Μ. Δαμανάκη στο ΕΡΤNews: Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αλλάξει ριζικά αλλιώς θα βουλιάξει

Για την εικόνα της Ευρώπης μετά της εκλογές μίλησε η πρώην Επίτροπος της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, Μαρία Δαμανάκη στην εκπομπή του ΕΡΤNews «Στο Κέντρο» με τον Γιώργο Κουβαρά.

«Μια θετική γεύση, ευχάριστη γεύση» δήλωσε η κα Δαμανάκη ούσα 50 χρόνια μέσα στον πολιτικό «στίβο». «Δηλαδή εξακολουθώ να πιστεύω πως οι στίχοι που τραγουδούσαμε με τα τραγούδια του Μάνου Λοΐζου «τίποτα δεν πάει χαμένο», εξακολουθώ να πιστεύω ότι αυτό ισχύει και νομίζω ότι κι ο κόσμος προχωρά, παρόλο που υπάρχουν πολλά προβλήματα, αλλά και η χώρα μας προχωράει. Δηλαδή ασφαλώς έχουμε τεράστια θέματα, ανισότητες, δυσκολίες, κλιματική αλλαγή, παγκόσμιες προκλήσεις, περάσαμε πανδημίες, το οικόπεδο είναι σε γειτονιά περίεργη, αλλά παρόλα αυτά υπάρχει μια αίσθηση ότι προχωρούμε και κυρίως – και θέλω να σταθώ σ’ αυτό – έχουμε νομίζω δύο μεγάλες κατακτήσεις σαν χώρα, τη Δημοκρατία και την Ευρώπη. Εννοώ τη συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το τονίζω γιατί έχω καμιά φορά την εντύπωση, κουβεντιάζοντας και με τα παιδιά μου και με άλλους νέους ότι αυτά τα θεωρούν δεδομένα, δεν είναι».

«Η αίσθηση ότι η δημοκρατία είναι εκεί και θα είναι για πάντα η αίσθηση ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι εκεί και είναι αθάνατη. Αυτά δεν ισχύουν, δηλαδή και η δημοκρατία χρειάζεται καλλιέργεια, γιατί πάντα έχει αδυναμίες και χρειάζεται να πάμε παρακάτω αλλά ειδικά η Ευρωπαϊκή Ένωση (…) βρίσκεται αυτή τη στιγμή κατά τη γνώμη μου σε εξαιρετικά δύσκολο σημείο. Δηλαδή πρέπει να αλλάξει ριζικά αλλιώς – για να το πω απλά – θα βουλιάξει».

Τα όνειρα υπάρχουν για να τα κυνηγάμε

Η κα Δαμανάκη πάλεψε για έναν «νέο κόσμο» όπως ανέφερε ο Γιώργος Κουβαράς, Σχετικά με το αν υπάρχει αυτός ο νέος κόσμος, η κα Δαμανάκη είπε: «Δεν υπάρχει, δεν υπάρχουν τα όνειρα. Τα όνειρα δεν υπάρχουν. Είναι εκεί για να τα κυνηγάμε. Αλλά είναι πολύ σημαντικό όταν είμαστε νέοι να έχουμε αυτή την ικανότητα να ονειρευόμαστε. Σήμερα το βλέπω όλο και πιο σπάνια στους νέους ανθρώπους, έχει μια σημασία και έχει μια σημασία επίσης να μαχόμαστε γι’ αυτό, να υπερασπιζόμαστε αυτό που πιστεύουμε».

Στη συνέχεια τόνισε ότι έχει απόλυτη θέση στο σήμερα και το ψωμί και το παιδεία και το ελευθερία. «Το ελευθερία ίσως θα μπορούσα να το παραφράσω ως δημοκρατία, γιατί το ψωμί και η παιδεία νομίζω είναι στο κέντρο των αναζητήσεων. Και θέλω να σας πω ότι έχουν πάρει και μια πολύ σκληρή τροπή, γιατί οι ανισότητες διευρύνονται σε όλο τον κόσμο και στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, παρόλο που υπάρχουν περισσότεροι άνθρωποι που ζουν κάπως καλύτερα. Και από κει και πέρα υπάρχει και το θέμα της παιδείας, τη δυνατότητα να έχουμε όλοι πρόσβαση σε αυτό που λέμε τεχνολογική επανάσταση, εξέλιξη. Και για τη δημοκρατία ισχύουν τα όσα είπαμε πριν. Αλλά για να επανέλθω ειδικά στο θέμα των ανισοτήτων και της εξέλιξης που υπάρχει, θα έλεγα ότι με τις παγκόσμιες προκλήσεις που είναι μπροστά μας, οι άνθρωποι πια πληροφορούνται τα πάντα και αισθάνονται ότι στερούνται τα πάντα».

«Νομίζω κάποιος φιλόσοφος σύγχρονος το είπε με τον τέλειο τρόπο. Είπε ότι σ’ αυτόν τον κόσμο υπήρχαν πάντα φτωχοί, αλλά είναι η πρώτη φορά που αισθάνονται ότι φταίνε οι ίδιοι για αυτό. Και ξέρετε, αυτό δημιουργεί μια αίσθηση αυτοακύρωσης που σήμερα κάνει τους ανθρώπους πολύ αρνητικούς, τους οργίζει. Και το αποτέλεσμα είναι αυτό που βλέπουμε, δηλαδή αυτό που εισπράττουμε ως πολιτική εξέλιξη είναι τα επίχειρα μιας τέτοιας ψυχολογικής κατάστασης».

Αναφορικά με την εικόνα της Ευρώπης μετά της εκλογές, κα Δαμανάκη προειδοποίησε: «Η Ευρώπη πάει μπροστά. Αυτή είναι η γνώμη μου. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πάει μπροστά. Το ερώτημα το οποίο για μένα υπάρχει είναι αν θα πάει αρκετά γρήγορα μπροστά ώστε να συνεχίσει να είναι παγκόσμια δύναμη. Αυτό είναι το κρίσιμο θέμα σήμερα. Φανταστείτε την Ευρώπη σαν ένα σκάφος το οποίο έπλεε σε μια λίμνη, σε έναν κόσμο προβλέψιμο. Λέγαμε ότι είμαστε παγκόσμια δύναμη γιατί μπορεί να μην είχαμε τα συστήματα άμυνας που είχε η Αμερική, μπορεί να μην είχαμε τις σχέσεις που έχουν άλλοι ή τον πληθυσμό ή όλα αυτά τα δημογραφικά δεδομένα, αλλά είχαμε μια πολύ μεγάλη παραγωγή. Δηλαδή θυμάμαι από τότε που ήμουν στην Κομισιόν, όλη η υπερηφάνεια μας ήτανε ότι παράγουμε 30% σε αναντιστοιχία με αυτό που είμαστε. Τώρα πια αυτό δεν υπάρχει. Η Ευρώπη έχει πέσει στο 22% και όλες οι ασφαλιστικές δικλείδες έχουν τελειώσει. Δηλαδή τι έκανε η Ευρώπη; Είχε αναθέσει την άμυνά της στις Ηνωμένες Πολιτείες, είχε αναθέσει την ενεργειακή της τροφοδοσία στη Ρωσία με φθηνή ενέργεια και είχε αναθέσει τις εξαγωγές της στην Κίνα. Τίποτα απ όλα αυτά δεν ισχύει σήμερα. Άρα ή αλλάζουμε από την αρχή ή βουλιάζουμε».

Για το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, κα Δαμανάκη υπογράμμισε ότι δεν ικανοποιήθηκε. «Καταρχήν δεν με ικανοποίησε η αποχή. Είναι φανερό ότι ο κόσμος είναι αδιάφορος για όσα συμβαίνουν και αυτό νομίζω δείχνει μια αποτυχία, σηματοδοτεί μια αποτυχία όλων ημών του πολιτικού ευρωπαϊκού συστήματος, στο οποίο συμπεριλαμβάνω και σε μικρή αναλογία και τον εαυτό μου. Έχουμε αποτύχει όλοι να πείσουμε τους ψηφοφόρους ότι αυτό αξίζει.

Δεν μας εμπιστεύεται (σ.σ. ο κόσμος), διότι δεν αξίζουμε να μας εμπιστευθεί. Ο πολίτης σήμερα, ένας απλός άνθρωπος έχει μια απίστευτη πληροφόρηση, εισπράττει τα πάντα, βλέπει τα πάντα, ακούει τα πάντα και αισθάνεται απέναντι σ’ αυτά μια αδυναμία, όχι απλώς μια ανασφάλεια, όπως αισθανόταν παλιά. Τώρα πια νομίζω ότι αισθάνεται μια δυσαρέσκεια και μια οργή η οποία βασίζεται σε όλα όσα ακούει, δηλαδή γεωπολιτικά όλη αυτή την ανασφάλεια με τους πολέμους, την έλλειψη σταθερότητας, τις κρίσεις, τις πλανητικές κρίσεις, την κλιματική κρίση, όλα αυτά που κι εμείς του λέμε ότι συμβαίνουν και την ένταση των κοινωνικών ανισοτήτων. Με δυο λόγια δεν βλέπει να πηγαίνει καλά».

Όλα αυτά μπορούν να απειλήσουν τη δημοκρατία; «Δεν είμαστε πια σε μια απλή κρίση πολιτικής εκπροσώπησης, είμαστε σε μια κρίση απέναντι στο σύστημα» εξήγησε η κα Δαμανάκη και συνέχισε: «Νομίζω ότι αυτό που χρειάζεται (σ.σ. η Ευρώπη) είναι πραγματικές, ουσιαστικές αλλαγές, οι οποίες κατά τη γνώμη μου πρέπει να κινηθούν με σαφήνεια στην κατεύθυνση της ενοποίησης. Και το λέω αυτό γιατί πρέπει να συνειδητοποιήσουμε επιτέλους ότι και στον κόσμο το μέγεθος μετράει. Εμείς είμαστε ένα άθροισμα μικρών χωρών με μεγάλες φιλοδοξίες, με εθνικισμούς. Ο εθνικισμός απέβη μοιραίος για το Ηνωμένο Βασίλειο. Ήμουν εκεί, στο Λονδίνο, ζούσα και το έζησα. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα αποβεί μοιραίος και για την Ευρώπη».

Τι είπε για την ακροδεξιά

Για την άνοδο της ακροδεξιάς, η κα Δαμανάκη σημείωσε: «Πρέπει να είμαστε ακριβείς με το τι εννοούμε ακροδεξιά, γιατί σε αυτό το χώρο αθροίζονται οι διάφορες ομάδες και απόψεις που δεν είναι ενιαίες και γι’ αυτό δεν μπορούν να τα βρουν και μεταξύ τους. Αυτό το οποίο υπάρχει κατά τη γνώμη μου, δεν είναι απλώς μια άνοδος της ακροδεξιάς. Αυτό που υπάρχει είναι βαθύτερο και συνδέεται με την άνοδο λαϊκίστικων απόψεων, απλουστευτικών λαϊκιστικών απόψεων που μπορεί να έχουν και αριστερό πρόσημο. (…) Αυτές οι ακραίες απόψεις είναι κυρίως αντιπολιτικές, αντισυστημικές, αντιευρωπαϊκές στο βάθος τους και μπορεί να είναι δεξιά και αριστερά».

«Βεβαίως είμαι αριστερή και πιστεύω, φιλοδοξώ να είμαι, για να το θέσω πιο σωστά. Πιστεύω πάντως στη διάκριση δεξιάς αριστεράς, όπου εγώ τον αριστερό χώρο τον εννοώ ως ένα χώρο που έχει κοινωνική ευαισθησία και βλέπει και το κοινωνικό σύνολο πέρα από το προσωπικό υπόδειγμα, ας το πω έτσι. Αλλά βεβαίως υπάρχουν διάφοροι ορισμοί» απάντησε σε σχετική ερώτηση η κα Δαμανάκη.

Απόφαση Μακρόν για πρόωρες εκλογές: Η αντίδραση είναι ο φόβος, η απόφαση είναι το θάρρος

Αναφορικά με την ρευστή κατάσταση στη Γαλλία μετά την πρόωρη προκήρυξη εκλογών και την άνοδο της Λεπέν, η κα Δαμανάκη τόνισε: «Αν μιλήσουμε σε σχέση με την Ευρώπη, θα έλεγα ότι το κρισιμότερο στοιχείο αυτή τη στιγμή είναι ο γαλλογερμανικός άξονας. Έχω ζήσει από τη δική μου πείρα ότι ο γαλλογερμανικός άξονας ήταν πάντα η κινητήρια δύναμη για την Ευρώπη. Αυτή τη στιγμή στη Γαλλία υπάρχει μια δύσκολη κατάσταση. Εγώ θεωρώ πάντως ότι ο πρόεδρος Μακρόν, που είναι ένας ηγέτης που έχει και ευρωπαϊκό όραμα και το σημειώνω γιατί δεν είχαν όλοι οι ηγέτες αυτό το ευρωπαϊκό όραμα, περνάει μια εξαιρετικά δύσκολη περίοδο, αλλά θεωρώ ότι οι αποφάσεις του δείχνουν ότι κοιτάει προς το μέλλον.

Νομίζω ότι είναι μια απόφαση (σ.σ. των πρόωρων εκλογών) με μεγάλο ρίσκο, αλλά όπως έχει πει και κάποιος που θέλω να τον αντιγράψω, εν τέλει η αντίδραση είναι ο φόβος, η απόφαση είναι το θάρρος. Πήρε μια απόφαση (σ.σ. ο Μακρόν) που έχει κινδύνους, ενέχει κινδύνους, αλλά θεωρώ για μένα το χειρότερο θα ήταν η μη δράση, δηλαδή η παράλυση του συστήματος. Νομίζω ότι θα αποσαφηνιστούν τα πράγματα και παρόλο που καταλαβαίνετε ότι δεν τρέφω ιδιαίτερη συμπάθεια στο κόμμα της Μαρί Λεπέν, πιστεύω ότι θα δείξουν ακόμα κι αν εκλεγούν, τι μπορούν να κάνουν και θα βρεθούμε αντιμέτωποι με μια πραγματικότητα που ίσως οι Γάλλοι ψηφοφόροι δεν την έχουν σκεφτεί».

Θα ήμουν υπέρ του Ντράγκι για την Κομισιόν

«Η λύση Ντράγκι θα έδινε στην Ευρώπη έναν άλλο αέρα. Παρακολουθώ τον Ντράγκι πολλά χρόνια, ξέρω τις απόψεις του.
Αναμένεται η έκθεσή του τον Ιούνιο που την έχει παραγγείλει, την έχουν παραγγείλει οι ευρωπαϊκοί θεσμοί και νομίζω ότι θέτει πολύ σωστά ένα πολύ μεγάλο θέμα, ότι η Ευρώπη για να κάνει όλα αυτά τα μεγαλόπνοα που λένε οι πάντες, χρειάζεται χρήματα. Το μεγάλο πρόβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης αυτή τη στιγμή είναι ότι ο λογαριασμός δεν βγαίνει. Δηλαδή δεν μπορούμε να έχουμε και άμυνα και πράσινη μετάβαση και κοινωνικό βιοτικό επίπεδο και βιομηχανική πολιτική και όλα» είπε η κα Δαμανάκη.

«Η λύση στο ευρωπαϊκό πρόβλημα κατ’ αρχήν είναι η έκδοση κοινού χρέους» επισήμανε. «Και το τονίζει πολύ και ο Ντράγκι στις παρεμβάσεις του, δηλαδή χωρίς κοινό ευρωπαϊκό χρέος που θα πρέπει να στηριχθεί από ένα γαλλογερμανικό άξονα αλλά και την πλειοψηφία των χωρών, δεν μπορούμε να πάμε μπροστά διότι δεν υπάρχουν χρήματα. Αν όμως υπάρχουν λίγα χρήματα, πρέπει να κατανεμηθούν με μια ισορροπία. Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την ανάγκη άμυνας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες με την ομπρέλα τους δεν είναι πια εδώ. Πρέπει να το καταλάβουμε. Το θέμα είναι όμως να σας πω ένα παράδειγμα πώς θα προχωρήσουμε την άμυνα, θα την προχωρήσουμε πραγματικά ενοποιημένα ως Ευρώπη; Δηλαδή θα κάνουμε, ας πούμε, κοινές προμήθειες ή θα μπούμε σε ένα ευρωπαϊκό ανταγωνισμό; Ποιος θα πουλήσει όπλα από τα κράτη μέλη, τους εθνικισμούς, τους διάφορους που θα εισέλθουν; Εάν κάνουμε αυτό, θα έχουμε τις οικονομίες κλίμακας και το μέγεθος της Ευρώπης θα είναι σε θέση να είναι παίκτης. Φυσικά εγώ λόγω επαγγελματικής διαστροφής θα σας πω ότι για μένα η πρώτη προτεραιότητα είναι τα πράσινα».

Για την πράσινη μετάβαση η κα Δαμανάκη προέβλεψε: «Αυτό που θα μείνει θα είναι τα σχέδια απανθρακοποίησης. Γιατί λόγω της κλιματικής κρίσης δεν γίνεται αλλιώς. Αυτό που φοβάμαι ότι είναι ότι τη νύφη θα την πληρώσει η βιοποικιλότητα.
Εκεί πιστεύω ότι τα κονδύλια θα περιοριστούν, είχε αρχίσει το κούρεμα και πριν».

Επί προεδρίας Τραμπ η φράση κλιματική αλλάγη ήταν απαγορευμένη στον Λευκό Οίκο

Στο τι σηματοδοτεί μια ενδεχόμενη εκλογή Τραμπ στις Ηνωμένες Πολιτείες τον Νοέμβριο, η κα Δαμανάκη δήλωσε: «Μια πολύ σύντομη απάντηση είναι δύο λέξεις. Δεν ξέρω. Αυτός είναι ο Τραμπ. Κανείς δεν ξέρει. Ενδεχομένως, τολμώ να πω, ούτε και ο ίδιος. Και συγγνώμη χωρίς καμία ασέβεια. Αλλά θέλω να σας πω ότι στην Αμερική έχουν εξελιχθεί πολύ τα πράγματα και για αυτό πιστεύω ότι ο Τραμπ, που έχει πολύ μεγάλες πιθανότητες να εκλεγεί, αυτό το λένε όλοι, αν και τελευταία δείχνει ότι έχει αγγίξει κάποια οροφή, κι ελπίζω ότι τελικά δεν θα εκλεγεί. Αν εκλεγεί, πιστεύω ότι δεν θα είναι τόσο εύκολα τα πράγματα ακόμα και για τον ίδιο, να κάνει δηλαδή όλα όσα ενδεχομένως έχει στο μυαλό του. Και μιας και αναφερθήκαμε στην κλιματική αλλαγή, θέλω να σας πω το εξής. Πριν από κάποια χρόνια, όταν ο Τραμπ είχε πρωτο εκλεγεί, ήμουν από τους λίγους ανθρώπους που δούλευαν για το περιβάλλον και είχα την τύχη να μπαίνω στον Λευκό Οίκο, γιατί δούλευα για μια πολύ μεγάλη οργάνωση στην Αμερική, που είχε σχέσεις και με τα δύο κόμματα. Ήταν και με τους Δημοκρατικούς και τους Ρεπουμπλικάνους. Λοιπόν, τότε η λέξη κλιματική αλλαγή ήταν απαγορευμένη. (…) Τώρα χρησιμοποιούν την κλιματική αλλαγή, όχι κλιματική κρίση, βεβαίως. Και θέλω να σας πω ότι ο απλός κόσμος προσεγγίζει τα πράγματα κάπως αλλιώς.
Δηλαδή θέλει να σώσει την ποιότητα της ζωής του, έστω με ένα εγωιστικό τρόπο, αλλά το θέλει. Είναι ενήμερος. Επίσης, οι νέοι που λέγαμε πριν ότι αδιαφορούν για την ειρήνη, τη δημοκρατία, την Ευρωπαϊκή Ένωση, τουλάχιστον σε πάρα πολλές χώρες, σε μεγάλες ομάδες, ενδιαφέρονται για το περιβάλλον και μην ξεχνάτε ότι όλα αυτά που λέμε για την Ευρώπη και την περίφημη Πράσινη Συμφωνία την ψηφίσαμε το 2019, διότι ναι, ήταν στον δρόμο με την Γκρέτα Τούνμπεργκ τότε στις διαδηλώσεις. Τώρα βεβαίως είναι αλλιώς, αλλά και πάλι έχουμε κάνει πρόοδο».

Σχετικά με το ελληνικό πολιτικό σκηνικό μετά από τις ευρωεκλογές, η κα Δαμανάκη τόνισε μεταξύ άλλων: «Για μένα το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι ψηφίσαμε τόσο λίγοι και αυτό ήταν κάτι για το οποίο υπερηφανευόμασταν. Αν θυμάμαι καλά που κοιτάζαμε τη συμμετοχή, η Ελλάδα ποτέ δεν ήταν κάτω από το 50%. Τώρα το ζήσαμε και αυτό. Νομίζω αυτό είναι καταθλιπτικό. (…) Θα έλεγα ότι επιβεβαιώνεται μια κατάσταση κυριαρχίας ενός κόμματος».