Τι είναι το «Φαινόμενο Μαντέλα»

Η μνήμη μας δεν είναι αλάνθαστη και μάλιστα πολλές φορές μας προδίδει. Η παραμνησία ή ψευδής μνήμη είναι το ψυχολογικό φαινόμενο στο οποίο ένα άτομο ανακαλεί στη μνήμη του κάτι που δεν συνέβη. Σύμφωνα με ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Psychological Science» το 2020, όταν οι συμμετέχοντες μιας έρευνας για την ανθρώπινη μνήμη κλήθηκαν να ανακαλέσουν κάποιες πληροφορίες, το 76% έκανε τουλάχιστον ένα λάθος. Αν και οι συμμετέχοντες στη μελέτη επέδειξαν ισχυρή μνήμη για τις λεπτομέρειες με ακρίβεια περίπου 93-95%, τα αποτελέσματα της έρευνας υπογραμμίζουν ότι η μνήμη ενός ατόμου δεν είναι αλάνθαστη.

Κάποιες φορές, οι ψευδείς μνήμες μπορεί να είναι κοινές σε πολλούς ανθρώπους. Σε αυτό βασίζεται και το «Φαινόμενο Μαντέλα». Το συγκεκριμένο φαινόμενο αναφέρεται σε μια κατάσταση στην οποία μια μεγάλη μάζα ανθρώπων πιστεύει ότι ένα γεγονός συνέβη ενώ στην πραγματικότητα δεν συνέβη ποτέ.

Συγκεκριμένα, παραπέμπει στην ψευδή μνήμη την οποία μοιράζονταν πολλοί άνθρωποι, ότι ο Νέλσον Μαντέλα είχε πεθάνει στη φυλακή κατά τη δεκαετία του 1980, ενώ στην πραγματικότητα απεβίωσε στο σπίτι του το 2013. Η ερευνήτρια της μεταφυσικής Φιόνα Μπρουμ επινόησε τον όρο αφού συνειδητοποίησε ότι και άλλοι άνθρωποι μοιράζονταν την ίδια ψευδή ανάμνησή της σχετικά με τον θάνατο του Μαντέλα.

Γιατί λοιπόν συμβαίνει αυτό; Πώς γίνεται μερικοί άνθρωποι που δεν έχουν συναντηθεί ποτέ να μοιράζονται την ίδια ψευδή ανάμνηση;

«Το φαινόμενο Μαντέλα φαίνεται να σχετίζεται στενά με μια σειρά από γνωστά φαινόμενα μνήμης», δήλωσε ο Τιμ Χόλινς, καθηγητής πειραματικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο του Πλίμουθ στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Ο Χόλινς αναφέρθηκε σε τρεις παρόμοιους τύπους φαινομένων που σχετίζονται με τη μνήμη: «ψευδής μνήμη», «σφάλματα πηγής-μνήμης», όταν δηλαδή έχουμε ξεχάσει την πραγματική πηγή μιας μνήμης, και «φανταστικός πληθωρισμός», όταν πιστεύουμε ότι κάτι είναι πραγματικό όσο πιο συχνά, ή όσο πιο έντονα, το φανταζόμαστε.

Ο επιστήμονας αναφέρθηκε και στο «Πείραμα του Asch», όταν δηλαδή οι άνθρωποι συμμορφώνονται με μια άποψη προκειμένου να ενταχθούν σε μια ομάδα, και την «επίδραση της παραπληροφόρησης», η οποία αναφέρεται στην τάση των ανθρώπων να μεταβάλλουν τις αναμνήσεις τους με βάση μεταγενέστερες εμπειρίες ή διδάγματα.

Ωστόσο, ο Χόλινς πιστεύει ότι το φαινόμενο που ταιριάζει περισσότερο με το φαινόμενο Μαντέλα είναι αυτό της «μνήμης της ουσίας», δηλαδή όταν κάποιος έχει μια γενική ιδέα για κάτι, αλλά δεν μπορεί να θυμηθεί λεπτομέρειες.

Ωστόσο, ενώ υπάρχουν διάφορες εξηγήσεις για το φαινόμενο αυτό καθώς και ενδείξεις ότι οι αναμνήσεις μας δεν είναι απολύτως ακριβείς και μπορούν να μεταβληθούν με την πάροδο του χρόνου, ορισμένοι είναι πεπεισμένοι ότι αποτελεί απόδειξη της ύπαρξης παράλληλων συμπάντων. Ο Χόλινς πιστεύει ότι πρόκειται για την περίπτωση ορισμένων ανθρώπων που δεν είναι πρόθυμοι να παραδεχτούν ότι κάνουν λάθος.

«Οι άνθρωποι τείνουν να πιστεύουν υπερβολικά τις αναμνήσεις τους, ακόμη και όταν έρχονται αντιμέτωποι με αποδεικτικά στοιχεία», εξήγησε ο επιστήμονας. «Ίσως είναι μια μορφή προστασίας του εγώ ή γνωστικής ασυμφωνίας».

Υπάρχει λοιπόν κάποια πιθανότητα το φαινόμενο Μαντέλα να είναι απόδειξη παράλληλων συμπάντων; «Όχι. Αυτές είναι ανοησίες», κατέληξε ο Χόλινς.

ΠΗΓΗ: Live Science

Όλες οι Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο,  στο ertnews.gr
Διάβασε όλες τις ειδήσεις μας στο Google
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου (όχι αυτολεξεί) ή μέρους αυτών μόνο αν:
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος