Πώς επηρέασε τη Στέλλα Κάσδαγλη το βιβλίο «Τρώγοντας ζώα» του Τζόναθαν Σάφραν Φόερ

ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ, ΜΙΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

Είναι ένα πράγμα να ολοκληρώνεις μία μετάφραση 12 ώρες πριν φέρεις στον κόσμο το πρώτο σου παιδί και είναι ένα εντελώς διαφορετικό πράγμα να ολοκληρώνεις τη μετάφραση του Τρώγοντας Ζώα, όπου ο Τζόναθαν Σάφραν Φόερ αφηγείται πώς η γέννηση του πρώτου του παιδιού τον έφερε αντιμέτωπο με τη διατροφική του ιστορία, τη διατροφική του ηθική και τη διατροφική του ευθύνη, 12 ώρες πριν φέρεις στον κόσμο το δικό σου πρώτο παιδί.

Δεν είναι τυχαίο που αυτή η μετάφραση με συνοδεύει από τότε για πάντα.

Άρχισα να μεταφράζω το Τρώγοντας Ζώα μετά από 2 χρόνια πανάκριβης ζωής στο Λονδίνο, όπου η καθημερινή διατροφή μου, για λόγους κυρίως οικονομικούς, ήταν κοντόληκτα στήθη κοτόπουλου της 1 λίρας από το σούπερ μάρκετ και πέστροφες 1 λίρας που είχαν παρόμοια γεύση με το κοτόπουλο. Σ’ εκείνο το σούπερ μάρκετ όλα, κοτόπουλα, γιαούρτια, πέστροφες και επίσης κοντόληκτα ντόνατ είχαν περίπου την ίδια τιμή και περίπου την ίδια γεύση.

Αυτή τη γεύση είχα στο μυαλό μου διαβάζοντας και μεταφράζοντας ταυτόχρονα το ταξίδι του Φόερ στη διατροφική ιστορία (τη δική του, της οικογένειάς του, της πατρικής και της επίκτητης κοινωνίας του) και τη διατροφική ηθική του (παμφάγος, χορτοφάγος, παμφάγος στα κρυφά, χορτοφάγος με έρευνα και βιβλίο). Μέσα από τις αναμνήσεις του, τις συνεντεύξεις του, τις συζητήσεις του, τους αναστοχασμούς του, τις έρευνές του, τις προβολές του στο μέλλον, ο Φόερ με έβαλε κι εμένα να ταξιδέψω στα αντίστοιχα δικά μου χωράφια (το «κατοχικό» σύνδρομο της γιαγιάς του δεν διέφερε και πολύ από το κατοχικό σύνδρομο της δικής μου γιαγιάς) και να συνδέσω τα, εκ πρώτης όψεως ασύνδετα κομμάτια της αειφορίας, της βιομηχανίας τροφίμων, της προσωπικής ευθύνης, των ατομικών προτιμήσεων και το συλλογικών ιστοριών, με την καθημερινότητα της διατροφής της δικής μου και της οικογένειάς μου. Στα μισά της εγκυμοσύνης μου, έκοψα το κοτόπουλο προς ειλικρινή απελπισία των γιαγιάδων του μελλοντικού μωρού που έβλεπαν πλέον στο μέλλον του μόνο μαρούλια.

Δεν ήταν η περιγραφή του Φόερ για τη «σούπα» από χημικά και ακαθαρσίες στην οποία φυλάσσονται τα θανατωμένα κοτόπουλα πριν από τη συσκευασία τους που μ’ έκανε να αποστατήσω. Ήταν η αποκάλυψή του για το τι κάνει η βιομηχανία της κτηνοτροφίας τα αρσενικά κοτόπουλα που γεννιούνται από κότες που ανατρέφονται μόνο για να κάνουν αβγά. Μιας και δεν μπορούν να κάνουν αβγά, τα κοτόπουλα αυτά πετιούνται.

Μέσα στα επόμενα χρόνια μείωσα δραστικά το μοσχάρι, σταμάτησα να τρώω χοιρινό, αλλά συνέχισα να τιμώ τα γαλακτοκομικά και τα ψάρια. Γιατί το Τρώγοντας Ζώα με μετακίνησε σε μερικά αλλά όχι σε άλλα σημεία; Ίσως επειδή ο στόχος του συγγραφέα του δεν ήταν να μετακινήσει κανέναν – πόσω μάλλον εμένα. Ο βασικός στόχος του, τον οποίο κουβαλάω ως κληρονομιά από εκείνη την ημέρα που έκλεισα το βιβλίο του και πήρα τον δρόμο για το μαιευτήριο, ήταν αυτό το απαλό σκούντημα, στην αναγνώστρια και τη μεταφράστριά του, να μάθω να συνδέω τα φαινομενικά ασύνδετα σημεία της αθέατης και της ορατής ζωής μου, ώστε να μπορώ να κάνω επιλογές τις οποίες θα έχω τις λέξεις, αύριο και μεθαύριο, να εξηγήσω στο παιδί μου.

Στέλλα Κάσδαγλη,
Μεταφράστρια, Συγγραφέας,
Συνιδρύτρια Women On Top

Το βιβλίο τού Τζόναθαν Σάφραν Φόερ (Jonathan Safran Foer) Τρώγοντας ζώα κυκλοφορεί, σε μετάφραση από τα αγγλικά της Στέλλας Κάσδαγλη, από τις Εκδόσεις Κέδρος (σελ.: 424, τιμή: €15,50).

ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ

Ο Τζόναθαν Σάφραν Φόερ γεννήθηκε το 1977 στην Ουάσινγκτον. Έχει γράψει τα μυθιστορήματα Όλα έρχονται στο φως (Κρατικό Βραβείο Εβραϊκής Λογοτεχνίας και Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα της εφημερίδας Guardian), Εξαιρετικά δυνατά και απίστευτα κοντά και Ιδού εγώ. Έχει κυκλοφορήσει επίσης το μυθοπλαστικό κολάζ Tree of Codes, βασισμένος στη συλλογή διηγημάτων Οδός κροκοδείλων του Μπρούνο Σουλτς. Το 2001 επιμελήθηκε το Α Convergence of Birds: Original Fiction and Poetry Inspired by the Work of Joseph Cornell, έναν φόρο τιμής στο έργο του Αμερικανού αβάν γκαρντ καλλιτέχνη και γλύπτη Τζόζεφ Κορνέλ (1903-1972). Το 2007 συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο με τους καλύτερους νέους Αμερικανούς συγγραφείς του περιοδικού Granta. Έχει κερδίσει πολυάριθμα βραβεία, ενώ τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε τριάντα έξι γλώσσες σε ολόκληρο τον κόσμο. Ζει στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης.
Από τις Εκδόσεις Kέδρος κυκλοφορούν επίσης τα μυθιστορήματά του Εξαιρετικά δυνατά και απίστευτα κοντά και Ιδού εγώ, το δοκίμιο Τρώγοντας ζώα και θα κυκλοφορήσουν το μυθιστόρημα Όλα έρχονται στο φως (επανέκδοση) και το δοκίμιο We are the weather: Saving the Planet Begins at Breakfast.

ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Η Στέλλα Κάσδαγλη είναι συνιδρύτρια του μη κερδοσκοπικού οργανισμού Women On Top, του πιο έμπειρου οργανισμού στην Ελλάδα για την επαγγελματική ενδυνάμωση των γυναικών και την ισότητα στη δημόσια σφαίρα. Σχεδιάζει και υλοποιεί δράσεις για την άρση των εμποδίων που ακόμα και σήμερα συναντούν οι γυναίκες στην αγορά εργασίας, γράφει για θέματα που θα ήθελε να συζητιούνται πιο πολύ, μεταφράζει βιβλία και συντονίζει λέσχες ανάγνωσης και εργαστήρια για την προσωπική ανάπτυξη και την κοινωνική αλλαγή. Έχει τιμηθεί με το Social Impact UK Alumni Award και τα βιβλία της κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Πατάκη.