«Η Ελλάδα δεν είναι σημαντικός παραγωγός του προβλήματος της κλιματικής αλλαγής, αλλά είναι αποδέκτης και επομένως έχει κάθε συμφέρον να διεκδικεί αυστηρά μέτρα και να στηρίζει διεθνείς και ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες για την πράσινη μετάβαση», τόνισε η καθηγήτρια Διεθνών Θεσμών στο Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Εμμανουέλα Δούση, κάτοχος της έδρας της Unesco για την Κλιματική Διπλωματία και σύμβουλος του ΕΛΙΑΜΕΠ, μιλώντας στο Πρώτο Πρόγραμμα 91,6 και 105,8 και στην εκπομπή «Ναι μεν, αλλά» με την Ευαγγελία Μπαλτατζή.
Με φόντο τη Διεθνή Διάσκεψη για το Κλίμα που πραγματοποιήθηκε στη Γλασκώβη, χαρακτήρισε πολύ θετικές εξελίξεις στη χώρα μας τη διαμόρφωση μιας πολιτικής για την κλιματική αλλαγή τα τελευταία χρόνια, την απόφαση για την απολιγνιτοποίηση, το σχέδιο δίκαιης αναπτυξιακής μετάβασης, την καλή πορεία των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας καθώς επίσης και το γεγονός ότι το πακέτο από το Ταμείο Ανάκαμψης δίνει προτεραιότητα στην πράσινη μετάβαση. Έκανε ιδιαίτερη αναφορά στο σχέδιο εθνικού κλιματικού νόμου που βρίσκεται σε διαβούλευση και το οποίο θα οργανώσει καλύτερα τη μετάβαση στην κλιματική ουδετερότητα.
Έκανε λόγο για ένα πολύ θετικό στοιχείο και για ένα πρωτοποριακό κείμενο για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, παρά τα ελλείμματά του. «Προσδιορίζει τι είναι αυτό που θέλουμε να πετύχουμε, δηλαδή το να γίνει η χώρα κλιματικά ουδέτερη έως το 2050. Επίσης, διευκρινίζει το σχέδιο για το πώς θα το πετύχουμε. Έχει πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία, καθώς επιχειρεί να αντιμετωπίσει τις αιτίες των προβλημάτων με την ενσωμάτωση απαιτήσεων σε ρυπογόνους τομείς. Ορίζει τομεακούς προϋπολογισμούς άνθρακα, ανώτατα όρια εκπομπών που κάθε ρυπογόνος τομέας μπορεί να εκπέμψει για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Δεν είναι μόνο η Ενέργεια, είναι οι Μεταφορές, η Βιομηχανία, η Γεωργία. Υπάρχει και μια σημαντική διάταξη που υποχρεώνει τους δήμους να καταρτίσουν σχέδια μείωσης εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα», εξήγησε.
Ανέφερε ότι θα επιφέρει μια πλήρη αλλαγή φιλοσοφίας, «θα μας βοηθήσει να οργανώσουμε καλύτερα την πράσινη μετάβαση», ζητώντας να δα δοθεί μεγάλη προσοχή στη δίκαιη μετάβαση, όχι μόνο περιοχών όπως η δυτική Μακεδονία και η Αρκαδία αλλά και για κοινωνικά ευάλωτων ομάδων, που δεν θα έχουν τη δυνατότητα να προσαρμοστούν αμέσως και να ακολουθήσουν όλες αυτές τις μεγάλες αλλαγές.
Οι προκλήσεις για την Ευρώπη
«Η Ευρώπη πήγε στη Διάσκεψη της Γλασκώβης με ένα πολύ φιλόδοξο σχέδιο, την ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία, η οποία έχει πάρα πολλές αναγνώσεις. Είναι ένα σχέδιο που επιδιώκει να καταστήσει την Ευρώπη οικονομικά βιώσιμη και να πετύχει το στόχο της κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2050. Όλο αυτό συνεπάγεται μεγάλες αλλαγές στον τρόπο που παράγουμε, στον τρόπο που καταναλώνουμε, που μετακινούμαστε. Είναι φιλόδοξο και ρεαλιστικό, αλλά από την εξαγγελία έως την υλοποίηση υπάρχει πολύ μεγάλη απόσταση», τόνισε η κυρία Δούση.
Σημείωσε, ωστόσο, ότι «η επιτυχία εξαρτάται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τη βούληση των κρατών να ακολουθήσουν αυτό το μονοπάτι, να αναθεωρήσουν τα αναπτυξιακά τους σχέδια και κυρίως τις ενεργειακές υποδομές». «Και εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Πως θα πειστούν για παράδειγμα η Πολωνία και η Τσεχία να αφήσουν πίσω τον άνθρακα;», διερωτήθηκε υπογραμμίζοντας ότι είναι μεγάλο πρόβλημα το γεγονός ότι η ΕΕ δεν έχει κοινή ενεργειακή πολιτική. «Δεν μπορεί να υπάρξει μια ενιαία λύση για όλους, το κάθε κράτος μέλος χωριστά θα πρέπει να λάβει αποφάσεις για το πώς θα πετύχει το συλλογικό ευρωπαϊκό στόχο. Αυτό είναι το πρώτο στοίχημα. Δεύτερο στοίχημα έχει να κάνει με τις συνέπειες της ευρωπαϊκής πράσινης συμφωνίας εκτός ΕΕ. Σίγουρα θα επηρεάσει την ευρύτερη γειτονιά της και τους εμπορικούς της εταίρους. Για παράδειγμα, θα αναδιαμορφώσει τις σχέσεις με τους προμηθευτές ορυκτών καυσίμων (πετρέλαιο και φυσικό αέριο). Θα αλλάξει τις σχέσεις της με τις χώρες που παράγουν πρώτες ύλες με τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Θα επηρεάσει το εμπόριο και τις επενδύσεις λόγω της επιβολής ενός δασμού άνθρακα στις εισαγωγές», διευκρίνισε η ίδια.
Επεσήμανε, δε, πως δεν αρκεί να πετύχει το στόχο της η Ευρώπη και να γίνει κλιματικά ουδέτερη, για να σωθεί ο πλανήτης. Και αυτό, «γιατί η Ευρώπη έχει πλέον ένα μικρό μερίδιο στις παγκόσμιες εκπομπές», άρα «η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να πείσει και άλλους να ακολουθήσουν τον ίδιο δρόμο, να δημιουργήσει έναν μεγάλο συνασπισμό για την κλιματική ουδετερότητα και αφετέρου θα πρέπει να προετοιμάσει τη γειτονιά της αλλά και τους εταίρους της για να προετοιμαστούν. Οι άλλες χώρες δεν έχουν την ίδια οικονομική και τεχνολογική δυνατότητα. Δύσκολο, αλλά όχι ανέφικτο».
Τι έγινε στη Γλασκώβη
Σύμφωνα με την καθηγήτρια Διεθνών Θεσμών, στην Γλασκώβη η ατζέντα ήταν συγκεκριμένη. Καταρχάς θα γινόταν απολογισμός των εθνικών σχεδίων δράσης μείωσης των εκπομπών και έπρεπε να συζητηθούν οι λεπτομέρειες εφαρμογής της συμφωνίας του Παρισιού. Το αποτέλεσμα αποτυπώθηκε στο λεγόμενο Σύμφωνο της Γλασκώβης, το οποίο δεν είναι μια καινούργια διεθνής συνθήκη αλλά μια απόφαση η οποία υιοθετήθηκε με τη συναίνεση 197 κρατών.
«Ένας συμβιβασμός και όπως γνωρίζουμε, κανένας συμβιβασμός δεν είναι τέλειος. Ο συγκεκριμένος περιλαμβάνει ορισμένα θετικά βήματα: η αξιοπιστία στην επιστήμη, η συγκράτησης της υπερθέρμανσης στον 1,5 βαθμό και όχι στους 2 που προέβλεπε η συμφωνία του Παρισιού- και για να επιτευχθεί αυτό απαιτείται άμεση λήψη δραστικών μέτρων για τη μείωση των εκπομπών αυτή τη δεκαετία έως το 2030. Η σύνοδος καλεί τα κράτη που δεν κατέθεσαν νέα ή αναθεωρημένα σχέδια να το πράξουν μέχρι του χρόνου. Δεν είναι πολλά, αλλά είναι κρίσιμα κράτη όπως η Βραζιλία. Η Ινδία, για παράδειγμα, έβγαλε μια σπουδαία ανακοίνωση ότι θα προσπαθήσει να είναι κλιματικά ουδέτερη έως το 2070», δήλωσε η κυρία Δούση.
«Όλοι έχουν αντιληφθεί την κρισιμότητα»
Επιπλέον, η κάτοχος της έδρας της Unesco για την Κλιματική Διπλωματία, υπογράμμισε ότι η Γλασκώβη προχώρησε τη συζήτηση και για άλλα προβλήματα, καταλήγοντας σε ειδικές συμφωνίες όπως για παράδειγμα για το μεθάνιο, που είναι το δεύτερο πιο σημαντικό αέριο μετά το διοξείδιο του άνθρακα.
Επίσης, τα φώτα της δημοσιότητας συγκέντρωση και η κοινή διακήρυξη ΗΠΑ- Κίνας για την ενίσχυση της κλιματικής δράσης. Δεν έχουν γίνει γνωστές λεπτομέρειες, αλλά είναι ένα πολύ σημαντικό κείμενο, αν λάβουμε υπόψιν το ψυχροπολεμικό κλίμα μεταξύ των 2 χωρών και το γεγονός ότι και ι δυο μαζί συμβάλλουν κατά 40% στην εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου.
«Πολύ σύνθετο πρόβλημα η κλιματική αλλαγή και η διαχείρισή του προϋποθέτει τη συνεργασία κρατών, τα οποία όμως έχουν διαφορετικά συμφέροντα, προτεραιότητες, και επίπεδα ανάπτυξης. Ένα δεύτερο κρατούμενο είναι ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, συνδέεται με ένα δημόσιο αγαθό, και το πιο δύσκολο όταν έχουμε να κάνουμε με δημόσια αγαθά είναι το πώς θα εξασφαλίσουμε τη συμμετοχή όλων σε αυτή την προσπάθεια, ιδίως εκείνων που συμβάλλουν περισσότερο στο πρόβλημα. Χρειάζεται δηλαδή ένας κοινός βηματισμός, κοινός συντονισμός. Αυτό είναι το ζητούμενο», είπε χαρακτηριστικά η κυρία Δούση.
«Αυτή τη στιγμή, φαίνεται ότι τα κράτη έχουν αντιληφθεί την κρισιμότητα του ζητήματος. Άλλωστε και το 2021 ήταν μια χρονιά γεμάτη ενδείξεις της κλιματικής κρίσης, όχι μόνο στον Ειρηνικό ωκεανό εκεί όπου κράτη έχουν θέμα επιβίωσης, αλλά και αλλού, σε Ευρώπη, Κίνα και ΗΠΑ. Είδαμε ρεκόρ υψηλών θερμοκρασιών, φονικές πλημμύρες σε Ιταλία και Βέλγιο, πυρκαγιές στη Μεσόγειο. Η πρόληψη έχει πολύ μεγάλη σημασία και θα κοστίσει πολύ λιγότερο από την αδράνεια, και αυτό φαίνεται ότι έχουν αρχίσει και το αντιλαμβάνονται τα κράτη», συμπλήρωσε.
«Δύσκολη η πορεία στην πράσινη μετάβαση»
Η σύμβουλος του ΕΛΙΑΜΕΠ παραδέχθηκε ότι υπάρχουν μεγάλες δυσκολίες στην πορεία προς την «πράσινη μετάβαση», καθώς πέρα από τις αναπτυγμένες χώρες – όπως αυτές της Ευρώπης- που έχουν την οικονομική δυνατότητα να στραφούν προς τη βιωσιμότητα, υπάρχουν άλλες, για τις οποίες θα πρέπει να υπάρξει συνεργασία και μεταφορά χρηματοδότησης.
«Έγινε συζήτηση στη Γλασκώβη για τη χρηματοδότηση και τη μεταφορά τεχνολογίας και τεχνογνωσίας. Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής θα οξύνουν τις τεράστιες εντάσεις που ήδη υπάρχουν από τις παγκόσμιες ανισότητες, με επιπτώσεις για όλο τον κόσμο. Με τη μεταφορά τεχνολογίας και άλλα μέσα, οι αναπτυσσόμενες χώρες θα είναι δυνατόν να αποφύγουν επανάληψη της διαδρομής που ακολούθησαν προηγουμένως οι βιομηχανικές κοινωνίες. Χρειάζεται λοιπόν μια μεγάλη κινητοποίηση», είπε η κυρία Δούση.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος