Για πού το έχει βάλει το πετρέλαιο; Η σημασία του στην οικονομία

Οι τιμές του πετρελαίου υποχωρούν τις τελευταίες μέρες από τα υψηλά επίπεδα των τελευταίων 10 μηνών στα οποία είχαν σκαρφαλώσει στις αρχές Ιουνίου. Ομως, δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι το τέλος της υπερπροσφοράς πετρελαίου θα συμπέσει πρώτα με μια φάση σταθεροποίησης των τιμών, πιθανόν μεταξύ 50 και 60 δολαρίων το βαρέλι, και κατόπιν ένα νέο ανοδικό κύκλο.

Οι τιμές του πετρελαίου μπρέντ και του αμερικανικού αργού ξεπέρασαν τα 50 δολάρια το βαρέλι πριν λίγο καιρό λόγω της αύξησης της κατανάλωσης και της μείωσης της προσφοράς σε πετρελαιοπαραγωγές χώρες όπως η Λιβύη, η Νιγηρία και ο Καναδάς.

Η αύξηση ξεπερνούσε το 80% από τα χαμηλά επίπεδα του περασμένου Φεβρουαρίου όταν οι τιμές είχαν υποχωρήσει αρκετά κάτω από τα 30 δολάρια το βαρέλι. Η απόφαση του Ιράν να ξεκινήσει εκ νέου δυναμικά τις εξαγωγές πετρελαίου προς τον υπόλοιπο κόσμο μετά την άρση των δυτικών κυρώσεων εναντίον του και η μείωση της παραγωγής σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ έπαιξαν καθοριστικό ρόλο καθώς αύξησαν την υπερπροσφορά.

Σημειωτέον ότι το κόστος εξαγωγής σχιστολιθικού πετρελαίου είναι πολύ υψηλότερο σε σύγκριση με τις παραδοσιακές μεθόδους εξαγωγής με αποτέλεσμα να καθίσταται ζημιογόνα η παραγωγή του σε επίπεδα κάτω των 50 δολαρίων το βαρέλι στις περισσότερες περιπτώσεις σύμφωνα με αναλυτές.

Ομως, οι χαμηλές τιμές ενθάρρυναν την κατανάλωση του μαύρου χρυσού στις ΗΠΑ και άλλες χώρες, π.χ. Ινδία, Μεξικό. Αυτό σε συνδυασμό με την πολιτική του ΟΠΕΚ να κρατήσει σταθερή την παραγωγή πετρελαίου των χωρών-μελών του έχουν οδηγήσει σε μείωση της παγκόσμιας υπερπροσφοράς και άνοδο των τιμών.

Οι περισσότεροι αναλυτές και παράγοντες πετρελαιοπαραγωγών χωρών συμφωνούν πλέον ότι η παγκόσμια κατανάλωση και προσφορά πετρελαίου θα είναι “ίσα βάρκα ίσα νερά” το δεύτερο εξάμηνο του 2016. Γι’ αυτό δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι οι τιμές θα σταθεροποιηθούν μεταξύ 50 και 60 δολαρίων το βαρέλι τους επόμενους μήνες.

Ομως, μερικοί θεωρούν πιο πιθανό σενάριο να σταθεροποιηθούν γύρω από τα 50 δολάρια καθώς πάνω από αυτό το επίπεδο ξαναμπαίνουν σε λειτουργία “πηγάδια” σχιστολιθικού πετρελαίου, αυξάνοντας την παγκόσμια προσφορά.

Φυσικά, γεγονότα, όπως το ενδεχόμενο ενός Brexit, θα μπορούσαν να προκαλέσουν αναταράξεις στην αγορά πετρελαίου βραχυπρόθεσμα. Όμως, είναι αμφίβολο κατά πόσο μπορούν να αλλάξουν τα θεμελιώδη δεδομένα της παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου.

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΥ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Αναμφίβολα, η σημασία του πετρελαίου στην οικονομία διαφέρει από χώρα σε χώρα. Οι χώρες που εισάγουν πετρέλαιο, όπως η Ελλάδα, επωφελούνται από τις χαμηλές τιμές, αλλά οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες πλήττονται καθώς έχουν σημαντικά μειωμένα έσοδα. Εκτιμάται ότι η Ελλάδα εξοικονόμησε 3 δισ. ευρώ και πλέον από την πτώση των τιμών του πετρελαίου το 2015.

Σε γενικές γραμμές, η ποσότητα πετρελαίου που απαιτείται για να παραχθεί ένα ευρώ ή δολάριο στο ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) έχει μειωθεί σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό οφείλεται στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στην αποτελεσματικότερη χρήση της τελευταίας. Σ’ αυτό έχει συμβάλλει το γεγονός ότι ο κλάδος των υπηρεσιών, ο οποίος είναι λιγότερο ενεργοβόρος, έχει μεγαλύτερο μερίδιο στο ΑΕΠ.

Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Bruegel, η αποκαλούμενη ενεργειακή ένταση μειώνεται κατά μέσο όρο 1,4% ετησίως από το 2000 μέχρι σήμερα.

Η συμφωνία για την κλιματική αλλαγή στο Παρίσι αναμένεται να συνεισφέρει περαιτέρω στην αποσύνδεση της κατανάλωσης πετρελαίου από την οικονομικής ανάπτυξη στο μέλλον. Αν φυσικά τηρηθούν τα συμφωνηθέντα για φυγή από τα ορυκτά καύσιμα όπως το πετρέλαιο.