Kρίσιμο βήμα για την ειρήνη στην Ουκρανία

Μετά τις διαβουλεύσεις που είχε το Σαββατοκύριακο στο Βερολίνο ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι με Αμερικανούς και Ευρωπαίους εκπροσώπους, οι δυτικοί ηγέτες χαιρέτισαν τη σημαντική πρόοδο για μια πιθανή ειρηνευτική συμφωνία, μετά από σχεδόν τέσσερα χρόνια πολέμου στην Ουκρανία, σκιαγραφώντας για πρώτη φορά τον τρόπο με τον οποίο οι εγγυήσεις ασφαλείας θα μπορούσαν να αποτρέψουν τον Ρώσο ηγέτη Βλαντιμίρ Πούτιν από μια νέα εισβολή.

Οι προτάσεις φαίνονται «αρκετά καλές», δήλωσε ο Ζελένσκι στο τέλος των διήμερων συνομιλιών με τους διαπραγματευτές του Ντόναλντ Τραμπ στο Βερολίνο. Ο ίδιος ο Τραμπ δήλωσε ότι «είμαστε πιο κοντά τώρα από ποτέ» στην ειρήνη.

Ωστόσο, ο πρόεδρος της Ουκρανίας προειδοποίησε ότι τα σχέδια ήταν μόνο ένα «πρώτο προσχέδιο», με σημαντικά ζητήματα να παραμένουν ανεπίλυτα. Για παράδειγμα, δεν υπήρξε ακόμη συμφωνία για το τι θα συμβεί στα αμφισβητούμενα εδάφη της περιοχής Ντονμπάς της ανατολικής Ουκρανίας, μεγάλο μέρος της οποίας κατέχεται από ρωσικά στρατεύματα.

Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, χαιρέτισε τις εγγυήσεις ασφαλείας που πρότειναν οι Αμερικανοί διαπραγματευτές Στιβ Γουίτκοφ και Τζάρεντ Κούσνερ, τις οποίες χαρακτήρισε «αξιοσημείωτες» και «ουσιαστικές».  «Για πρώτη φορά από το 2022, είναι εφικτή μια εκεχειρία», δήλωσε ο Μερτς σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Ζελένσκι. «Εξαρτάται πλέον αποκλειστικά από τη Ρωσία εάν μπορεί να επιτευχθεί εκεχειρία μέχρι τα Χριστούγεννα».

Κρίσιμο βήμα προς την ειρήνη

Η υιοθέτηση μιας γενικής εγγύησης ασφαλείας σηματοδοτεί ένα δυνητικά κρίσιμο βήμα για τις διαπραγματεύσεις. Η Ουκρανία έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν μπορεί να εξετάσει καμία λύση στο ερώτημα τι θα συμβεί στα εδάφη που κατέχονται από ρωσικά στρατεύματα μέχρι να λάβει ένα πακέτο ασφαλείας που θα αποτρέψει τον Πούτιν από το να εισβάλει ξανά.

Ο Πούτιν απορρίπτει κάθετα την ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ και νωρίτερα φέτος ο Τραμπ είχε δηλώσει ότι οι αμερικανικές δυνάμεις δεν θα έχουν ρόλο σε καμία ειρηνευτική αποστολή.

Ωστόσο, τις τελευταίες ημέρες παρατηρείται μια σταθερή βελτίωση στο κλίμα μεταξύ των διαπραγματευτών. «Πρόκειται για μια πραγματικά εκτεταμένη και ουσιαστική συμφωνία, την οποία δεν είχαμε πριν, δηλαδή ότι τόσο η Ευρώπη όσο και οι ΗΠΑ είναι από κοινού προετοιμασμένες να δώσουν εγγυήσεις ασφαλείας στην Ουκρανία», δήλωσε ο Μερτς.

Ο Ζελένσκι επίσης, για πρώτη φορά, άφησε να εννοηθεί ότι μια λύση θα μπορούσε να είναι ορατή. «Πριν κάνουμε οποιαδήποτε βήματα στο πεδίο της μάχης, πρέπει να δούμε πολύ καθαρά ποιες εγγυήσεις ασφαλείας υπάρχουν», είπε.

«Σημαντική πρόοδος»

Σε κοινή δήλωση που ακολούθησε, οι ηγέτες της Δανίας, της Φινλανδίας, της Γαλλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ιταλίας, της Ολλανδίας, της Πολωνίας, της Σουηδίας και της Νορβηγίας συμφώνησαν με τον Μερτς χαιρετίζοντας τη «σημαντική πρόοδο» στις συνομιλίες. Η δήλωση υπογράφηκε επίσης από την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα.

Η δήλωσή τους παρουσίασε επίσης περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με το τι θα μπορούσε να περιλαμβάνει το νέο ειρηνευτικό σχέδιο, υπονοώντας ότι οι ΗΠΑ είχαν δεσμευτεί μαζί με τους Ευρωπαίους ηγέτες να εγγυηθούν τη μελλοντική ασφάλεια της Ουκρανίας και να ενισχύσουν την οικονομική της ανάκαμψη. Αυτό, σύμφωνα με τη δήλωση των ηγετών, θα περιλάμβανε δεσμεύσεις για την υποστήριξη του ουκρανικού στρατού ώστε να διατηρήσει μια αποτρεπτική και αμυντική δύναμη 800.000 ανδρών.

Η ειρήνη θα επιβαλλόταν εν μέρει από μια «πολυεθνική δύναμη» υπό ευρωπαϊκή ηγεσία, αποτελούμενη από συνεισφορές από πρόθυμα έθνη και «υποστηριζόμενη από τις ΗΠΑ». Αυτή η δύναμη θα είχε ως αποστολή να διασφαλίσει τους ουρανούς της Ουκρανίας, να υποστηρίξει την ασφάλεια στη θάλασσα και να ενισχύσει τις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις, «μέσω επιχειρήσεων στην Ουκρανία». Η δήλωση δεν είναι σαφής ως προς τον ακριβή ρόλο που θα διαδραματίσουν οι ΗΠΑ στην υποστήριξη της δύναμης.

Παράλληλα, οι ΗΠΑ θα είναι υπεύθυνες για έναν μηχανισμό παρακολούθησης της κατάπαυσης του πυρός και παροχής έγκαιρης προειδοποίησης για οποιαδήποτε μελλοντική επίθεση. Θα υπάρχει επίσης μια νομική δέσμευση για τη λήψη μέτρων για την αποκατάσταση της ειρήνης σε περίπτωση που η Ρωσία επιτεθεί ξανά.

Άλλα σημεία της πρότασης περιλαμβάνουν κοινές προσπάθειες για την ανασυγκρότηση της Ουκρανίας και την μελλοντική της ευημερία, καθώς και τη συνέχιση της πορείας ένταξης της χώρας στην ΕΕ.

Όσον αφορά το ζήτημα της παραχώρησης εδαφών, οι Ευρωπαίοι ηγέτες δήλωσαν ότι θα εναπόκειται στον Ζελένσκι να αποφασίσει — αν χρειαστεί, διαβουλευόμενος με τον ουκρανικό λαό.

Αυτές οι εξελίξεις αντιπροσωπεύουν σημαντική πρόοδο μετά από εβδομάδες αδιεξόδου. Ωστόσο, υπήρξαν υπονοούμενα από την αμερικανική πλευρά ότι η προσφορά τους μπορεί να είναι χρονικά περιορισμένη, καθώς ο Λευκός Οίκος επιδιώκει να πιέσει τις αντιμαχόμενες πλευρές προς μια ειρηνευτική συμφωνία μέχρι τα Χριστούγεννα.

Πηγή: POLITICO