Ολλανδία: Κάλπες πρόωρων εκλογών – Nέο θρίλερ για σχηματισμό κυβέρνησης

Άνοιξαν οι κάλπες για τις τρίτες μέσα σε λιγότερο από πέντε χρόνια πρόωρες εκλογές στην Ολλανδία που προκηρύχθηκαν μετά την πτώση του τελευταίου τετρακομματικού συνασπισμού υπό τον αποκαλούμενο «Ευρωπαίο Τραμπ» Γκέερτ Βίλντερς, σε μια διαμάχη για τον έλεγχο της μετανάστευσης.

Ο Βίλντερς κέρδισε τις προηγούμενες εκλογές τον Νοέμβριο του 2023 με μια αναπάντεχα μεγάλη διαφορά, αλλά αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την φιλοδοξία του να γίνει πρωθυπουργός και να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού.

Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Βίλντερς βρίσκεται οριακά σε τροχιά επανάληψης της εκλογικής επιτυχίας πριν από δύο χρόνια με το ακροδεξιό Κόμμα της Ελευθερίας (PVV), αλλά την ίδια ώρα, θεωρείται δεδομένο ότι δεν θα γίνει πρωθυπουργός, όποιο και αν είναι το αποτέλεσμα.

Το ολλανδικό σύστημα αναλογικής εκπροσώπησης εγγυάται ότι κανένα κόμμα δεν μπορεί να κερδίσει τις 76 έδρες που απαιτούνται για αυτοδύναμη κυβέρνηση. Οι διαπραγματεύσεις για τη σύνθεση του επόμενου κυβερνητικού συνασπισμού πιθανότατα θα ξεκινήσουν την Πέμπτη και θα διαρκέσουν το λιγότερο 233 ημέρες, όσο χρειάστηκε την προηγούμενη φορά.

«Πάνω από το 50% των ψηφοφόρων είναι αναποφάσιστοι»

Οι δημοσκοπήσεις προβλέπουν ότι το Κόμμα του Βίλντερς διατηρεί οριακό προβάδισμα έναντι μιας ομάδας πιο μετριοπαθών κομμάτων, συμπεριλαμβανομένου του κεντροαριστερού μπλοκ του Εργατικού Κόμματος και της Πράσινης Αριστεράς, καθώς και των κεντροδεξιών Χριστιανοδημοκρατών.

«Το μέλλον του έθνους μας διακυβεύεται, δεν θα επιβιώσει η Δημοκρατία αν στερηθώ ξανά το δικαίωμα της πρωθυπουργίας», δήλωσε ο Βίλντερς αργά την Τρίτη στην ολλανδική ειδησεογραφική εκπομπή Nieuwsuur, αφού οι ηγέτες είχαν το τελικό debate, κατηγορώντας τον για ανευθυνότητα καθώς πυροδότησε πρόωρες εκλογές αποσύροντας το κόμμα του από τον κυβερνητικό συνασπισμό.

«Όπως σε όλη την Ευρώπη, οι άνθρωποι έχουν βαρεθεί τη μαζική μετανάστευση και την αλλαγή πολιτισμού και την εισροή ανθρώπων που πραγματικά δεν ανήκουν πολιτισμικά εδώ», επέμεινε ο Βίλντερς.

Η ώρα του Τίμερμανς

Καθώς άλλα κόμματα έχουν ήδη αποκλείσει τον Βίλντερς, ο ηγέτης που θα έρθει δεύτερος πιθανότατα θα γίνει πρωθυπουργός.

Αυτός είναι αυτή τη στιγμή ο Φρανς Τίμερμανς, πρώην αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο οποίος αυτοαποκαλείται ασφαλής υποστηρικτής μετά από μήνες χάους.

«Αυτή είναι μια από τις πλουσιότερες χώρες στον πλανήτη και παρόλα αυτά, η αυτοπεποίθηση είναι πολύ χαμηλή», δήλωσε σε συνέντευξή του στο AFP ο Τίμερμανς, επικεφαλής της αριστερής συμμαχίας Πράσινων/Εργατικών.

Ο Βίλντερς αναγκάστηκε να ζητήσει συγγνώμη από τον Τίμερμανς, αφού δύο μέλη του κόμματος δημιούργησαν εικόνες που δημιουργήθηκαν από τεχνητή νοημοσύνη για να δυσφημίσουν τον αριστερό ηγέτη.

Tight race in Dutch election as anti-Islam populist Wilders' hope of power declines https://t.co/0c6BuVqRhz

— BBC News (World) (@BBCWorld) October 29, 2025

«Aνερχόμενος αστέρας της κεντροδεξιάς», χαρακτηρίζεται και ο Ανρί Μποντενμπάλ, επικεφαλής του κόμματος των Χριστιανοδημοκρατών (CDA).

Βίαιη προεκλογική εκστρατεία

Διαδηλωτές κατά των αιτήσεων για άσυλο συγκρούστηκαν με την αστυνομία σε αρκετές πόλεις, ενώ μια διαμαρτυρία κατά της μετανάστευσης στη Χάγη τον περασμένο μήνα κατέληξε σε βία.

Ενώ το αποτέλεσμα είναι αβέβαιο, αυτό που είναι σαφές είναι ότι οι διαπραγματεύσεις για τη δημιουργία συνασπισμού θα διαρκέσουν μήνες.

Μέχρι τότε, ο απερχόμενος πρωθυπουργός Ντικ Σχόοφ θα κυβερνά τη χώρα. «Δεν θα σας το ευχόμουν να βρισκόσασταν στη θέση μου», είπε πρόσφατα ο ανεξάρτητος γραφειοκράτης καριέρας, που ανατράπηκε από τον Βίλντερς σε λιγότερο από ένα χρόνο.

Ποια είναι η διαδικασία

Τα περισσότερα εκλογικά κέντρα άνοιξαν στις 08:30 ώρα Ελλάδας, παρότι κάποια άνοιξαν μια ώρα νωρίτερα, και κλείνουν στις 22:00 ώρα Ελλάδος όταν δίνεται στη δημοσιότητα ένα πρώτο έξιτ πολ ενδεικτικό του τελικού αποτελέσματος.

Τα κόμματα χρειάζονται περί τις 70.000 ψήφους για να κερδίσουν μια έδρα στη βουλή.

Το 2023 στην κάτω βουλή εισήλθαν 15 κόμματα και περίπου τόσα αναμένεται να εισέλθουν και αυτή τη φορά με 27 να είναι υποψήφια.

Το κόμμα PVV του Βίλντερς προηγείται στις δημοσκοπήσεις από τότε που κατέρρευσε η κυβέρνηση, αλλά την τελευταία εβδομάδα πριν από τις εκλογές μείωσε το προβάδισμά του. Αναμένεται να εξασφαλίσει από 25 ως 29 έδρες, από 37 που είχε λάβει το 2023.

Οι προβλέψεις για την κατανομή των εδρών για τα άλλα μεγάλα κόμματα είναι για το αριστερό GroenLinks/PvdA (Πράσινη Αριστερά-Εργατικό Κόμμα) και το κεντροαριστερό D66 (Δημοκράτες 66) περίπου 25 και για τους κεντροδεξιούς Χριστιανοδημοκράτες (CDA) 19 έδρες.

Το δεξιό VVD (Λαϊκό Κόμμα για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία) έχει χάσει την κυρίαρχη θέση που κατείχε υπό την ηγεσία του Μαρκ Ρούτε, του σημερινού επικεφαλής του ΝΑΤΟ και του μακροβιότερου πρωθυπουργού στην ιστορία της ολλανδικής πολιτικής.

Αφού συμμετείχε στην ταραχώδη συμμαχία υπό το PVV, το VVD φέρεται τώρα να εξασφαλίζει 15 έδρες από τις ήδη λίγες (24) που είχε λάβει στις εκλογές του 2023.

Συνασπισμοί που χρειάζονται μήνες για να σχηματιστούν

Και αυτή τη φορά προβλέπεται να είναι δύσκολος ο σχηματισμός κυβέρνησης καθώς πολλά από τα μεγάλα κόμματα έχουν ήδη αποκλείσει τη συνεργασία μεταξύ τους και το εκλογικό σώμα είναι ιδιαίτερα πολωμένο.

Αυτό δίνει πολύ μικρές πιθανότητες στον Βίλντερς να γίνει, επιτέλους, πρωθυπουργός καθώς τα CDA, VVD και το αριστερό GL/PvdA τον έχουν ήδη απορρίψει.

Δεν υπάρχει προθεσμία για τον σχηματισμό συμμαχίας και τα κόμματα μπορούν να αποφασίσουν να αλλάξουν δυνητικούς εταίρους στη διαδρομή.

Οι τελευταίες τρεις κυβερνητικές συμμαχίες χρειάστηκαν περισσότερους από επτά μήνες. Ο τελευταίος συνασπισμός υπό τον Ρούτε σημείωσε ρεκόρ με 299 ημέρες από τον Μάρτιο του 2021 που διεξήχθησαν οι εκλογές μέχρι τον Ιανουάριο του 2022 που σχηματίστηκε κυβέρνηση.

Μόλις δύο χρόνια αργότερα η κυβέρνηση κατέρρευσε ανοίγοντας τον δρόμο για τις εκλογές που κέρδισε ο Βίλντερς.

Πηγές: ΑΠΕ,AFP, Associated Press