Ο ποταμός Αώος-Vjosa ανακηρύχθηκε Εθνικό Πάρκο στην αλβανική πλευρά των συνόρων

Ένα μεγάλο επίτευγμα ολοκληρώθηκε χθες, με την ανακήρυξη του ποταμού Αώου – Vjosa, στην αλβανική πλευρά των συνόρων, ως το πρώτο Εθνικό Πάρκο Άγριου Ποταμού της Ευρώπης. Οι πολυετείς προσπάθειες των οργανισμών EuroNatur, Riverwatch, EcoAlbania, MedINA και πολλών ακόμη εταίρων* προς αυτή την κατεύθυνση, στέφθηκαν με επιτυχία. Στους επόμενους στόχους είναι η επέκταση της θεσμικής προστασίας στο ελληνικό τμήμα του ποταμού Αώου, στο Δέλτα του Vjosa στην Αλβανία και στο σύνολο των παραποτάμων.

Σε επίσημη τελετή, το πρωί της 15^ης Μαρτίου στο Τεπελένι, ο Πρωθυπουργός της Αλβανίας Έντι Ράμα και η Υπουργός Περιβάλλοντος και Τουρισμού Μιρέλα Κουμπάρο ανακήρυξαν τον Vjosa «Εθνικό Πάρκο Άγριου Ποταμού». Από χθες, ολόκληρος ο ποταμός Vjosa στην Αλβανία, από τα σύνορά του με την Ελλάδα έως την Αδριατική θάλασσα, καθώς και όλοι οι μεγάλοι παραπόταμοί του ελεύθερης ροής –ένα ποτάμιο σύστημα συνολικού μήκους άνω των 400 χλμ.– απολαμβάνουν το υψηλότερο επίπεδο προστασίας, γεγονός μοναδικό στην Ευρώπη.

Η χθεσινή ημέρα αποτελεί ορόσημο τόσο για τους τέσσερις οργανισμούς –EuroNatur, Riverwatch, EcoAlbania και MedINA– όσο και για έναν μεγάλο αριθμό ακτιβιστών και ερευνητών, που αγωνίζονται πάνω από δέκα χρόνια για τη διατήρηση ενός από τους τελευταίους μεγάλους ποταμούς ελεύθερης ροής στην Ευρώπη! Ωστόσο, το έργο της προστασίας του ποταμού δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί.

«Αγωνιστήκαμε σκληρά με τους εταίρους μας, για πολύ καιρό– –με επίσημα αιτήματα, δικαστικές ακροάσεις, συζητήσεις με τους αρμόδιους φορείς, καθώς και με τις τοπικές κοινωνίες– για να φτάσουμε στη σημερινή μέρα. Σήμερα μπορούμε να γιορτάσουμε», ανέφερε μεταξύ άλλων η Annette Spangenberg, επικεφαλής του τμήματος περιβαλλοντικής προστασίας του EuroNatur. «Τώρα θα συνεχίσουμε την προσπάθεια για την προστασία και των άλλων παραποτάμων ελεύθερης ροής, καθώς και του Δέλτα του ποταμού, έτσι ώστε να διατηρηθεί για πάντα το σύνολο του μοναδικού οικοσυστήματος του ποταμού Vjosa».

«Αυτό το Εθνικό Πάρκο Άγριου Ποταμού αποτελεί σημαντικό ορόσημο όχι μόνο για τον ποταμό Vjosa και την Αλβανία, αλλά και για τους ποταμούς ολόκληρης της Ευρώπης. Καθιερώνει για πρώτη φορά την έννοια της διατήρησης και προστασίας ενός ολόκληρου ποτάμιου συστήματος και όχι απλώς μεμονωμένων τμημάτων ενός ποταμού», υποστήριξε ο Ulrich Eichelmann, επικεφαλής του Riverwatch. «Η έννοια του Εθνικού Πάρκου Άγριου Ποταμού θα πρέπει να λειτουργήσει ως πρότυπο και για άλλους ποταμούς στην Ευρώπη, όπως τον Moraca στο Μαυροβούνιο και τους Neretva και Una στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη. Ο Vjosa είναι το πρώτο Εθνικό Πάρκο Άγριου Ποταμού της Ευρώπης, αλλά δεν πρέπει να παραμείνει το μοναδικό. Σήμερα, περνάμε ένα πολύ σημαντικό μήνυμα από την Αλβανία σε ολόκληρη την Ευρώπη».

«Η ανακήρυξη του Εθνικού Πάρκου Άγριου Ποταμού Vjosa αποτελεί το επιστέγασμα προσπαθειών μίας δεκαετίας, από μία ευρεία ομάδα φορέων. Σήμερα, με την ανακήρυξη του Εθνικού Πάρκου, τόσο η Αλβανία όσο και η Κοινωνία των Πολιτών θέτουν νέα πρότυπα για την προστασία της φύσης, καθώς για πρώτη φορά προστατεύονται περίπου 400 χλμ. φυσικής ροής ποταμών, γεγονός που αποτελεί μοναδική πρωτοβουλία για την Ευρώπη και τον κόσμο», δήλωσε ο Όλσι Νίκα, Εκτελεστικός Διευθυντής της EcoAlbania.

«Η ώρα έχει φτάσει πλέον και για την Ελλάδα να κάνει το επόμενο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Το μεγαλύτερο μέρος της λεκάνης απορροής του ποταμού Αώου στην ελληνική επικράτεια εμπίπτει στα όρια του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου. Ωστόσο, ένα τμήμα μεταξύ του Εθνικού Πάρκου και των συνόρων με την Αλβανία παραμένει μέχρι σήμερα απροστάτευτο, αφήνοντας σχεδόν 70 χλμ. ροής εκτεθειμένα σε απειλές, όπως τα μικρά υδροηλεκτρικά», τόνισε η Αλεξάνδρα Παππά, Συντονίστρια Προγράμματος για το Νερό του MedINA. «Η θεσμική προστασία του Αώου στο σύνολό του είναι το επόμενο βήμα, για τη δημιουργία του πρώτου διασυνοριακού Εθνικού Πάρκου Άγριου Ποταμού στην Ευρώπη, με αξιοσημείωτα οφέλη για τους ανθρώπους και τη φύση».

Ο ποταμός Αώος

Ο ποταμός Αώος/Vjosa είναι ένας από τους τελευταίους μεγάλους άγριους ποταμούς της Ευρώπης εκτός της Ρωσίας. Ρέει από τα βουνά της Πίνδου στην Ελλάδα, όπου ονομάζεται Αώος, μέχρι την Αδριατική Θάλασσα στην Αλβανία, όπου ονομάζεται Vjosa. Μαζί με τους παραποτάμους του, ο Αώος/Vjosa αποτελεί ένα οικοσύστημα με πλούσια βιοποικιλότητα εθνικής και παγκόσμιας σημασίας. Επιπλέον, η περιοχή προσφέρει οικονομικές προοπτικές. Ο οικοτουρισμός κατά μήκος του ποταμού και των παραποτάμων του αυξάνεται συνεχώς, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια κατά τα οποία αναγνωρίστηκαν και αναπτύχθηκαν οι δυνατότητες για δραστηριότητες όπως το ράφτινγκ.

Εθνικό Πάρκο Άγριου Ποταμού

Η προσθήκη του όρου «Άγριος Ποταμός» αντικατοπτρίζει τον χαρακτήρα της προστατευόμενης περιοχής. Πρόκειται για ένα Εθνικό Πάρκο που προστατεύει αποκλειστικά τα ποτάμια και μάλιστα σε μεγάλη έκταση, δηλαδή ολόκληρα ποτάμια συστήματα. Τα ποτάμια είναι οι πιο απειλούμενοι τύποι οικοτόπων παγκοσμίως. Το παράδειγμα των μεταναστευτικών ειδών ψαριών στην Ευρώπη δείχνει το μέγεθος της απειλής. Από το 1970, οι πληθυσμοί τους (π.χ. χέλι, γριβάδι, ποτάμια ρέγγα, οξύρρυγχος) έχουν μειωθεί κατά 94%, κυρίως ως αποτέλεσμα της διευθέτησης των ποταμών και της κατασκευής φραγμάτων.

Η εκστρατεία «Save the Blue Heart of Europe»

Η εκστρατεία «Save the Blue Heart of Europe» έχει ως στόχο την προστασία των ποταμών υψηλής φυσικής αξίας στα Βαλκάνια, οι οποίοι απειλούνται από περισσότερα από 3.400 υδροηλεκτρικά έργα. Η εκστρατεία συντονίζεται από τις διεθνείς ΜΚΟ Riverwatch και EuroNatur και υλοποιείται από κοινού με οργανώσεις-εταίρους στις βαλκανικές χώρες. Ο τοπικός εταίρος στην Αλβανία είναι η EcoAlbania και στην Ελλάδα το MedINA. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε την ιστοσελίδα: https://balkanrivers.net/en.

*Άλλοι εταίροι που έχουν συμβάλει στον αγώνα για την προστασία του διασυνοριακού ποταμού Αώου/Vjosa είναι η IUCN ECARO, η Πίνδος Περιβαλλoντική και το Green Tank από την Ελλάδα, το Tour du Valat, το Wetlands International και το Ίδρυμα MAVA.