Μια νέα πιθανή εξήγηση για τα πολύ σπάνια περιστατικά θρομβώσεων που φαίνεται να συνδέονται με τα εμβόλια κατά της Covid-19 των AstraZeneca και Johnson & Johnson, παρουσίασε μια ερευνητική ομάδα στη Γερμανία.
Η ομάδα, με επικεφαλής τον Δρ. Andreas Greinacher, επικεφαλής του Ινστιτούτου Ανοσολογίας και Ιατρικής των Μεταγγίσεων στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Greifswald, υποστηρίζει ότι μια αλυσιδωτή αντίδραση που περιλαμβάνει ένα συντηρητικό και ορισμένες πρωτεΐνες στα συγκεκριμένα εμβόλια, μπορεί να ευθύνεται για τα πολύ σπάνια περιστατικά θρομβώσεων.
Η ομάδα ολοκλήρωσε σχετικές μελέτες μόνο για το εμβόλιο AstraZeneca και πρόσφατα άρχισε να εξετάζει το εμβόλιο Johnson & Johnson, σύμφωνα με την Wall Street Journal. Ωστόσο, ο Greinacher υποψιάζεται ότι ο μηχανισμός που προκαλεί τα περιστατικά αυτά, μπορεί να είναι κοινός καθώς και τα δυο εμβόλια χρησιμοποιούν τροποποιημένους αδενοϊούς, ανέφερε το WebMD τον Απρίλιο.
Οι αδενοϊοί είναι μια οικογένεια ιών που προκαλούν συνήθως συμπτώματα του κοινού κρυολογήματος. Ωστόσο όταν οι επιστήμονες τούς χρησιμοποιούν στα εμβόλια, τούς τροποποιούν έτσι ώστε να μην μπορούν να μολύνουν τα κύτταρα. Αντ’ αυτού, οι ιοί ενεργούν απλώς ως αγγεία για τη μεταφορά συστατικών εμβολίων στο σώμα. Το εμβόλιο της Johnson & Johnson χρησιμοποιεί έναν ανθρώπινο αδενοϊό που ονομάζεται Ad26, ενώ το εμβόλιο AstraZeneca περιέχει έναν αδενοϊό που φυσιολογικά μολύνει τους χιμπατζήδες.
Τα εμβόλια κατά της Covid-19 της κινεζικής CanSino Biologics και του ρωσικού Ινστιτούτου Ερευνών Gamaleya, επίσης περιέχουν τροποποιημένους αδενοϊούς. Ωστόσο, δεν έχουν συνδεθεί με περιστατικά θρομβώσεων.
Παρόλα αυτά, τα περιστατικά θρομβώσεων είναι πολύ σπάνια. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, για παράδειγμα, είχαν αναφερθεί 168 περιπτώσεις έως τις 14 Απριλίου για το εμβόλιο της AstraZeneca, κάτι που αντιστοιχεί σε 7,9 περιπτώσεις ανά εκατομμύριο δόσεων. Μέχρι την Τετάρτη 12 Μαΐου, οι ΗΠΑ είχαν αναφέρει 28 περιπτώσεις που σχετίζονταν με το εμβόλιο της Johnson & Johnson, στις 9 εκατομμύρια συνολικές δόσεις που χορηγήθηκαν, ανέφεραν οι New York Times.
«Η Covid-19 είναι πολύ, πολύ, πολύ πιο επικίνδυνη από αυτήν την εξαιρετικά σπάνια περίπτωση θρόμβωσης», δήλωσε ο Greinacher.
Ωστόσο, «η κατανόηση της αιτίας είναι ύψιστης σημασίας για τα εμβόλια επόμενης γενιάς, επειδή ο κορονοϊός θα παραμείνει και ο εμβολιασμός πιθανότατα θα γίνει εποχιακός», είπε στο Live Science ο Δρ Eric van Gorp, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Erasmus στην Ολλανδία και επικεφαλής μιας ομάδας επιστημόνων που μελετούν τις θρομβώσεις.
Πώς μπορεί ένα εμβόλιο για την Covid-19 να προκαλέσει θρόμβωση
Η ομάδα του Greinacher υποθέτει ότι σε σπάνιες περιπτώσεις, οι πρωτεΐνες στα εμβόλια πυροδοτούν μια ανοσοαπόκριση που εξαπλώνεται γρήγορα σε όλο το σώμα. Στο εμβόλιο της AstraZeneca, η απόκριση μπορεί να προκύψει, εν μέρει, εξαιτίας του αιθυλενοδιαμινοτετραοξικού οξέος (EDTA), ενός συντηρητικού και κοινού σταθεροποιητή που βρίσκεται σε φάρμακα.
Για την ανάπτυξη των εμβολίων, οι επιστήμονες αναπτύσσουν τους τροποποιημένους ιούς στα ανθρώπινα κύτταρα. Στις αναλύσεις τους, η ομάδα του Greinacher εντόπισε περισσότερες από 1.000 πρωτεΐνες στο εμβόλιο AstraZeneca που προέρχονται από αυτά τα ανθρώπινα κύτταρα.
Μόλις εισέλθει στο σώμα, το εμβόλιο έρχεται σε επαφή με αιμοπετάλια, τα μικρά κύτταρα του αίματος που εμπλέκονται στην πήξη, αναφέρει η ομάδα σε μελέτη που δημοσίευσε στη βάση δεδομένων «Research Square». Η έκθεση στο εμβόλιο και στις σχετικές πρωτεΐνες του «ενεργοποιεί» τα αιμοπετάλια, προκαλώντας τους να αλλάξουν σχήμα και να στείλουν χημικά σήματα για να προειδοποιήσουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Τα ενεργοποιημένα αιμοπετάλια απελευθερώνουν επίσης μια ουσία που ονομάζεται παράγοντας αιμοπεταλίων 4 (PF4), η οποία συνήθως βοηθά στη ρύθμιση της πήξης του αίματος στο σώμα.
Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, ο PF4 προσκολλάται σε συστατικά του εμβολίου, πιθανώς σε μερικές από τις πρωτεΐνες που προέρχονται από τα κύτταρα, και σχηματίζει μεγάλα «σύμπλοκα» τα οποία το ανοσοποιητικό σύστημα, θεωρεί απειλή. Αυτό προκαλεί τα ανοσοκύτταρα να δημιουργήσουν νέα αντισώματα για να επιτεθούν στον PF4, προκαλώντας μια βίαιη ανοσοαπόκριση.
«Φανταστείτε έναν δράκο ο οποίος κοιμόταν για μεγάλο χρονικό διάστημα μέσα σε μια σπηλιά και τώρα ξύπνησε γιατί κάποιος του πέταξε μια πέτρα», δήλωσε ο Greinacher στο WebMD.
Στη συνέχεια, το συντηρητικό EDTA προκαλεί «διαρροή» στα αιμοφόρα αγγεία που βρίσκονται κοντά στο σημείο όπου χορηγήθηκε το εμβόλιο. Αυτό τουλάχιστον έδειξαν τα πειράματα σε ποντίκια. Προηγούμενες μελέτες έδειξαν επίσης ότι το EDTA αυξάνει τη διαπερατότητα των αιμοφόρων αγγείων. Αυτά τα αιμοφόρα αγγεία μπορεί να απελευθερώσουν συμπλέγματα PF4 στην κυκλοφορία του αίματος και να πυροδοτήσουν μια αντίδραση σε όλο το σώμα, γράφει στο σχετικό άρθρο της, η ομάδα.
Παρόλο που το EDTA δεν αναφέρεται ως ένα από τα συστατικά του εμβολίου της Johnson & Johnson, εάν η δόση δημιουργεί παρόμοια μεγάλα συμπλέγματα PF4, τότε ο βασικός μηχανισμός πίσω από την πήξη μπορεί να είναι ο ίδιος, σύμφωνα με το WebMD.
Άλλες επιστημονικές εξηγήσεις
Ωστόσο άλλοι επιστήμονες δεν φαίνεται να έχουν πειστεί.
«Η υπόθεση του Greinacher θα μπορούσε να είναι σωστή, αλλά και λάθος», δήλωσε στην Wall Street Journal ο Δρ John Kelton, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο McMaster στο Οντάριο, ο οποίος διευθύνει το εργαστηρίο αναφοράς του Καναδά για την αξιολόγηση ασθενών με θρόμβωση μετά τον εμβολιασμό.
Ο Kelton και οι συνάδελφοί του κατάφεραν να επαναλάβουν μερικά από τα ευρήματα του Greinacher, αλλά δεν μπόρεσαν να επιβεβαιώσουν την υποκείμενη αιτία των θρομβώσεων.
Άλλες ερευνητικές ομάδες έχουν δείξει ότι μπορεί να ευθύνονται τα κελύφη του αδενοϊού που μεταφέρουν τα εμβόλια στο σώμα, καθώς η οικογένεια αυτών των ιών έχει συνδεθεί με την πήξη του αίματος στο παρελθόν. Η ομάδα του Van Gorp υποστηρίζει ότι η πήξη μπορεί να προέρχεται από μια αύξηση της φλεγμονής στο σώμα μετά τη λήψη του εμβολίου.
Άλλοι ερευνητές προτείνουν ότι τα εμβόλια μπορεί να επέμβουν στο λεγόμενο «σύστημα συμπληρώματος», ένα μέρος του ανοσοποιητικού συστήματος που βοηθά στην απομάκρυνση παθογόνων και μολυσμένων κυττάρων από το σώμα, σύμφωνα με το περιοδικό «Science». Η πρωτεΐνη ακίδα του κορονοϊού μπορεί να προσκολληθεί στο τοίχωμα των αιμοφόρων αγγείων και να ενεργοποιήσει αυτό το σύστημα συμπληρώματος, και σε μερικούς ανθρώπους, αυτό μπορεί να επιτεθεί στα ίδια τα αιμοφόρα αγγεία.
ΠΗΓΗ: Live Science
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος