Αποκρυπτογραφώντας το υφολογικό DNA  

Μπορούν οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές να κατανοήσουν τον λόγο και την γλώσσα; Σε ποιο βαθμό αναγνωρίζουμε τα fake-news ή την ταυτότητα του συγγραφέα ενός κειμένου ή κάποιου λογοτεχνικού έργου; Η τεχνητή νοημοσύνη εφαρμοσμένη στην επίλυση μυστηρίων λογοτεχνικής πατρότητας, μπορεί να απαντήσει σε ζητήματα που έως πρότινος ήταν αδύνατο. Ο υπολογιστής μπορεί να εντοπίσει το φύλο, την ηλικία, το επάγγελμα, τις πολιτικές ή θρησκευτικές πεποιθήσεις, την ψυχολογία, τον τόπο καταγωγής, ακόμη και εάν ένας  συγγραφέας φοράει γυαλιά ή έχει φαλάκρα. Δύναται να βρεί αν το αποδιδόμενο σε αυτόν έργο πραγματικά του ανήκει, αν πρόκειται για μιμητή ή αντιγραφέα, αν ο υπογράφων με κάποιο γυναικείο ψευδώνυμο, τελικά είναι άνδρας.

Ο Γιώργος Μικρός, καθηγητής Υπολογιστικής και Ποσοτικής Γλωσσολογίας του πανεπιστημίου Αθηνών μας εισάγει στον μαγικό κόσμο της αποκρυπτογράφισης του συγγραφικού ύφους. Όπως αναφέρει ο κ. Μικρός, οι αλγόριθμοι αποκάλυψαν ότι η διάσημη συγγραφέας Elena Ferrante ήταν άνδρας, ενώ ο Αισχύλος δεν ήταν συγγραφέας του έργου “Προμηθέας Δεσμώτης”. Κάθε συγγραφέας έχει έναν ιδιαίτερο τρόπο να εκφράζεται και να χρησιμοποιεί την γλώσσα, ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του. Πρόκειται για το υφολογικό DNA, κάτι σαν δακτυλικό αποτύπωμα και είναι μοναδικό. Αυτό διακρίνει τον ένα από τον άλλο και κάνει τον κάθε γράφοντα ξεχωριστό. Τα υφομετρικά χαρακτηριστικά που ταυτοποιούν κάποιον αφορούν το μήκος των λέξεων, την συχνότητα των χαρακτήρων, τις ορθογραφικές αποκλείσεις, τις λειτουργικές λέξεις, το μήκος των προτάσεων, την συντακτική ανάλυση κ.ά.. Αυτή η εργασία των P/C λέγεται εποπτευόμενη ή επαγωγική μάθηση. Μέσα από την ανάπτυξη αρκετών μοντέλων συγγραφικών προφίλ ο υπολογιστής διαβάζοντας άπειρους υποψήφιους μπορεί ταχύτατα να καταλήξει στον εξής ένα συγγραφέα. Ενώ στον άνθρωπο η γνώση είναι μια μακρόχρονη συσσώρευση εμπειριών του παρελθόντος, ο ηλεκτρονικός υπολογιστής που δεν έχει εμπειρίες, μπορεί να δημιουργήσει τέτοιες και να μάθει από παρελθοντικές εμπειρίες που λαμβάνει μέσω των δεδομένων που εισάγονται στην μνήμη του.

Οι αλγόριθμοι δεν εξαπατούνται δεν ψεύδονται, δεν έχουν συναισθηματικές συγκρούσεις, ούτε αμφιβολίες. Τελικά, σε αντίθεση με τους ανθρώπους είναι αξιόπιστοι. Συντομότερα και ταχύτερα ο υπολογιστής μπορεί να συνθέσει και να αναλύσει τα δεδομένα καταλήγοντας σε αξιολογήσεις, ανθρωπίνως αδύνατες. Ήδη ειδικά υπολογιστικά προγράμματα παράγουν κείμενα, τα οποία είναι αδύνατον να ξεχωρίσει κάποιος εάν έχουν γραφεί από άνθρωπο ή μηχανή. Τα fake-news μπορούν να ανιχνευθούν, αλλά και να αναπαραχθούν με μοναδική ευκολία.  Όπως ένα παιδί λέει αληθοφανή ψέματα. Η τεχνική νοημοσύνη εξελίσσεται σε υψηλή νοημοσύνη. Με το βλέμμα στο μέλλον ο Jacob Bronowski έγραψε: «Η γνώση είναι μια ατελείωτη περιπέτεια στα όρια της αβεβαιότητας».