η πέψη μας διαταραχθεί ή αν το σάκχαρο στο αίμα ανεβοκατεβαίνει, ο ύπνος REM μπορεί να «σπάσει» σε κομμάτια, κι έτσι τα όνειρα γίνονται πιο έντονα, ζωντανά ή φορτισμένα με συναισθήματα.

Τα όνειρα περνάνε από το στομάχι μας

• Γαλακτοκομικά: Μπορούν να προκαλέσουν γαστρεντερική δυσφορία, ειδικά σε άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη. Αυτό μπορεί να πυροδοτήσει μικρο-αφυπνίσεις στη διάρκεια του ύπνου, κάνοντας τα όνειρα πιο πιθανό να ανακληθούν, και ενδεχομένως πιο αλλόκοτα ή ενοχλητικά.
• Πικάντικες τροφές: Μπορούν να αυξήσουν τη θερμοκρασία του σώματος, κάτι που συνδέεται με πιο έντονα όνειρα και μειωμένη ποιότητα ύπνου.
• Τροφές πλούσιες σε ζάχαρη: Μπορούν να προκαλέσουν απότομη πτώση του σακχάρου και να ενεργοποιήσουν το συμπαθητικό νευρικό σύστημα, αυξάνοντας τα νυχτερινά ξυπνήματα και την απελευθέρωση κορτιζόλης. Και τα δύο αυτά μπορούν να κάνουν τα όνειρα πιο έντονα ή πιο συναισθηματικά φορτισμένα.

H καφεΐνη αργά μέσα στη μέρα ή η χρήση οθόνης πριν από τον ύπνο μπορούν να τον επηρεάσουν αρνητικά. Έτσι και τα βαριά, πλούσια ή γεμάτα ζάχαρη φαγητά μπορούν να διαταράξουν τους κύκλους REM.

Όταν ο REM ύπνος διαταράσσεται, τα όνειρα τείνουν να φαίνονται πιο ζωντανά ή παράξενα — όχι απαραίτητα επειδή το φαγητό τα προκαλεί, αλλά επειδή επηρεάζει την ποιότητα του ύπνου.

Τα στάδια του ύπνου

Ο κύκλος του ύπνου αποτελείται από τέσσερα στάδια: τα τρία πρώτα ανήκουν στον NREM ύπνο και το τέταρτο είναι ο REM ύπνος.

• Το πρώτο στάδιο είναι η σύντομη μετάβαση στον ύπνο.
• Το δεύτερο στάδιο χαρακτηρίζεται από σημαντική μείωση στη δραστηριότητα του σώματος και του εγκεφάλου.
• Το τρίτο στάδιο ή βαθύς ύπνος είναι κρίσιμο για τη μνήμη και την αποκατάσταση του σώματος.
• Περίπου 90 λεπτά μετά την έναρξη του ύπνου, ο εγκέφαλος μπαίνει στο τέταρτο στάδιο (REM), όπου παρατηρείται αυξημένη εγκεφαλική δραστηριότητα, ταχείες κινήσεις των ματιών και ατονία των μυών.

Αυτός ο κύκλος επαναλαμβάνεται κάθε 90–120 λεπτά και οι ενήλικες βιώνουν συνήθως 4–5 πλήρεις κύκλους ύπνου κάθε νύχτα.

Τα όνειρα

Τα όνειρα θεωρείται ότι βοηθούν τον εγκέφαλο να εδραιώσει αναμνήσεις, να επεξεργαστεί συναισθήματα και να ενδυναμώσει νευρωνικές συνδέσεις. Αν και μπορεί να συμβούν σε όλα τα στάδια, τα REM όνειρα είναι τα πιο έντονα και συχνά. Η αυξημένη δραστηριότητα του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια του REM επιτρέπει την αναδιοργάνωση των καθημερινών εμπειριών και την επεξεργασία συναισθημάτων.

• Μια υγιεινή διατροφή, πλούσια σε φρούτα και με μικρότερη κατανάλωση τροφής το βράδυ, μπορεί να οδηγήσει σε πιο ζωντανά όνειρα και καλύτερη ανάκληση ονείρων.
• Μια ανθυγιεινή διατροφή, που περιλαμβάνει υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης, συναισθηματικό ή αδηφάγο φαγητό και συνήθεια να τρώμε αργά το βράδυ, συνδέεται πιθανώς με περίεργα ή αρνητικά όνειρα και εφιάλτες.

Ο ρόλος των διατροφικών δυσανεξιών

Οι διατροφικές δυσανεξίες και τα γαστρεντερικά συμπτώματα που προκαλούν (όπως η δυσανεξία στη λακτόζη) μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε αρνητικά όνειρα.

Μια άλλη θεωρία υποστηρίζει ότι το φαγητό αργά το βράδυ μπορεί να διαταράξει τον ύπνο εξαιτίας της επίδρασης στον άξονα υποθαλάμου–υπόφυσης–επινεφριδίων. Το γαστρεντερικό σύστημα έχει δικό του κιρκάδιο ρυθμό που «προτιμά» να ξεκουράζεται τη νύχτα. Ένα βραδινό γεύμα μπορεί να επηρεάσει την πέψη και τα επίπεδα κορτιζόλης.

Πώς να κοιμάστε καλύτερα και να έχετε πιο ευχάριστα όνειρα

• Διατροφή πλούσια σε φρούτα, λαχανικά, λιπαρά ψάρια και γαλακτοκομικά συνδέεται με καλύτερη ποιότητα ύπνου.
• Διατροφή πλούσια σε ζάχαρη, λιπαρά και επεξεργασμένα τρόφιμα μπορεί να προκαλέσει κατακερματισμένο και κακής ποιότητας ύπνο.

Τροφές και ποτά με καφεΐνη δυσκολεύουν την έλευση του ύπνου και μειώνουν τη διάρκειά του. Επίσης, τρόφιμα όπως το τυρί, μπορεί να προκαλέσουν δυσφορία και λιγότερο ξεκούραστο ύπνο.

Τροφές που βοηθάνε τον βαθύ ύπνο

Οι ειδικοί προτείνουν:

• Τρυπτοφάνη: Αμινοξύ που βρίσκεται σε γαλακτοκομικά, σπόρους, κοτόπουλο και ασπράδια αυγών, συμβάλλει στην παραγωγή σεροτονίνης, σημαντικής για τον ύπνο.
• Βύσσινα και κεράσια: Μπορούν να βελτιώσουν την ποιότητα ύπνου όταν καταναλώνονται ως 100% φυσικός χυμός, πρωί και μία–δύο ώρες πριν τον ύπνο.
• Μαγνήσιο: Παρότι τα ευρήματα είναι ανάμεικτα, μπορεί να βοηθήσει. Βρίσκεται σε κολοκυθόσπορους, σπόρους chia, ξηρούς καρπούς (αμύγδαλα, κάσιους), όσπρια (μαυρομάτικα, φασόλια), καθώς και σε ψάρια και λαχανικά.
• Ελαφριά, ισορροπημένα γεύματα το βράδυ: Είναι καλύτερα να αποφεύγουμε βαριές τροφές για να μειώσουμε την καταπόνηση του πεπτικού και τις αλλαγές θερμοκρασίας.
• Βότανα όπως το χαμομήλι ή η βαλεριάνα: Βοηθούν στη χαλάρωση και μειώνουν τις νυχτερινές αφυπνίσεις.

Για να ξαναγυρίσουμε στο τυρί, υπήρχε πάντα σε πολλούς πολιτισμούς ριζωμένη η ιδέα πως προκαλεί εφιάλτες το βράδυ. Σειρά κόμικ των αρχών του 20ού αιώνα, το “Dream of the Rarebit Fiend“ παρουσίαζε έναν ήρωα ο οποίος αφού έτρωγε τηγανισμένο τυρί σε ψωμί, στη συνέχεια ζούσε στον ύπνο του σε έναν παράξενο, εφιαλτικό, ονειρικό κόσμο. Στο τέλος ξυπνούσε μετανιωμένος και υποσχόταν στον εαυτό του ότι δεν θα ξαναφάει τυρί.

Φαίνεται λοιπόν ότι η παλιά ιστορία με το τυρί και τους εφιάλτες δεν ήταν μόνο φαντασία…

Με πληροφορίες από: Ιndependent, Forbes, Newsweek

---

Σχετικά θέματα:

• Σοκολάτα ή τυρί; Πες μου τι τρως να σου πω τι νιώθεις
• Πώς μπορούν τα συνειδητά όνειρα να αλλάξουν τη ζωή μας
• Η ψυχολογική ερμηνεία εννέα συνηθισμένων ονείρων
• Δύο άνθρωποι επικοινώνησαν για πρώτη φορά στα όνειρά τους, υποστηρίζουν επιστήμονες