Το πως κινούνται οι διαπραγματεύσεις που διεξάγουν Ουάσιγκτον και Τεχεράνη για μια νέα συμφωνία ελέγχου των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν, ζήτημα πολύ κρίσιμο προκειμένου να αποφευχθεί μια νέα σύγκρουση στη Μ. Ανατολή που μπορεί να λάβει μεγάλες διαστάσεις, είναι το θέμα που παρουσιάζεται στην εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο» (Α’ Πρόγραμμα, Σάββατα και Κυριακές 12.00-13.00), με προσκεκλημένο τον Παντελή Οικονόμου, Πυρηνικό Επιστήμονα και πρώην επιθεωρητή της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας.
Σύνταξη: Πολυδεύκης Παπαδόπουλος
Στη συζήτηση μαζί του παρουσιάζεται το τι ζητούν οι Αμερικανοί και το τι αποδέχονται οι Ιρανοί, αλλά και το κατά πόσο το Ισραήλ θα συμβιβαστεί με οποιαδήποτε άλλη λύση από την πλήρη διάλυση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Στην αντίθετη περίπτωση απειλεί με αεροπορικές επιδρομές για την καταστροφή των σχετικών εγκαταστάσεων του Ιράν, με συμφωνία και συνεργασία των ΗΠΑ αλλά και χωρίς αυτήν, θέση που προκαλεί έντονη διαφωνία μεταξύ του Προέδρου Τραμπ και του πρωθυπουργού Νετανιάχου. Με τον κ. Οικονόμου εξετάζεται το πόσο πιθανή είναι τελικά μια τέτοια διεθνής συμφωνία και η αποφυγή μιας ακόμη επικίνδυνης στρατιωτικής σύγκρουσης. Αναλύεται, επίσης, το σχέδιο για το πως θα μπορούσαν να συμβάλουν άλλες πλευρές, όπως η Σ. Αραβία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, καθώς και οι ίδιες οι ΗΠΑ, μετέχοντας σε μια κοινοπραξία μαζί με τον Ιράν στη διαδικασία εμπλουτισμού του ουρανίου του για τις δικές του ανάγκες ή και των υπόλοιπων.
Να σημειωθεί ότι μέχρι στιγμής έχουν υπάρξει από την έναρξη της Προεδρίας Τραμπ πέντε γύροι διαπραγματεύσεων ΗΠΑ και Ιράν –οι πρώτες μετά το 2018 και την αποχώρηση των ΗΠΑ από την προηγούμενη διεθνή συμφωνία του 2015- για τη σύναψη μιας νέας συμφωνίας ελέγχου των πυρηνικών εγκαταστάσεων του δεύτερου και βασικά της διαδικασίας εμπλουτισμού ουρανίου που ακολουθεί. Τις εκτιμήσεις του Προέδρου Τραμπ πως οι σχετικές συζητήσεις πηγαίνουν καλά, διαδέχονται άλλες ότι ο χρόνος τελειώνει και απειλές για βομβαρδισμούς. Και δίπλα βρίσκεται το Ισραήλ, το οποίο δημοσιογραφικές πληροφορίες το φέρουν να προχωρά τις προετοιμασίες για χτυπήματα ούτως ει άλλως στις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν. Φυσικά σε μια τέτοια περίπτωση είναι απρόβλεπτο το τι είδους κρίση μπορεί να ξεσπάσει μετά στην περιοχή.
Τι ζητούν οι Αμερικανοί και τι δέχονται οι Ιρανοί
Το Ιράν εμπλουτίζει σήμερα ουράνιο σε καθαρότητα 60%, πολύ πάνω από το όριο του 3,67% που είχε τεθεί στη συμφωνία του 2015, αλλά κάτω από το 90% που απαιτείται για κατασκευή πυρηνικών όπλων. Ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο τονίζει ότι το Ιράν είναι η μόνη χώρα στον κόσμο χωρίς πυρηνικά όπλα που εμπλουτίζει ουράνιο σε αυτό το επίπεδο. Έτσι η απαίτηση της κυβέρνησης Τραμπ -υπό την πίεση επίσης σχετικού αιτήματος που έχουν υπογράψει 200 νομοθέτες κι από τα δύο Σώματα του Κογκρέσου- δεν είναι απλώς για μείωση του επιπέδου εμπλουτισμού εκ μέρους του Ιράν και πρόσβαση ξανά των διεθνών ελεγκτών της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) στις εγκαταστάσεις του, αλλά για πλήρη διακοπή της σχετικής διαδικασίας.
Αυτό είναι ένα αίτημα που το Ιράν απορρίπτει, θεωρώντας πως κάτι τέτοιο καταργεί πλήρως όλο το πρόγραμμά του για ειρηνική και ερευνητική χρήση της πυρηνικής ενέργειας, με αποτέλεσμα να μην έχει προχωρήσει μια συμφωνία. Εξ όσων έχει δηλώσει ο Αλί Σαμχανί, σύμβουλος του Ανώτατου ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ στο NBC, η Τεχεράνη, προκειμένου να υπάρξει ξανά συμφωνία, αλλά και να αρθούν οι διεθνείς κυρώσεις σε βάρος της, είναι έτοιμη: -Να δεσμευτεί πως δεν θα κατασκευάσει ποτέ πυρηνικά όπλα -Να καταστρέψει τα αποθέματα ουρανίου υψηλού εμπλουτισμού -Να περιορίσει τον εμπλουτισμό ουρανίου σε επίπεδα αποκλειστικά για ειρηνική, πολιτική χρήση -Να αποδεχθεί την παρουσία διεθνών επιθεωρητών για την παρακολούθηση της διαδικασίας.
Πόσο το Ισραήλ θα δεχθεί την οποιαδήποτε άλλη λύση από την πλήρη διάλυση του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν- Η διαφωνία Τραμπ-Νετανιάχου
Το Ισραήλ εξακολουθεί να θεωρεί ότι η μόνη ασφαλής λύση για το ίδιο είναι η διάλυση του συνόλου του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν. Και προκειμένου να επιτευχθεί κάτι τέτοιο υπάρχουν πολλές ενδείξεις, έως και δηλώσεις πολιτικών παραγόντων του, πως μπορεί να επιτεθεί για να καταστρέψει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν ακόμη κι αν επιτευχθεί συμφωνία με τις ΗΠΑ. Πληροφορίες θέλουν να έχει δημιουργήσει ένα σχετικό μηχανισμό που χρειάζεται μόλις επτά ώρες για να ενεργοποιηθεί, αφήνοντας ελάχιστο χρόνο ακόμη και στις ΗΠΑ να κινητοποιηθούν για να το σταματήσουν. Αντιθέτως πολλοί στο Ισραήλ θεωρούν πως σε μια τέτοια εξέλιξη οι Αμερικανοί θα αναγκαστούν να συνταχθούν με το Τελ Αβίβ.
Επί του θέματος αναφέρεται σε διεθνή ΜΜΕ πως έχει υπάρξει διαφωνία μεταξύ των Νετανιάχου και Τραμπ για τον τρόπο με τον οποίο το Ισραήλ και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα εκμεταλλευτούν τη δύσκολη θέση στην οποία έχει βρεθεί γεωπολιτικά το Ιράν τους τελευταίους μήνες. Να σημειωθεί πως τον περασμένο Οκτώβριο το Ισραήλ κατέστρεψε τμήματα του στρατηγικού συστήματος αεράμυνας του Ιράν, το οποίο συνέβαλε στην προστασία των πυρηνικών εγκαταστάσεων της χώρας. Αυτό τώρα επιτρέπει στα ισραηλινά αεροσκάφη να προσεγγίζουν τα σύνορα του Ιράν χωρίς να φοβούνται ότι θα στοχοποιηθούν από την αεράμυνα.
Παράλληλα, το Ισραήλ έχει περιορίσει σε σημαντικό βαθμό τις δυνατότητες τόσο της λιβανέζικης Χεζμπολάχ όσο και της παλαιστινιακής Χαμάς, τις οποίες υποστηρίζει το Ιράν και που πριν θα μπορούσαν να το βοηθήσουν. Έτσι, ο Νετανιάχου φέρεται να εκτιμά ότι η ευάλωτη θέση στην οποία βρίσκεται τώρα το Ιράν δεν θα διαρκέσει για πολύ και ως εκ τούτου κρίνει ότι είναι η κατάλληλη στιγμή για μια επίθεση. Ο Τραμπ, από την άλλη, διατείνεται ότι η αδυναμία του Ιράν καθιστά τη στιγμή ιδανική για διαπραγματεύσεις όσον αφορά το πυρηνικό πρόγραμμα, με παράλληλη απειλή στρατιωτικής δράσης εάν αυτές αποτύχουν.
Πόσο πιθανή είναι μια νέα διεθνής συμφωνία για τον έλεγχο των πυρηνικών του Ιράν κι πως θα μπορούσε να συμβάλει μια διεθνής κοινοπραξία που θα μετείχε στον εμπλουτισμό
Σε μια προσπάθεια να μην καταρρεύσουν οι διαπραγματεύσεις, ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ Στιβ Γουίτκοφ και το Ομάν που ενεργεί ως διαμεσολαβητής, έχουν φέρει στο τραπέζι νέες επιλογές. Μεταξύ αυτών είναι μια πιθανή περιφερειακή κοινοπραξία για την παραγωγή καυσίμων για πυρηνικούς αντιδραστήρες με το Ιράν, τη Σαουδική Αραβία και άλλες αραβικές δυνάμεις, καθώς και κάποια συμμετοχή των ΗΠΑ σε αυτό το σχέδιο. Ο κ. Οικονόμου αναφέρει πως μια τέτοια πολυεθνική συνεργασία θα μπορούσε να υλοποιηθεί στο πλαίσιο της Συνθήκης Μη Διάδοσης (NPT) και ότι θα ήταν το αντίστοιχο του εργοστασίου URENCO (Εταιρεία Εμπλουτισμού Ουρανίου), το οποίο παρακολουθεί η IAEA. Να σημειωθεί ότι η URENCO είναι μια βρετανική-γερμανο-ολλανδική κοινοπραξία εμπλουτισμού ουρανίου και πυρηνικών καυσίμων που λειτουργεί εγκαταστάσεις στη Γερμανία και στην Ολλανδία, χρησιμοποιώντας τεχνολογία φυγοκέντρησης (όπως και οι εγκαταστάσεις εμπλουτισμού στο Ιράν), υπό τον έλεγχο της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας.
Ειδικά η Σ. Αραβία φέρεται υποστηρίζει θερμά μια τέτοια λύση. Να σημειωθεί ότι πρόσφατο αποκλειστικό ρεπορτάζ του Reuters αποκάλυψε πως στις αρχές Απριλίου σε ένα άκρως προστατευμένο περιβάλλον στην Τεχεράνη πραγματοποιήθηκε μια κρίσιμη συνάντηση ανάμεσα στον πρίγκιπα και υπουργό Άμυνας της Σαουδικής Αραβίας Χαλίντ μπιν Σαλμάν και τον ανώτατο θρησκευτικό ηγέτη του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ. Στη συνάντηση αναφέρεται να συμμετείχαν ο Προέδρος της χώρας Μασούντ Πεζεσκιάν, ο αρχηγού του γενικού επιτελείου Μοχαμάντ Μπαγκερί και ο υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αρακτσί. Ο πρίγκιπας Χαλίντ θεωρείται πως μετέφερε στους Ιρανούς προσωπικό μήνυμα του πατέρα του Βασιλιά της Σ.Αραβίας Σαλμάν Μπιν Αμπντουλαζίζ Αλ Σαούντ να προχωρήσουν σύντομα σε συμφωνία με τις ΗΠΑ και να μην διακινδυνεύσουν μια επίθεση από το Ισραήλ, που οι Σαουδάραβες θεωρούν πολύ πιθανή και η οποία θα βάλει σε κίνδυνο την επιβίωση του θεοκρατικού καθεστώτος του Ιράν, αλλά και όλες τις ισορροπίες στην περιοχή.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος