Οι χώρες της ΕΕ αναζητούν επειγόντως εναλλακτικό σχέδιο για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας

Οι ευρωπαϊκές χώρες επεξεργάζονται ένα εναλλακτικό σχέδιο έκτακτης ανάγκης για να αποτρέψουν το άδειασμα των ταμείων της Ουκρανίας στις αρχές του επόμενου έτους σε περίπτωση που δεν μπορέσουν να καταλήξουν σε συμφωνία για την κατάσχεση των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας ώστε να χρηματοδοτήσουν την πολεμική προσπάθεια του Κιέβου.

Σε μια σύνοδο κορυφής πριν από ένα μήνα, οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήλπιζαν να συμφωνήσουν σε μια πρόταση για τη χρήση των παγωμένων αποθεματικών της Μόσχας για ένα «δάνειο επανορθώσεων» ύψους 140 δισεκατομμυρίων ευρώ προς την Ουκρανία, αλλά η ιδέα συνάντησε την έντονη αντίθεση του Μπαρτ Ντε Βέβερ, του πρωθυπουργού του Βελγίου, όπου φυλάσσονται τα χρήματα.

Τώρα, με τις ειρηνευτικές συνομιλίες να εντείνονται και το Κίεβο να βλέπει τους πόρους του να στερεύουν, το ερώτημα του τι θα γίνει με τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία έχει αποκτήσει νέα επείγουσα σημασία. «Αν δεν κινηθούμε εμείς, άλλοι θα κινηθούν πριν από εμάς», δήλωσε στο POLITICO υπό καθεστώς ανωνυμίας ένας αξιωματούχος της ΕΕ.

Άλλοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν αφήσει να εννοηθεί ότι η νέα ειρηνευτική προσπάθεια του Ντόναλντ Τραμπ θα μπορούσε να συμβάλει στην εδραίωση της υποστήριξης για το σχέδιο χρήσης των παγωμένων κεφαλαίων για ένα δάνειο αποζημιώσεων. Βάσει του σχεδίου, τα χρήματα θα μπορούσαν να καταστούν επιστρεπτέα στη Μόσχα μόνο στο απίθανο μελλοντικό σενάριο που η Ρωσία θα συμφωνούσε να καταβάλει πολεμικές αποζημιώσεις.

Διπλωμάτες της ΕΕ αναμένουν ότι η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, θα δώσει εντολή στους αξιωματούχους της να παρουσιάσουν ένα προσχέδιο νομικού κειμένου σχετικά με το δάνειο επανορθώσεων εντός ημερών, καθώς ενισχύεται το κλίμα για εξεύρεση λύσης.

Ωστόσο, παρά τις εντατικές συνομιλίες μεταξύ Βελγίου και Κομισιόν τις τελευταίες εβδομάδες, ο Ντε Βέβερ εξακολουθεί να εκφράζει ανησυχίες σχετικά με τις νομικές ευθύνες και τον κίνδυνο αντιποίνων από τη Μόσχα, αν τα ρωσικά κεφάλαια χρησιμοποιηθούν για το δάνειο.

Έτσι, στις Βρυξέλλες στρέφονται τώρα στο πώς να βοηθήσουν την Ουκρανία σε περίπτωση που η πρόταση για δάνειο επανορθώσεων δεν ολοκληρωθεί εγκαίρως ώστε οι ηγέτες της ΕΕ να το υπογράψουν στη σύνοδο κορυφής της 18ης Δεκεμβρίου.

Μία επιλογή που κερδίζει υποστήριξη είναι ένα «γεφυρωτικό» δάνειο, χρηματοδοτούμενο από δανεισμό της ΕΕ, για να συντηρηθεί η Ουκρανία κατά τους πρώτους μήνες του 2026, σύμφωνα με τέσσερις Ευρωπαίους αξιωματούχους. Αυτό θα έδινε περισσότερο χρόνο για να ρυθμιστεί πλήρως το δάνειο αποζημιώσεων – βάσει των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων – με τρόπο που να μπορεί να είναι αποδεκτός από το Βέλγιο.

Σε αυτό το σενάριο, η Ουκρανία θα μπορούσε να κληθεί να αποπληρώσει το αρχικό ενδιάμεσο δάνειο προς την ΕΕ, μόλις λάβει χρηματοδότηση από το μακροπρόθεσμο δάνειο επανορθώσεων. Μια άλλη πιθανότητα θα ήταν μια μακροπρόθεσμη λύση που θα περιλαμβάνει έναν συνδυασμό του δανείου επανορθώσεων και του κοινού δανεισμού της ΕΕ.

Οι απεσταλμένοι των χωρών της ΕΕ συζήτησαν τις επιλογές με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε συνάντηση στις Βρυξέλλες την Τρίτη. Χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Ολλανδία, η Λιθουανία και το Λουξεμβούργο πίεσαν την Επιτροπή να υπάρξει πρόοδος στις προτάσεις για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, σύμφωνα με αξιωματούχο ενήμερο για τις συζητήσεις.

Λύση επειγόντως

Η Επιτροπή έχει πλήρη επίγνωση της ανάγκης να βρεθεί επειγόντως μια λύση, με το Κίεβο να προειδοποιεί ότι θα αντιμετωπίσει έντονα προβλήματα με την εξάντληση της ρευστότητας που διαθέτει τους πρώτους μήνες του επόμενου έτους.

Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ότι οι σύμμαχοι της ΕΕ θα οριστικοποιήσουν «τις επόμενες ημέρες» μια λύση που θα «εξασφαλίσει χρηματοδότηση» και «θα δώσει ορατότητα στην Ουκρανία».

Μακροπρόθεσμα, το δάνειο επανορθώσεων θεωρείται ευρέως ως το μόνο εφικτό. Δεν υπάρχει καμία διάθεση μεταξύ των χωρών-μελών της ΕΕ να επενδύσουν στους δικούς τους εθνικούς προϋπολογισμούς για να στείλουν επιχορηγήσεις στην Ουκρανία. Πολλές ήδη παλεύουν με δημοσιονομικά ελλείμματα και υψηλό κόστος δανεισμού. Επομένως, το να πειστούν οι Βέλγοι να συμμετάσχουν θεωρείται κλειδί.

Μια ιδέα θα ήταν να «συνδυαστεί η επιλογή του δανείου επανορθώσεων με μία από τις άλλες επιλογές», είπε ανώνυμα ένας διπλωμάτης. Αλλά αυτό «δεν πρέπει να πάρει πολύ χρόνο, επειδή φυσικά υπάρχει μια αίσθηση επείγοντος τώρα και είναι πιεστικό».

Εξακολουθούν να υπάρχουν προβλήματα με τη δημιουργία ενός ενδιάμεσου δανείου χρησιμοποιώντας κοινό δανεισμό της ΕΕ, το οποίο ορισμένοι σχολιαστές έχουν περιγράψει ως «ευρωομόλογα», αν και άλλοι δεν συμπαθούν τον όρο.

Ίσως το μεγαλύτερο εμπόδιο θα είναι ότι αυτό το είδος δανεισμού της ΕΕ θα απαιτούσε ομόφωνη υποστήριξη από τα 27 κράτη μέλη του μπλοκ και η Ουγγαρία έχει από καιρό δηλώσει την αντίθεσή της σε νέα μέτρα για τη χρηματοδότηση της πολεμικής προσπάθειας της Ουκρανίας. Είναι πιθανό, ωστόσο, να αποδεχτεί ένα ενδιάμεσο δάνειο σχεδιασμένο για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας και όχι για τη χρηματοδότηση της πολεμικής της μηχανής.

Πηγή: POLITICO