«Με χτύπησαν τόσες φορές που δεν μπορώ να τις μετρήσω» – Κακοποίηση ανήλικων αθλητών στην Ιαπωνία

Η συμμετοχή στον αθλητισμό θα έπρεπε να προσφέρει στα παιδιά τη χαρά του παιχνιδιού και μια ευκαιρία για σωματική και ψυχική ανάπτυξη. Στην Ιαπωνία, ωστόσο, η βία και η κακοποίηση είναι πολύ συχνά μέρος της εμπειρίας του παιδιού αθλητή. Ως αποτέλεσμα, ο αθλητισμός έχει προκαλέσει πόνο, φόβο και αγωνία σε πάρα πολλά παιδιά στην Ιαπωνία.

Με χτύπησαν τόσες πολλές φορές, που δεν μπορώ να τις μετρήσω… Μας κάλεσαν όλους στον προπονητή και με χτύπησε στο πρόσωπο μπροστά σε όλους. Αιμορραγούσα, αλλά δεν σταμάτησε να με χτυπά. Είπα ότι η μύτη μου αιμορραγούσε, αλλά δεν σταμάτησε.

Η οργάνωση Human Rights Watch σε μία έκθεση 67 σελίδων με τίτλο «“Με χτύπησαν τόσες πολλές φορές που δεν μπορώ να μετρήσω”: Κακοποίηση παιδιών αθλητών στην Ιαπωνία», τεκμηριώνει την ιστορία της ιαπωνικής σωματικής τιμωρίας στον αθλητισμό – γνωστή ως taibatsu στα ιαπωνικά – και εντοπίζει κακοποίηση παιδιών στον αθλητισμό σε ιαπωνικά σχολεία, ομοσπονδίες και ελίτ αθλήματα. Η έκθεση καταγράφει την κατάθλιψη, τις αυτοκτονίες, τις σωματικές αναπηρίες και το δια βίου τραύμα που προκύπτει από αυτήν την κακοποίηση.

Σε συνεντεύξεις και σε μια πανεθνική διαδικτυακή έρευνα, Ιάπωνες αθλητές από περισσότερα από 50 αθλήματα ανέφεραν κακοποιήσεις που περιελάμβαναν μπουνιές στο πρόσωπο, κλοτσιές, ξυλοδαρμό με αντικείμενα όπως μπαστούνια του μπέιζμπολ ή ξίφη kendo από μπαμπού, στέρηση νερού, πνιγμό, μαστίγωμα με σφυρίχτρες ή ρακέτες, και σεξουαλική κακοποίηση και παρενόχληση.

Χρησιμοποιούσαμε ένα σκουφάκι για υδατοσφαίριση. Μας τραβούσαν έξω από την πισίνα από το λουράκι, πνίγοντάς μας. Μια άλλη τιμωρία ήταν να μας σπρώχνουν κάτω από το νερό, ώστε να μην μπορούμε να αναπνεύσουμε… Είναι σαν τον στρατό. Τα μικρότερα παιδιά δεν ήταν τόσο καλά. Θα φοβόντουσαν και θα σταματούσαν το άθλημα.

«Για δεκαετίες, τα παιδιά στην Ιαπωνία ξυλοκοπούνταν βάναυσα και κακοποιούνταν λεκτικά στο όνομα της κατάκτησης τροπαίων και μεταλλίων», λέει ο Minky Worden, διευθυντής παγκόσμιων πρωτοβουλιών στο Human Rights Watch. «Καθώς η Ιαπωνία ετοιμάζεται να φιλοξενήσει τους Ολυμπιακούς και τους Παραολυμπιακούς Αγώνες στο Τόκιο τον Ιούλιο του 2021, το παγκόσμιο προσκήνιο φέρνει μια μοναδική ευκαιρία για αλλαγή νόμων και πολιτικών στην Ιαπωνία και σε όλον τον κόσμο για την προστασία εκατομμυρίων παιδιών αθλητών».

Το ιστορικό των αποκαλύψεων

Το 2013, ενώ η Ιαπωνία διεκδικούσε ακόμα τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2020, μια σειρά από βίντεο υποθέσεων κακοποίησης υψηλού προφίλ αθλητών, σε συνδυασμό με αυτοκτονίες παιδιών αθλητών, ώθησαν κορυφαίoυς αθλητικούς οργανισμούς να μιλήσουν για την ανάγκη προστασίας των παιδιών στον αθλητισμό.

Η Naomi Masuko, πρώην αθλήτρια – αστέρι του βόλεϊ στην εθνική ομάδα γυναικών της Ιαπωνίας, ίδρυσε το 2015 ένα τουρνουά βόλεϊ που απαγορεύει την κακοποίηση από προπονητές. «Δεν θυμάμαι ποτέ να δέχομαι έπαινο από τον προπονητή μου. Κάθε μέρα σκεφτόμουν πώς να γλυτώσω το ξύλο. Ποτέ δεν πίστευα ότι το βόλεϊ ήταν κάτι ευχάριστο…. Μισούσα το βόλεϊ ως παίκτης», εξηγεί η ίδια, ενώ αναφέρεται στην κακοποίηση αθλητών ως έναν κύκλο που πρέπει να σπάσει: «Όταν μεγάλωσα κάπως, μίλησα με τον προπονητή μου – και είπε ότι στη γενιά του ήταν πολύ χειρότερα. Έτσι, από τα λόγια του, καταλαβαίνω επιτέλους ότι αυτή η εμπειρία είναι μια αλυσίδα. Και είναι δουλειά μας να σπάσουμε την αλυσίδα».

Το 2018, εμφανίστηκε ένα βίντεο που δείχνει έναν προπονητή μπέιζμπολ του Λυκείου του νομού Aichi να χτυπάει επανειλημμένα, να δίνει μπουνιές και να κλωτσάει τους παίκτες στην ομάδα του.

Η δημόσια κατακραυγή οδήγησε σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις όπως η δημιουργία ανοικτών γραμμών για την καταγγελία κακοποίησης. Ωστόσο, η Human Rights Watch διαπίστωσε πως αυτές οι μεταρρυθμίσεις είναι προαιρετικές «κατευθυντήριες γραμμές» αντί για κανόνες, ότι η πρόοδος ήταν άνιση και χωρίς παρακολούθηση, και ότι δεν υπάρχει υποχρεωτική αναφορά καταγγελιών ή στατιστικών στοιχείων κακοποίησης.

Σχεδόν κάθε μέρα μετά την προπόνηση, ο προπονητής έβαζε έναν ελίτ αθλητή, τον Chieko T., να συναντηθεί μαζί της στην τάξη του, όπου την έκανε να βγάλει όλα τα ρούχα της και άγγιζε το γυμνό σώμα της, λέγοντας ότι το έκανε για «θεραπεία». «Κάθε φορά ήθελα να κάνω εμετό… Tη μυρωδιά του, τα χέρια, τα μάτια, το πρόσωπό του, τη φωνή του, μισούσα τα πάντα σε αυτόν».

Άλλωστε αυτή η κακοποίηση παραβιάζει όχι μόνο τους ιαπωνικούς νόμους κατά της κακοποίησης ανηλίκων, αλλά και τα διεθνή πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τους κανονισμούς της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής για την προστασία των αθλητών.

Η έκθεση της Human Rights Watch ώθησε τον Πρόεδρο της ΔΟΕ Thomas Bach να οργανώσει τηλεφωνική συνάντηση με τον Πρόεδρο της Ιαπωνικής Ολυμπιακής Επιτροπής (JOC) Yasuhiro Yamashita, για την λήψη μέτρων για την εξάλειψη της παρενόχλησης και των παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον ιαπωνικό αθλητισμό.

#AthletesAgainstAbuse

Η Human Rights Watch διαπίστωσε όμως ότι η κακοποίηση των παιδιών στον αθλητισμό παραμένει αποδεκτή και φυσιολογική σε πολλά μέρη της κοινωνίας και ότι είναι δύσκολο για τους νεαρούς αθλητές να υποβάλλουν καταγγελίες εναντίον ενός ισχυρού προπονητή ή αξιωματούχου. Τα σχολεία και οι ομοσπονδίες σπάνια τιμωρούν τους κακοποιητικούς προπονητές, επιτρέποντάς τους συχνά να συνεχίσουν να προπονούν.

Για αυτό στις 7 Ιουλίου 2021, μαζί με το το Japan Safe Sport Project και άλλους 10 ιαπωνικούς και διεθνείς οργανισμούς ξεκίνησε την εκστρατεία #AthletesAgainstAbuse. Καλεί τον κόσμο να υψώσει τη φωνή του, ζητώντας τον τερματισμό της κακοποίησης αθλητών και την επιστροφή της χαράς στον αθλητισμό, μέσω μιας καμπάνιας συλλογής υπογραφών, με αίτημα τη δημιουργία ενός Ιαπωνικού Κέντρου Ασφαλούς Αθλητισμού, ενός ανεξάρτητου διοικητικού οργάνου επιφορτισμένου με την αντιμετώπιση της κακοποίησης παιδιών στον ιαπωνικό αθλητισμό.

Η παγκόσμια διάσταση της παιδικής κακοποίησης στον αθλητισμό

Η παιδική κακοποίηση στον αθλητισμό είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα με την έλλειψη ενοποιημένων, ξεκάθαρων συστημάτων για την αντιμετώπιση της βίας και της κακοποίησης. Το βάρος της αναφοράς κακοποίησης πέφτει συχνά στα θύματα, ενώ τα συστήματα αναφοράς είναι αδιαφανή, μη ανταποκρινόμενα και ανεπαρκή.

Σε όλο τον κόσμο, οι προπονητές και άλλοι κακοποιητές παραμένουν ατιμώρητοι ή προωθούνται σε θέσεις  από τις οποίες μπορούν να απειλήσουν τα θύματά τους και να τα κάνουν να σιωπήσουν. Πρόεδροι αθλητικών ομοσπονδιών σε πολλές χώρες κατηγορούνται για σεξουαλική επίθεση σε αθλήτριες.

Στη Γερμανία ο πρώην ομοσπονδιακός προπονητής κολύμβησης Στέφαν Λουρτς κατηγορείται μεταξύ άλλων για σεξουαλικές κακοποιήσεις, ψυχολογική βία και εκφοβισμούς εναντίον ανήλικων αθλητριών του. Και βέβαια δεν ξεχνάμε τον πρώην γιατρό της γυμναστικής ομοσπονδίας των ΗΠΑ, Larry Nassar, που κακοποιούσε εκατοντάδες αθλήτριες ενόργανης γυμναστικής για δεκαετίες.

Τα παιδιά και οι έφηβοι που τολμούν να μιλήσουν συχνά δεν γίνονται πιστευτοί όταν κατηγορούν ισχυρούς προπονητές που κρατούν όμηρο την επιτυχία των αθλητών. Στις 26 Ιουνίου, σύμφωνα με τους New York Times, η 22χρονη αθλήτρια τριάθλου της Νότιας Κορέας Choi Suk-hyeon αυτοκτόνησε αφού υπέβαλε πολλά παράπονα σε αθλητικά και κυβερνητικά στελέχη για τη σωματική και ψυχολογική κακοποίηση που είχε υποστεί.

Στην Ελλάδα, ο ασκός του αιόλου για όσα συμβαίνουν στον χώρο του αθλητισμού άνοιξε με την κατάθεση ψυχής της Σοφίας Μπεκατώρου στις αρχές του 2021. Ακολούθησε ντόμινο αποκαλύψεων για σωματική και σεξουαλική κακοποίηση και ακραίες προπονητικές μεθόδους, που οδήγησαν σε συλλήψεις και εισαγγελικές παρεμβάσεις.