Έφυγαν νέοι κι επιστρέφουν στο χωριό τους ξανά συνταξιούχοι. Άφησαν την Ξυλαγανή το 1960 με 3000 κατοίκους και τη βρίσκουν με 620 άτομα με τους νέους και τις νέες, τους περισσότερους στις πόλεις και τους μεγαλύτερους να προσθέτουν στην καθημερινότητα του χωριού τους που αλλιώς το ήξεραν και αλλιώς το βρίσκουν.
«Σημειώνεται μια μικρή επιστροφή, αλλά αν δεν σταθούν οι νέοι στο χωριό, δεν αλλάζει η εικόνα» δηλώνουν στο www.ertnews.gr κάτοικοι του οικισμού και σημειώνουν: «Ο κόσμος της περιοχής ζορίζεται πολύ».
Όπως ενδεικτικά αναφέρουν ξεκινώντας από κάτι πολύ απλό: «Μια ταβέρνα έχουμε και με το ζόρι την κρατάμε».
Όπως με το ζόρι χρειάστηκε να κρατήσουν το ταχυδρομείο τους, καθώς είχαν δει νωρίτερα τραπεζικά καταστήματα, όπως αυτό της Εθνικής και της Πειραιώς να κλείνουν. «Πέρσι έκλεισε και το Λύκειο, φέτος λειτουργεί ξανά η 1η τάξη του με δέκα παιδιά, φθίνουσα η πληθυσμιακή πορεία» επισημαίνουν μην κρύβοντας την αγωνία και τον προβληματισμό τους.
Ένας τόπος που στηρίζεται, ακόμη και σήμερα που οι περισσότεροι νέοι είναι φευγάτοι, στην αγροτική γη. 
«Ο αγροτικός κόσμος είναι απελπισμένος, το κόστος ανέβηκε» προσθέτουν αγρότες της περιοχής δίνοντας ένα απλό παράδειγμα: «Έφτασε το πετρέλαιο να πωλείται δύο (2) ευρώ. Η αγροτιά είναι μόνο έξοδα. Μπορεί το βαμβάκι να πωλείται πιο ακριβά, αλλά το κόστος είναι τόσο μεγάλο που δεν περισσεύει τίποτα για τον παραγωγό». Όπως αναφέρουν, “φέτος ιδιοκτήτες βαμβακο-συλλεκτικών μηχανών περιορίζονται μόνο στη συλλογή του δικού τους βαμβακιού καθώς με 45 και 48 ευρώ το στρέμμα που θα ζητήσουν για να πληρωθούν, από άλλους αγρότες γνωρίζουν καλά ότι σε εκείνους τους παραγωγούς θα μείνουν ψίχουλα, δεν θα περισσέψει σχεδόν τίποτα βγάζοντας 210 ευρώ το στρέμμα, χρήματα που θα πρέπει να καλύψουν το κοστολόγιο του χωραφιού πρώτα και μετά τα έξοδα για το σπίτι».
Ιδιαίτερη ζωντάνια δίνουν στον οικισμό δύο Σύλλογοι και ένας Όμιλος: Ο Σύλλογος Πατεράδων Ξυλαγανής και ΠΕ Ροδόπης, ο Πολιτιστικός Σύλλογος και ο Πολιτιστικός Όμιλος της Ξυλαγανής προσφέροντας μικρές ανάπαυλες χαλάρωσης και διασκέδασης καθ όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Κι όταν ο καιρός το επιτρέπει τότε όλοι μαζί όλο και κάνουν κάποια εκδρομή. Φέτος βρέθηκαν στην Κρήτη παραδίδοντας μαθήματα θρακιώτικου χορού. Με επόμενο σταθμό τη συνάντηση χορωδιών της Ροδόπης στο Μέγαρο Μουσικής στις 23 Δεκεμβρίου.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος