Σενάρια συνωμοσίας: Πώς μπορεί να εξηγηθεί η επιμονή του ΔΝΤ και το μέτωπο με τον Σόιμπλε

Του Γιώργου Χ. Παπαγεωργίου

Η υπόθεση της Ελλάδας κινδυνεύει για άλλη μια φορά να οδηγηθεί στα άκρα λόγω της αδιαλλαξίας των δανειστών, με αποτέλεσμα να έρχεται πάλι στο φως το “σχίσμα” εντός της ευρωζώνης.
Κάθε φορά που τα πράγματα φτάνουν σε κρίσιμο σημείο, διαφαίνονται κάποιες διαχωριστικές γραμμές εντός της ευρωζώνης, οι οποίες δεν συμπίπτουν με τον παραδοσιακό διαχωρισμό μεταξύ συντηρητικών και προοδευτικών, μεταξύ χριστιανοδημοκρατών και σοσιαλδημοκρατών.

Από την πλευρά των αδιάλλακτων βρίσκεται το ΔΝΤ και η πλευρά του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, ενώ από την άλλη συντάσσονται πλέον ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και η Κομισιόν, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, ο πρόεδρος της ομάδας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που παρακολουθεί το ελληνικό πρόγραμμα Ρομπέρτο Γκαλτιέρι, ο Γάλλος υπουργός Οικονομικών Μισελ Σαπέν και άλλοι.

Στο επίκεντρο; Η απαίτηση του ΔΝΤ για πρόσθετα μέτρα-ρεζέρβα από την Ελλάδα και η επιμονή του αυτά να περιγραφούν λεπτομερώς και να νομοθετηθούν.

Η εξήγηση της αδιαλλαξίας των δανειστών μέχρι τώρα βασιζόταν στο επιχείρημα ότι η Ελλάδα δεν υλοποιεί τις δεσμεύσεις της. Όμως αυτό δεν ισχύει πλέον. Οι δεσμεύσεις για το βασικό “πακέτο” μέτρων τηρήθηκαν, γεγονός μάλιστα που αναγνωρίζεται από το ευρωπαϊκό σκέλος της τρόικας.

Επιπλέον, η ελληνική κυβέρνηση δέχεται να νομοθετήσει τη γενική δέσμευση για αυτόματες περικοπές δαπανών εάν τα νούμερα δεν “βγαίνουν” τα επόμενα χρόνια, χωρίς όμως να περιγράφονται συγκεκριμένες κατηγορίες δαπανών, επειδή υποστηρίζει ότι κάτι τέτοιο θα ήταν παράνομο. Τη θέση αυτή δέχεται η Κομισιόν και άλλες ευρωπαϊκές φωνές.

Επομένως, το επιχείρημα ότι η απαίτηση του ΔΝΤ πηγάζει από μια “αγνή και άδολη” τεχνοκρατική ανάγκη να “βγαίνουν” τα νούμερα είναι κάπως αδύναμο.

Πώς μπορεί λοιπόν να εξηγηθεί η επιμονή του ΔΝΤ, την οποία αξιοποιεί η πλευρά Σόιμπλε επιχειρώντας να μπλοκάρει άλλη μια φορά τα πράγματα;

Αν επιχειρήσουμε να αναλύσουμε τα πράγματα με την απλή λογική, υπάρχουν ορισμένα πιθανά σενάρια, όπως τα εξής:

Το πρώτο σενάριο είναι ότι οι ολοένα αυξανόμενες απαιτήσεις του ΔΝΤ έχουν στόχο να καταστήσουν δύσκολη τη συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα, έτσι ώστε τελικά το Ταμείο να αποχωρήσει, όπως επιδιώκουν ορισμένα στελέχη του, ανάμεσα στα οποία ο Πολ Τόμσεν, αλλά και κάποιες χώρες μέλη του.

Το δεύτερο σενάριο είναι ότι η σκληρή στάση του ΔΝΤ και του Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έχει πολιτική σκοπιμότητα, ήτοι να φέρει σε δύσκολη θέση την κυβέρνηση Τσίπρα εξαναγκάζοντάς την είτε να αναλάβει μεγάλο πολιτικό κόστος και να απαξιωθεί, είτε να συνεργαστεί με άλλες πολιτικές δυνάμεις, είτε να πέσει και να οδηγηθεί σε εκλογές. Σε κάθε μία από αυτές τις περιπτώσεις, οι δυνάμεις της Αριστεράς στην Ελλάδα θα υποστούν ήττα, γεγονός που θα έχει και συμβολισμούς σε ευρωπαϊκό επίπεδο, κάτι που φαίνεται να ενδιαφέρει το συνασπισμό των συντηρητικών συμφερόντων που ελέγχουν σήμερα την ευρωζώνη.

Το ενδιαφέρον είναι ότι η επιμονή στα πρόσθετα μέτρα και η αδιαλλαξία των δανειστών δημιουργεί αυξημένους κινδύνους για νέα κρίση με αντίκτυπο σε όλη την ευρωζώνη, σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο λόγω του βρετανικού δημοψηφίσματος.

Τα ρίσκα για την Ευρώπη αναγνωρίζουν οι μετριοπαθείς της ευρωζώνης, όχι όμως και ο κ. Σόιμπλε. Γιατί άραγε;

Μια πιθανή εξήγηση -η οποία μας φέρνει στο τρίτο σενάριο- είναι ότι ο κ. Σόιμπλε δεν έχει στην πραγματικότητα ξεχάσει το σχέδιό του για προσωρινό Grexit, που είχε παρουσιάσει πέρσι το καλοκαίρι. Η πρόταση αυτή μάλιστα φαίνεται ότι εντασσόταν στο στρατηγικό σχεδιασμό του, που προβλέπει τη δημιουργία μιας νέας ευρωζώνης με ένα σκληρό πυρήνα των λίγων χωρών που “θέλουν και μπορούν” να είναι στο ευρώ και με τις υπόλοιπες χώρες να βρίσκονται στην περιφέρεια με μια ευελιξία ως προς το εάν θα έχουν το ευρώ ή όχι.

Ουδείς μπορεί να γνωρίζει τι έχουν στο μυαλό τους οι πρωταγωνιστές των εξελίξεων και ποιες είναι οι πραγματικές τους επιδιώξεις, αλλά η αλήθεια είναι ότι η κοινή λογική δεν μπορεί να αποκλείσει κανένα από τα παραπάνω σενάρια.