Φυσικά και μου αρέσουν τα δώρα. Και αυτό που μου αρέσει περισσότερο είναι να προσφέρω κάτι που ξέρω ότι θέλει ή χρειάζεται ο αποδέκτης. Κάποτε κρατούσα δύο λίστες όλο τον χρόνο — μία με όσα ήθελα να χαρίσω στους δικούς μου ανθρώπους και μία με όσα θα ήθελα για μένα. Ήταν πολύ ωραία, όταν ερχόταν η ώρα να ανταλλάξουμε δώρα. Το να κάνεις αλλά και το να δέχεσαι ένα δώρο, είναι μια από τις πιο καθαρές εκδηλώσεις αγάπης και τρυφερότητας.
Σχετικό θέμα: Οικογενειακές παραδόσεις και γιορτές: Γιατί είναι σημαντικές
Όταν η επιλογή πετυχαίνει οι άνθρωποι νιώθουν ότι γνωρίζεις τις προτιμήσεις τους και τούς νοιάζεσαι. Είναι ένας μη λεκτικός τρόπος να εκφράσεις τα συναισθήματά σου για κάποιον και κάποιος για σένα. Κάποιος σε φροντίζει, αφού προσέχει τις ανάγκες και τις επιθυμίες σου. Είναι ένα σύμβολο οικειότητας. Και γι’ αυτό η ιδέα των Χριστουγέννων χωρίς δώρα μου ποτέ δεν μου άρεσε.
Τελικά γιατί κάνουμε δώρα;
Στη δυτική κουλτούρα οι έρευνες δείχνουν ότι η ανταλλαγή δώρων την περίοδο των Χριστουγέννων λειτουργεί ως μηχανισμός διαμόρφωσης και διατήρησης κοινωνικών και προσωπικών σχέσεων. Η πρακτική αυτή μένει ζωντανή εδώ και αιώνες και με την άνοδο της καταναλωτικής κουλτούρας, οι προσδοκίες γύρω από τη χριστουγεννιάτικη ανταλλαγή δώρων, καλλιεργούνται πολύ προσεκτικά και από τους εμπόρους.
Σχετικό θέμα: Christmas creep: Από τον Ιούλιο… Χριστούγεννα
Η μαντάμ Σουσού
Όταν απέκτησα για πρώτη φορά οικονομική ανεξαρτησία, ήμουν αρκετά απερίσκεπτη με τα χρήματά μου. Ειδικά στις γιορτές, πίστευα ότι το να ξοδεύεις είναι κάτι σαν έθιμο και το ακολουθούσα πιστά. Όσο και να μην μπορούσα πίεζα τον εαυτό μου, να προσφέρω κάτι παραπάνω. Στο μυαλό μου, οι οικονομίες δεν προορίζονταν για το μέλλον, αλλά αποτελούσαν «πλεόνασμα» που έπρεπε να ξοδευτεί.
Μετά ήρθαν τα δύσκολα χρόνια. Όλοι τα ζήσαμε, με αποκορύφωμα την πανδημία και τον εγκλεισμό.
Νομίζω ότι μετά τα lockdown σε παγκόσμια κλίμακα, όλοι συνειδητοποιήσαμε -και οι πιο απερίσκεπτοι- ότι το μέλλον είναι κάτι για το οποίο πρέπει να προετοιμαστούμε.
Σχετικό θέμα: Οι πλούσιοι βοηθούν τον εαυτό τους, οι φτωχοί βοηθούν ο ένας τον άλλον
Όσο για μένα, η εσωτερική αλλαγή άργησε λίγο, αλλά με τον καιρό βρήκα τον τρόπο να ξοδεύω λιγότερα. Εξακολουθούσα να έχω στιγμές υπερβολών, αλλά γενικά τα κατάφερνα καλύτερα. Κι όμως, αυτή η σύνεση, εξαφανιζόταν κάθε φορά που πλησίαζαν οι γιορτές. Σίγουρα δεν υπάρχει καμία απαίτηση να συμμετέχω στην ανταλλαγή δώρων. Ωστόσο, πάντα ένιωθα ενοχές και είχαν την αίσθηση ότι δεν έκανα ότι έπρεπε για τα Χριστούγεννα. Και με μια κίνηση ξόδευα χωρίς να αντέχω, ακυρώνοντας τις προσπάθειες όλου του χρόνου.
Φέτος νιώθω ότι έχω κουραστεί. Ναι, είναι ωραίο να βλέπεις τη χαρά των άλλων, αλλά νομίζω ότι μακροπρόθεσμα δεν αξίζει.
Ο Δημήτρης Ψαθάς, ήταν γνωστός για το χιούμορ του και το οξυδερκές ψυχογράφημα στα έργα του. Παρατηρούσε τις ανθρώπινες αδυναμίες με τρυφερότητα αλλά και ειρωνεία. Κι έτσι, κάθε φορά που ετοιμάζομαι να κάνω μια παρορμητική αγορά, μού έρχεται στο μυαλό η ηρωίδα του, η Μαντάμ Σουσού. Και κάτι μέσα μου με συγκρατεί.
Σχετικό θέμα: Τα θύματα και τα θαύματα της σύγχρονης μεγαλομανίας
Ίσως λόγω της εποχής που ζούμε, ίσως επειδή ο προμετωπιαίος φλοιός μου —το τμήμα του εγκεφάλου το οποίο ρυθμίζει τις παρορμήσεις— έχει πλέον ωριμάσει, αποφάσισα πως φέτος θα κάνω Χριστούγεννα χωρίς δώρα.
Η διευρυνόμενη οικονομική ανισότητα και ο ακραίος πλούτος
Αν και η ιδέα των Χριστουγέννων χωρίς δώρα έχει εμφανισθεί εδώ και πολύ καιρό, τα τελευταία χρόνια κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος. Για παράδειγμα, μια έρευνα του 2021 της Deloitte, διαπίστωσε ότι το 11,5% των καταναλωτών με χαμηλό εισόδημα σχεδίαζε να μην ξοδέψει καθόλου χρήματα για δώρα, τα Χριστούγεννα. Αντίστοιχα, μόνο το 4,9% είχε πει το ίδιο το 2020 και το 2,9% το 2019.
Οι λόγοι πίσω από αυτή τη συμπεριφορά σχετίζονται κυρίως με τη διευρυνόμενη οικονομική ανισότητα και τον ακραίο πλούτο. Η έκθεση οποία δημοσιεύεται στον Guardian αποκαλύπτει ότι στο 0,001% συγκεντρώνεται τριπλάσιος πλούτος από ότι στο φτωχότερο μισό του πλανήτη. Δηλαδή, λίγες δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν τρεις φορές περισσότερο πλούτο από 2,8 δισεκατομμύρια ανθρώπους μαζί.
Η έρευνα είναι οπτικοποιημένη έτσι ώστε να γίνεται κατανοητή από όλους. Οι συντάκτες της έκθεσης λένε ότι οι συγκεκριμένες οπτικές συγκρίσεις «βοηθούν να αποδοθεί με σαφήνεια το πόσο συγκεντρωμένος είναι ο πλούτος στην κορυφή ώστε οι άνθρωποι να αντιληφθούν το μέγεθος της παγκόσμιας ανισότητας».
Δείχνει με πολύ απλό τρόπο ότι οι 56.000 υπερπλούσιοι από αυτούς τους «μηδέν-κόμμα-μηδέν-μηδέν-ένα» εάν συγκεντρώνονταν σε ένα πάρτι, θα μπορούσαν να χωρέσουν στις θέσεις ενός μεσαίου μεγέθους ποδοσφαιρικού σταδίου, όπως το Stadio Olimpico της Ρώμης. Ενώ για να χωρέσουμε όλοι οι υπόλοιποι χρειάζονται 50.000 στάδια του ίδιου μεγέθους.
Πρόσφατα, περισσότεροι από 500 οικονομολόγοι και ειδικοί στις κοινωνικές επιστήμες ζήτησαν από τους ηγέτες της G20 να συστήσουν μια διεθνή επιτροπή για τις ανισότητες, με λειτουργία παρόμοια με εκείνη της IPCC (Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή). Στόχος μιας τέτοιας επιτροπής θα ήταν να παρακολουθεί τις τάσεις, να καταγράφει αξιόπιστα δεδομένα και να προτείνει πολιτικές που μπορούν να περιορίσουν τις ανισότητες, οι οποίες —όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί— συνιστούν πλέον μια παγκόσμια κρίση. Μια κρίση που απειλεί τη δημοκρατία και την κοινωνική συνοχή και που πρέπει να αντιμετωπιστεί με την ίδια σοβαρότητα που αντιμετωπίζουμε και την κλιματική έκτακτη ανάγκη.
Αλλά ας ξαναγυρίσουμε στα Χριστούγεννα χωρίς δώρα.
Τι σημαίνει Χριστούγεννα χωρίς δώρα
Για μένα, απλώς σημαίνει να μην ξοδέψω χρήματα μέσα στις γιορτές. Για άλλους, μπορεί να σημαίνει πολλά διαφορετικά πράγματα: να δίνουν ως δώρα πράγματα τα οποία δεν χρειάζονται, να προσφέρουν χειροποίητα δώρα, ή να επιλέγουν εμπειρίες αντί για υλικά αντικείμενα. Προσωπικά, θεωρώ ότι η πλήρης αποχή από τις αγορές είναι η καλύτερη επιλογή.
Το να μην μπορώ να υποστηρίξω τα χριστουγεννιάτικα δώρα, δεν με κάνει κακό άνθρωπο ή κακή φίλη. Αντιθέτως πιστεύω ότι οι φίλοι και η οικογένειά μου θα απογοητεύονταν αν μάθαιναν ότι δεν δίνω προτεραιότητα στα οικονομικά μου. Έτσι επιλέγω να είμαι παρούσα, να επικοινωνώ και να περνώ χρόνο μαζί τους.
Το να επιλέξω Χριστούγεννα χωρίς δώρα δεν σημαίνει ότι δεν θα ξαναδώσω ποτέ δώρο σε κάποιον. Σημαίνει απλώς ότι υποσχέθηκα στον εαυτό μου να είμαι πιο συνειδητή στο πώς ξοδεύω και πιο πρακτική. Αυτή η αλλαγή νοοτροπίας με καθησύχασε αλλά και με επανέφερε στην ουσία του δώρου: την πρόθεση. Επίσης, ήδη είχα την οικονομική άνεση να κάνω μικρές, στοχευμένες εκπλήξεις στους φίλους και στην οικογένειά μου.
Οπότε, σε όποιον αρχίζει να πανικοβάλλεται με τον χριστουγεννιάτικο προϋπολογισμό του, ας σκεφτεί ότι είναι απολύτως σωστό να απέχει από την ανταλλαγή δώρων. Η οικονομική ασφάλεια και η ψυχική υγεία πρέπει πάντα να προηγούνται. Τα δώρα μπορούν να περιμένουν. Εξάλλου, το νόημα των Χριστουγέννων είναι η μνήμη μιας γέννησης που έφερε στον κόσμο την ιδέα της απλότητας, της ταπεινότητας και της αγάπης.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος
