«Πρωτοπόροι του Ελληνικού Rock»: γράφει ο Γιάννης Αλεξίου

ΕΝΑΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

Υπάρχει περίπτωση ένα βιβλίο να σε επηρεάσει τόσο ώστε να αναθεωρήσεις βασικές αρχές της ζωής, όπως η φιλία, η σχέση, ο επαγγελματισμός, η συμπεριφορά, η κοινωνικότητα, η σχέση με τον χρόνο; Όλα αυτά τα θεμελιώδη πράγματα για έναν άνθρωπο που πρέπει να τα έχει ξεκάθαρα ώστε να αντιμετωπίσει όσο καλύτερα γίνεται τις δυσκολίες της ζωής, με ώθησαν να καταγράψω σε 350 σελίδες την ιστορία μισού αιώνα Ελληνικού Rock στη χώρα μας μέσα από τις μαρτυρίες των ίδιων των πρωταγωνιστών του.

Φυσικά και ήταν αδύνατον να χωρέσουν όλοι οι Πρωτοπόροι σε ένα βιβλίο. Ωστόσο, προσπάθησα μέσα από μια σειρά συνεντεύξεων να παραθέσω ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα σημαντικών προσωπικοτήτων της ελληνικής σκηνής. Συνολικά 50 μουσικοί και συγκροτήματα, που έβαλαν τα θεμέλια του Rock στην Ελλάδα, αλλά και οι επίγονοί τους μέσα από τέσσερα κεφάλαια, με έμφαση στις δεκαετίες ’60, ’70, ’80, ’90, καθώς η ιστορία συνεχίζει να γράφεται και η νεότερη γενιά που έχει και την μικρότερη παρουσία στην έκδοση αυτή, θα έχει ενδιαφέρον να αξιολογηθεί και να καταγραφεί σε 15-20 χρόνια, καθώς η εξέλιξη Rock’n’Roll συνεχίζεται.

Στα χρόνια που οι μουσικοί άρχισαν να καταθέτουν το ταλέντο και τη δύναμη των νιάτων τους στο Rock, αξίες όπως η φιλία, η συμπεριφορά και η επαγγελματική σχέση ήταν πολύ ανεπτυγμένες και καθόρισαν μια ολόκληρη εποχή. Με πενιχρά μέσα, δανεικά μουσικά όργανα, επειδή οι περισσότεροι δεν είχαν την οικονομική άνεση να κάνουν το όνειρό τους πραγματικότητα παίζοντας μουσική όπως ήθελαν. Αλλά και να μπορούσαν ήταν δύσκολο να αποκτήσουν τα μουσικά όργανα που είχαν οι συνάδελφοί τους στο εξωτερικό, καθώς η Ελλάδα ακόμη δεν ήταν ανταγωνιστική σε αυτό το επίπεδο. Έτσι κάνοντας διάφορες πατέντες ώστε να παράγουν τον ήχο της εποχής, κατάφεραν να διαπρέψουν.

Τα λιγοστά στούντιο είχαν ανάλογα μηχανήματα στη διάθεσή τους, αλλά ανθρώπους με μεράκι και μουσικούς με όραμα να παίξουν το Rock στο οποίο πίστευαν. Ας μην ξεχνάμε ότι το Rock ξεκίνησε ως κίνημα προς τα τέλη της δεκαετίας του ’60, ως η φωνή της μουσικής εξέλιξης μέσα από πολέμους, κοινωνικές ανισότητες, διαμαρτυρίες, διεκδικήσεις, κινήματα αντιπολεμικά, ειρηνικά και συγκρουσιακά.

Το Rock έγινε η φωνή μιας εποχής μέσα από τραγούδια διαχρονικά. Ενδεικτικά αναφέρονται μερικά από τραγούδια των σημαντικότερων εκπροσώπων της γενιάς αυτής, όπως τα Street Fighting Man των Rolling Stones, Breaking Through To The Other Side των Doors, Revolution των Beatles, Won’t Fooled Again των Who και πολλά άλλα που έγραψαν οι Bob Dylan, Joan Baez, Country Joe & The Fish και όλη αυτή η γενιά που συναντήθηκε στα μεγάλα Rock Festival με αιχμή το Woodstock.

Ο απόηχος αυτού του κινήματος που είχε η φωνή του, που ήταν το Rock, έφθασε με την ταχύτητα του φωτός στην Ελλάδα και το 1967-68 έγινε το πέρασμα από την Pop στην Rock μουσική σε μια δύσκολη εποχή όπου η αστυνομία διέκοψε τη συναυλία των Rolling Stones στην Αθήνα τέσσερις μέρες πριν η μπότα των συνταγματαρχών ισοπεδώσει την ελευθερία. Ένα από τα συγκροτήματα που πρόλαβαν και άνοιξαν την επεισοδιακή αυτή συναυλία –όπου η αστυνομία απέτρεπε τον κόσμο να την παρακολουθήσει και όσοι κατάφεραν να είναι μέσα στο γήπεδο της Λ. Αλεξάνδρας φαντάζουν σήμερα σαν ήρωες– ήταν οι θρυλικοί M.G.C. του αείμνηστου οργανίστα τους Δημήτρη Πολύτιμου που είχαν ήδη ξεκινήσει την πορεία τους από το καλοκαίρι του 1965.

Ανάμεσα στο κοινό ήταν ο μέγας φαν των Rolling Stones ο Δημήτρης Πουλικάκος. Λίγο αργότερα μπήκε ως μπασίστας στο συγκρότημα των M.G.C. και με την προτροπή του Δημήτρη Πολύτιμου –άλλου μέγα φαν των Stones– έγινε ο τραγουδιστής τους. Με τον Πουλικάκο εξελίχθηκε ο ήχος των M.G.C. από την Pop στο Rock. Ενδεικτικό του νέου ήχου τους το 45άρι που κυκλοφόρησαν το 1968 με τη περίφημη διασκευή του Foxy Lady του Jimi Hendrix με τον Πουλικάκο στα φωνητικά.Στην ίδια συναυλία ήταν οι We Five που είχαν στις τάξεις τους τον περίφημο κιθαρίστα της εποχής αυτής, τον Αλέκο Καρακαντά, εκ των πρωτοπόρων του Ελληνικού Rock που προήλθε από τους Juniors, το συγκρότημα που είχε την τύχη να παίξει με τον Eric Clapton όταν εκείνος ως περιοδεύων μουσικός έμεινε στην Αθήνα ένα διάστημα. Και την ατυχία να χάσει τον τραγουδιστή Θάνο Σουγιούλ σε εκείνο το αυτοκινητικό δυστύχημα το οποίο έφερε το τέλος του γκρουπ και από το οποίο σώθηκε από θαύμα ο Καρακαντάς. Η φήμη του έφτασε στην Γαλλία στις αρχές της δεκαετίας του ’70 όταν εντάχθηκε στους Axis, το ελληνικό γκρουπ που λόγω πολιτικών συνθηκών δραστηριοποιήθηκε στο εξωτερικό.

Στην συναυλία αυτή των Rolling Stones στην Αθήνα ένας ακόμη πρωτοπόρος που συμμετείχε με το συγκρότημά του, τους επίσης θρυλικούς Idols, και υπήρξε στυλοβάτης τους έως τα μέσα της δεκαετίας του ’70 συνδράμοντας να μπουν στα θεμέλια του Rock στην Ελλάδα, ήταν ο οργανίστας Νότης Λαλαΐτης.

Στο ξεκίνημά του το συγκρότημα είχε ως μπασίστα τον Ντέμη Ρούσσο, που συνέχισε παίζοντας μπάσο στους We Five και από εκεί και πέρα έγινε από τους διασημότερους τραγουδιστές στον κόσμο, αρχικά ως μέλος των ανεπανάληπτων Aphrodite’s Child που έκαναν διεθνή καριέρα με βάση το Παρίσι από τον Μάη του 1968.

Οι τέσσερις αυτοί Πρωτοπόροι του Ελληνικού Rock, δηλαδή ο Δημήτρης Πολύτιμος, ο Δημήτρης Πουλικάκος, ο Αλέκος Καρακαντάς και ο Νότης Λαλαΐτης, μια τετράδα πολύ δημιουργική, ανοίγει το βιβλίο παρουσιάζοντας μέσα από τις αφηγήσεις τους μια ολόκληρη εποχή για να δώσουν τη σκυτάλη στον Διονύση Σαββόπουλο που αν και την επόμενη δεκαετία είπε με διάφορους τρόπους «Ζήτω το Ελληνικό Τραγούδι» είναι από τους Πρωτοπόρους του Ελληνικού Rock, ένα κεφάλαιο μόνος του και θα ήταν παράλειψη αν δεν υπήρχε σε αυτή την έκδοση. Η rock σκέψη του είναι από τις σημαντικές στιγμές του βιβλίου, μια σκέψη που δεν το άφησε ποτέ στα –σε κάθε περίπτωση– χρόνια του πολύπλευρου ταλέντου και της προσωπικότητάς του.

Στα αξιοσημείωτα της έκδοσης είναι το συγκλονιστικό και αδημοσίευτο έως τώρα ιδιόχειρο κείμενο που έβγαλε από το συρτάρι ο Δημήτρης Πολύτιμος και το οποίο έγραψε σε πολύ δύσκολες συνθήκες το 1968, έγκλειστος της χούντας στις Φυλακές Αβέρωφ με τίτλο: «Η Κίνηση Pop» όπου παραθέτει το πέρασμα από το Pop στο Rock. O Δ. Πολύτιμος επίσης προλογίζει το βιβλίο και μας πηγαίνει με τα λόγια του στην καρδιά της χρυσής δεκαετίας, όπως αναφερόμαστε συνήθως για αυτή του ’60.

Μέσα στη χούντα το Ελληνικό Rock προσπάθησε να ανθίσει μέσα σε αυτή την συγκυρία. Άλλοι μουσικοί και συγκροτήματα κυνηγήθηκαν από το καθεστώς και όταν κατάλαβαν τι τους περίμενε από την στιγμή που μπήκαν στο στόχαστρο του καθεστώτος αναζήτησαν καλύτερες συνθήκες δράσης στο εξωτερικό. Από την άλλη πλευρά, πολλοί μουσικοί και σπουδαία συγκροτήματα κατάφεραν μέσα σε αυτές τις αντίξοες συνθήκες να διαπρέψουν και να γράψουν ιστορία παίζοντας Rock στην Ελλάδα. Όλα αυτά τα διηγούνται στο βιβλίο Πρωτοπόροι όπως η Δέσποινα Γλέζου των Νοστράδαμος, οι Γιάννης Σπάθας και Αντώνης Τουρκογιώργης των Socrates Drank The Conium, Σταύρος Λογαρίδης και Κώστας Τουρνάς των Poll, Γιώργος Στεφανάκης και Τάκης Ανδρούτσος των Πελόμα Μποκιού και πολλοί ακόμη.

Η επόμενη περίοδος της χούντας, η Μεταπολίτευση, ήταν επίσης εχθρική προς το Ελληνικό Rock. Το πολιτικό τραγούδι και τα αντάρτικα, αλλά και η προπαγάνδα κατά του «ξενόφερτου» rock, όπως το αποκαλούσαν, δεν το άφησαν να ευδοκιμήσει σύμφωνα με την αξία του. Σε αυτό συνέβαλαν και οι δισκογραφικές εταιρίες που κράτησαν εχθρική, ως ένα βαθμό, στάση απέναντι στο Ελληνικό Rock, «ενώ δεν θα έπρεπε», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Δημήτρης Πουλικάκος.

Rock σημαίνει επίσης διάφορες σκληρές καταστάσεις, όπως τσαμπουκάδες, κυνηγητά, ναρκωτικά που προσπάθησα να παραθέσω ατόφια και χωρίς περικοπές μέσα από τις μαρτυρίες των μουσικών και των συγκροτημάτων που περιλήφθηκαν στην έκδοση αυτή.

Μια έκδοση επίπονη καθώς χρειάστηκαν 22 χρόνια να ολοκληρωθεί και περίπου 4 χρόνια έως ότου πάρει το δρόμο του τυπογραφείου (ο ένας χρόνος ήταν η καραντίνα). Το υλικό μεταλλασσόταν έως την τελευταία στιγμή για το καλύτερο αποτέλεσμα. Η άρτια αυτή πολυτελής έκδοση κυκλοφορεί από την Ogdoo Music Group.

Σημαντικό ατού της έκδοσης, εκτός των συναρπαστικών αφηγήσεων, είναι επίσης το σπάνιο και πλούσιο φωτογραφικό υλικό που τη συνοδεύει και σε αυτό συνέβαλαν σημαντικά οι μουσικοί και τα συγκροτήματα που περιλήφθηκαν στο βιβλίο καθώς διέθεσαν υλικό από το αρχείο τους που ήταν αδημοσίευτο έως σήμερα και ζωντανεύει την ατμόσφαιρα της κάθε εποχής και δεκαετίας.

Στόχος μου ήταν να φωτιστεί όσο γίνεται περισσότερο η ιστορία του Ελληνικού Rock μέσα από τις μαρτυρίες των ίδιων των πρωταγωνιστών του και να συμβάλλω στην σχετικά μικρή και ελλειμματική βιβλιογραφία του.

Προσωπικότητες που άφησαν ανεξίτηλα το σημάδι τους στο Ελληνικό Rock και αφιέρωσαν τη ζωή τους σ’ αυτό χωρίς να «λοξοδρομήσουν» όπως οι Δημήτρης Πολύτιμος, Αλέκος Καρακαντάς, Δημήτρης Πουλικάκος, Λουκάς Σιδεράς, Διονύσης Σαββόπουλος, Γιάννης Δρόλοπας, Γιάννης Σπάθας, Αντώνης Τουρκογιώργης/Socrates Drank The Conium, Πελόμα Μποκιού, Σταύρος Λογαρίδης, Κώστας Τουρνάς, Δέσποινα Γλέζου, Ηρακλής Τριανταφυλλίδης, Τάσος Φωτοδήμος, Θοδωρής Τρύφωνας, Ηλίας Ασβεστόπουλος, Θανάσης Αλατάς/Τα 4 Επίπεδα της Ύπαρξης, Τζόνι Βαβούρας, Λήτης, Γιώργος Βανάκος, Magic de Spell, Παρθενογένεσις, Κυριάκος Δαρίβας, Αλέκος Αράπης, Θοδωρής Δημητρίου/Λευκή Συμφωνία, Θοδωρής Βλαχάκης/Magic de Spell, Ηλίας Ζάικος/Blues Wire, Παύλος Παυλίδης, Θάνος Ανεστόπουλος, Γιάννης Αγγελάκας, Ενδελέχεια, The Earthbound, Dr. Atomik, Nomik, Playground Theory κ.ά. αποτυπώνουν την ιστορία του Ελληνικού Rock, όπως την έζησαν.

Το βιβλίο Πρωτοπόροι του Ελληνικού Rock ήδη διανύει τη Β’ έκδοσή του, μέσα σε τέσσερις μήνες από την πρώτη κυκλοφορία του, και αν όλα αυτά που ανέφερα σας κίνησαν το ενδιαφέρον, πιστεύω ότι θα είναι ένα πολύτιμο δώρο για τον εαυτό σας και τους φίλους σας.

Γιάννης Αλεξίου

Ο Γιάννης Αλεξίου γεννήθηκε στις 6 Ιουνίου 1967 στην Αθήνα. Σπούδασε δημοσιογραφία στο Εργαστήρι Επαγγελματικής Δημοσιογραφίας και είναι μέλος της ΕΣΗΕΑ από το 2000. Εργάστηκε αρχικά ως αθλητικός ρεπόρτερ και στην συνέχεια ως ρεπόρτερ με πεδίο το ελεύθερο και το οικονομικό ρεπορτάζ σε πολιτικές εφημερίδες. Η πολύπλευρη γνώση του πάνω στην μουσική και η αγάπη του γι’ αυτήν τον οδήγησαν σταδιακά στην εξειδίκευσή του ως μουσικού δημοσιογράφου. Επιπλέον, δραστηριοποιήθηκε στο χώρο της ηλεκτρονικής ενημέρωσης. Παράλληλα έχει συνεργαστεί με ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς.
Έχει εργαστεί στα περιοδικά: «Ήχος & Hi-Fi», «Δίφωνο», «Voice», «Ozon», «Θεός και Θρησκεία», «Θεαθήναι», «Dolce Vita», «Τηλεθεατής», «Ατζέντα της Γυναίκας», στις εφημερίδες: «Φως των Σπορ», «Φλόγα των Σπορ», «Ακρόπολις», «Αδέσμευτος Τύπος», «Ελεύθερος Τύπος», «Βραδυνή», Κόκκινη Καρφίτσα (μουσικό ένθετο της «Αυγής»), στους ραδιοφωνικούς σταθμούς: ΕΡΑ, Κανάλι 15, Cool Fm και στην τηλεόραση της ΕΡΤ1.
Αρθρογραφεί στο περιοδικό «Ήχος & Hi-Fi» από το 1997 έως σήμερα και από το 2013 στο Ogdoo.gr.
Την περίοδο 1992-2004 υπήρξε μάνατζερ των blues συγκροτημάτων Blues Family και Drifting Around. Την σεζόν 2004-5 παρουσίασε με μεγάλη επιτυχία τη μουσική παραγωγή του «Magic Bus» με την συμμετοχή των: Socrates Drank The Conium, Δημήτρης Πουλικάκος και οι Άσσοι του Καράτε Νο2, Σταύρος Λογαρίδης στο «Club 22» του Μάκη Σαλιάρη.
Είναι φανατικός συλλέκτης δίσκων βινυλίου. Ξεκίνησε την συλλογή του το Δεκέμβριο του 1978 και σήμερα διαθέτει μια από τις πιο πλούσιες και ολοκληρωμένες συλλογές.
Τον Οκτώβριο του 2014 κυκλοφόρησε το πρώτο του βιβλίο Βινύλιο, τα καλύτερά μας χρόνια! (εκδόσεις Φαρφουλάς), εξαντλημένο σήμερα. Είναι υπεύθυνος επικοινωνίας και προβολής του Vinyl is Βack, της κορυφαίας εκδήλωσης για το βινύλιο, από τον Μάρτιο του 2013.

Σημείωση: Οι φωτογραφίες περιλαμβάνονται στο βιβλίο Πρωτοπόροι του Ελληνικού Rock και μας παραχωρήθηκαν ευγενικά από τον συγγραφέα του Γιάννη Αλεξίου για την παρουσίαση.