Η συναισθηματική νοημοσύνη στην εργασία: Γιατί το “EQ” είναι πιο σημαντικό από το “IQ”;

Είναι γεγονός ότι η πανδημία άλλαξε την κουλτούρα της εργασίας. Η κυριότερη αλλαγή αφορά στην εργασία από το σπίτι.  Ο Chris Herd, ο ιδρυτής του FirstBaseHQ, προβλέπει ότι η πλειοψηφία των υπαλλήλων θα εργάζεται από μακρυά έως το 2030. Μεταξύ άλλων αναφέρει ότι η αγορά εργασίας θα γίνεται όλο και πιο ανταγωνιστική, αφού θα είναι διεθνής και ανεξάρτητη από την τοποθεσία.  Οι εταιρείες θα απολαμβάνουν έναν «πόλεμο ταλέντων» και θα έχουν να επιλέξουν για μία θέση εργασίας, αιτήσεις υποψηφίων που θα έρχονται  από όλο τον κόσμο.

Η  ψυχολόγος  Χαρά Καραγιάννη, εξηγεί στο ertnews.gr, γιατί η συναισθηματική νοημοσύνη παραμένει  σημαντική στον εργασιακό χώρο και κερδίζει συνεχώς έδαφος στην επαγγελματική επιτυχία. 

Για πολλά χρόνια, υπήρχε η κοινή αντίληψη ότι ο δείκτης νοημοσύνης (IQ) αποτελούσε τον ισχυρότερο προβλεπτικό παράγοντα επαγγελματικής επιτυχίας. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια αυτή η αντίληψη φαίνεται να χάνει όλο και περισσότερο έδαφος λόγω νεότερων ευρημάτων στην επιστημονική έρευνα, τα οποία εξαίρουν την σημασία μιας άλλης μορφής νοημοσύνης στην εργασιακή κοινότητα, της συναισθηματικής (EQ).

Αρχικά, για να κατανοήσουμε τα νεότερα ευρήματα, θα πρέπει πρώτα να ορίσουμε τις 2 βασικές έννοιες: IQ και EQ.

Ως δείκτης νοημοσύνης (IQ) , σύμφωνα με τους  Binet & Simon, ορίζεται η ευφυΐα, δηλαδή η ικανότητα του ανθρώπου για:

καθοδήγηση της σκέψης του ( λογική κατεύθυνση σκέψης και εξαγωγή λογικών συμπερασμάτων με βάση την εκάστοτε περίσταση).

 προσαρμογή ( η προσαρμογή της σκέψης και της συμπεριφοράς ανά περίσταση και εύρεση αποτελεσματικών λύσεων). Τη σημασία της προσαρμογής είχε επισημάνει και ο Δαρβίνος στη θεωρία του για τη φυσική επιλογή των ειδών, αναφέροντας πώς ο οργανισμός που επιβιώνει καλύτερα δεν είναι ο πιο δυνατός ή ο πιο εξελιγμένος αλλά αυτός που έχει τη δυνατότητα να προσαρμόζεται πιο εύκολα και γρήγορα στις μεταβαλλόμενες συνθήκες.

 κριτική σκέψη πάνω στις αποφάσεις που λαμβάνει.

Σε αυτές τις ικανότητες δεν λαμβάνεται υπόψη μόνο η ποιότητα της σκέψης, αλλά και η ταχύτητα επίτευξής της.

Ο υψηλός δείκτης νοημοσύνης (IQ) βοηθάει στο εργασιακό περιβάλλον τους εργαζόμενους να:

• Διεκπεραιώνουν με ταχύτητα ένα δύσκολο έργο.
• Να προσαρμόζονται γρήγορα στις νέες απαιτήσεις της δουλειάς.
• Να βρίσκουν αποτελεσματικές λύσεις σε δύσκολα εργασιακά ζητήματα.
• Να «γεννάνε» νέες πρωτότυπες ιδέες, χάρη στην ισχυρή ικανότητα κατανόησης σχημάτων και αφηρημένων ιδεών.
• Να ασκούν κριτική στο έργο τους, ώστε να βελτιώνονται διαρκώς.

Ωστόσο, ο δείκτης ευφυΐας δεν κάνει καμία αναφορά στα συναισθήματά μας. Αυτό το κενό αναπληρώνει ο δείκτης συναισθηματικής νοημοσύνης (EQ), ο οποίος αποτελεί «την ευφυΐα των συναισθημάτων».

Σε ποια επαγγέλματα είναι σημαντική η συναισθηματική νοημοσύνη 

Πιο συγκεκριμένα, ως συναισθηματική νοημοσύνη (EQ) ορίζεται, σύμφωνα με τον δημιουργό του όρου D.Goleman, η ικανότητα του ανθρώπου να ανταποκρίνεται σε τέσσερις τομείς δράσης:  την αντίληψη, την κατανόηση, τον έλεγχο και  τη χρήση του συναισθήματος, προκειμένου να δημιουργήσει θετικό αποτέλεσμα και αποτελεσματικότητα στην επίδοση για τον ίδιο και τους γύρω του.

Αυτοί οι τομείς δράσης απαιτούν αντίστοιχα τις εξής συναισθηματικές δεξιότητες:

•  αυτοεπίγνωση (αντίληψη της προσωπικότητάς μας).
• κατανόηση των αναγκών μας και των αναγκών των άλλων.
• αυτοέλεγχο (έλεγχο των συναισθημάτων μας).
• κοινωνικές δεξιότητες ( χρήση συναισθήματος προς όφελος του κοινού καλού και κοινωνική προσφορά).

Αυτές οι δεξιότητες θεωρούνται, από πολλές πρόσφατες έρευνες, απαραίτητες για την πρόβλεψη μιας καλής εργασιακής ανέλιξης, δεδομένου ότι:

Ο δείκτης νοημοσύνης (IQ) φαίνεται να προβλέπει μόνο σε ένα ποσοστό 20% την επαγγελματική επιτυχία των εργαζομένων μιας επιχείρησης, ενώ το υπόλοιπο 80% καταλαμβάνεται από την συναισθηματική νοημοσύνη των εργαζομένων (Kumar, 2014).

Πιο συγκεκριμένα, σε εργασίες προσφοράς ανθρώπινων υπηρεσιών, όπως είναι ο δάσκαλος, ο πωλητής, ο ψυχολόγος, ο νοσηλευτής, ο σύμβουλος επιχειρήσεων, που οι άνθρωποι έρχονται σε άμεση επαφή με τους πελάτες τους, η συναισθηματική νοημοσύνη παίζει πολύ σημαντικό ρόλο, καθώς οι εργαζόμενοι καλούνται να αναγνωρίζουν τα συναισθήματα των πελατών τους για την καλύτερη ποιότητα του έργου τους (Zapf et al., 2001).

Αντίστοιχα, στα επαγγέλματα ηγεσίας, η συναισθηματική νοημοσύνη θεωρείται δύο φορές πιο σημαντική από τις τεχνικές γνώσεις, καθώς και πιο σημαντική από την ευφυΐα, σύμφωνα με τον Goleman (1998) & D.Kannaiah & R. Shanthi (2015).

Επίσης, άτομα με υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη τείνουν να βιώνουν χαμηλότερο εργασιακό στρες και χαμηλότερα επίπεδα κατάθλιψης, και επομένως να βιώνουν μια καλύτερη ποιότητα εργασιακής ζωής (Grant, 2007).

Τα ευρήματα αυτά σίγουρα είναι αισιόδοξα για όσους θεωρούν ότι υστερούν ενός υψηλού IQ, δεδομένου ότι ο βαθμός IQ είναι ένα έμφυτο χαρακτηριστικό του ανθρώπου, ενώ το EQ θεωρείται καλλιεργήσιμο, και επομένως υπόκειται σε διαδικασίες εκπαίδευσης.

Πώς μπορούμε να αυξήσουμε τη συναισθηματική νοημοσύνη στην εργασία

•  Παρακολούθηση σεμιναρίων-προγραμμάτων συναισθηματικής νοημοσύνης.
•  Εκμάθηση δεξιοτήτων και συστηματική εκπαίδευση, ώστε να υπάρξει εγκαθίδρυση συμπεριφοράς, και όχι απλή κατανόηση.
•  Συζήτηση με καλύτερα καταρτισμένα άτομα για καλύτερο εργασιακό αποτέλεσμα.
•  Συστηματικός οραματισμός θετικού αποτελέσματος που θέλουμε να επιτευχθεί στηριζόμενοι στις μαθημένες δεξιότητες.
• Αποφυγή άσκησης κριτικής σε εμάς και συναδέλφους.
• Εκδήλωση ενδιαφέροντος για τη συναισθηματική κατάσταση του άλλου (π.χ. πώς είσαι; πώς μπορώ να σε βοηθήσω;).
• Αποδέχομαι τα συναισθήματά μου σημαίνει αποδέχομαι τον εαυτό μου, και κάθε εαυτός είναι άξιος και πρέπει να αγαπηθεί πρώτα απ’ όλα από τον ίδιο του τον εαυτό.

Καταλήγοντας, σίγουρα η συνύπαρξη των δυο ειδών νοημοσύνης είναι η καλύτερη δυνατή εκδοχή που μπορούμε να έχουμε, δεδομένου ότι διαφορετικές πτυχές της ζωής μας απαιτούν διαφορετικές δεξιότητες από εμάς.

Όπως και να ‘χει, το σημαντικότερο είναι ο άνθρωπος να εξελίσσεται με βάση τα εφόδια και τις δυνατότητες που έχει, και να δημιουργεί προοπτικές.