Η μεταστροφή της Σουηδίας – Συζήτηση με το συγγραφέα Θόδωρο Καλλιφατίδη, που από το 1963 ζει και εργάζεται στη Στοκχόλμη

H σημαντική εκλογική εξέλιξη στη Σουηδία, με την ανατροπή των συσχετισμών Κεντροαριστεράς-Κεντροδεξιάς και η προοπτική να κυβερνήσει η τελευταία με την Άκρα Δεξιά, απασχόλησε την εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο». Πρόκειται για μια μεταβολή με διεθνές ενδιαφέρον, καθώς η Σουηδία ήταν ο χαρακτηριστικότερος εκπρόσωπος του Σκανδιναβικού κοινωνικού-πολιτικού-οικονομικού μοντέλου και η οποία έρχεται να συμπέσει με την άνοδο της ακροδεξιάς σε αρκετές χώρες της Ευρώπης, όπως στην Ιταλία, όπου μετά τις εκλογές της Κυριακής 25/9 είναι πολύ πιθανόν πως θα ηγηθεί της επόμενης εκεί κυβέρνησης. Προσκεκλημένος για την ανάλυση του ζητήματος ήταν ο συγγραφέας , που από το 1963 ζει και δραστηριοποιείται στη Σουηδία.   

Πάντως, το αποτέλεσμα των τελευταίων εκλογών της Σουηδίας προκάλεσε σχετική έκπληξη εκτός της χώρας, για όσους δεν παρακολουθούν στενά τις εκεί εξελίξεις. Ωστόσο, η οριακή ανατροπή σε έδρες του χώρου της Κεντροαριστεράς-Αριστεράς-Πράσινων, που κυβερνούσε εδώ και αρκετά χρόνια, δεν οφείλεται στην υποχώρηση των Σοσιαλδημοκρατών (οι οποίοι είχαν σχεδόν 2% άνοδο και +7 έδρες) αλλά στην υποχώρηση των Αριστερών και Κεντρώων συμμάχων τους. Οι Πράσινοι εταίροι διατήρησαν τις δυνάμεις τους και μάλιστα είχαν μια μικρή άνοδο. Επίσης, το στρατόπεδο της κεντροδεξιάς, δεξιάς, ακροδεξιάς, που στο σύνολο υπερισχύει, οφείλει την άνοδό του αποκλειστικά στην αύξηση του ποσοστού και των εδρών του ακροδεξιού κόμματος των Σουηδών Δημοκρατών, μια και τα παραδοσιακά συντηρητικά και κεντροδεξιά κόμματα των Μετριοπαθών του Ουλφ Κρίστενσον (που πιθανά να είναι ο νέος πρωθυπουργός, αν και τρίτος), των Χριστιανοδημοκρατών και των Φιλελεύθερων παρουσίασαν όλα μια, έστω περιορισμένη, πτώση. Έτσι, η συγκρότηση κυβέρνησης από αυτό τον πόλο εξαρτάται από τη συμμετοχή ή έστω στήριξη από το Κόμμα των Σουηδών Δημοκρατών, καθώς και τη μετακίνηση προς αυτόν τον πόλο των Φιλελεύθερων, που στην προηγούμενη περίοδο έδωσαν ψήφο ανοχής στην κυβέρνηση των Σοσιαλδημοκρατών και των συμμάχων τους.  

Ωστόσο, ο συνδυασμός αυτός δεν είναι τόσο απλός.  Ποτέ μέχρι τώρα η παραδοσιακή σουηδική δεξιά δεν σκέφτηκε να κυβερνήσει με την άμεση ή έμμεση υποστήριξη του ακροδεξιού κόμματος των Σουηδών Δημοκρατών. Οι Σουηδοί Δημοκράτες ήταν κάποτε οι παρίες της πολιτικής σκηνής. Σήμερα όμως είναι σε θέση ισχύος, ο δε επί 17 χρόνια αρχηγός τους  Τζίμι Άκερσον είναι ο άνθρωπος που άλλαξε πρώτα την εικόνα των ακροδεξιών -με προηγουμένως ανοικτά ρατσιστικό λόγο- και το μετέτρεψε στο κλειδί που χρειάζονται οι δεξιοί για να ανοίξουν την πόρτα της εξουσίας. Για πρώτη φορά το κόμμα αυτό μπήκε στην Βουλή το 2010 με 5,7% , στη συνέχεια κατέλαβαν την τρίτη θέση το 2014 με 12,9% και το 2018 ενίσχυσε ακόμη περισσότερο το ποσοστό του φτάνοντας το 17,5%. Πλέον, είναι το δεύτερο ισχυρότερο κόμμα με 20,7% σε εθνικό επίπεδο, ενώ σε κάποιους δήμους, η δύναμή του ξεπερνά το 40%. 

Ωστόσο, πέραν της στενής ανάγνωσης των εκλογικών αποτελεσμάτων, μια πιο καθολική θεώρηση δείχνει την σουηδική κοινωνία να μετακινείται συνολικά σε πιο συντηρητικές θέσεις. Οι λόγοι για κάτι τέτοιο είναι περισσότερο “ταυτοτικοί” και έχουν να κάνουν με θέματα δημόσιας τάξης, ορίων μετανάστευσης κλπ. που θέτει η δεξιά και ιδίως οι Σουηδοί Δημοκράτες, παρά τα κλασικά οικονομικά, κοινωνικά ζητήματα/προβλήματα που συνεχίζουν να προβάλλουν η Κεντροαριστερά και οι σύμμαχοί της και παρότι γίνονται αυτή την εποχή κρίσιμα και στην πλούσια Σουηδία.  

Επίσης, η χώρα σε λίγες βδομάδες εγκαταλείπει και επισήμως μια ουδετερότητα αιώνων, εντασσόμενη στο ΝΑΤΟ. Η τάση αυτή είναι σχετικά πρόσφατη και προκλήθηκε κατά κύριο λόγο από τις ανησυχίες που δημιούργησε ο πόλεμος στην Ουκρανία και  η στάση της Ρωσίας. Ωστόσο, στη χώρα διατηρούνται ορισμένες επιφυλάξεις (π.χ. προς το παρόν δεν γίνεται συζήτηση για εγκατάσταση εκεί βάσεων του ΝΑΤΟ). Έτσι, στο τέλος της συζήτησης εξετάστηκε αν η στροφή προς την Ατλαντική Συμμαχία συναντά την καθολική αποδοχή των κομμάτων και πλέον της μεγάλης πλειοψηφίας της κοινωνίας, χωρίς ενδοιασμούς. 

Να σημειωθεί ότι ο Θόδωρος Καλλιφατίδης συμπλήρωσε στις αρχές του καλοκαιριού το πολυπληθές λογοτεχνικό έργο του στα σουηδικά και στα ελληνικά με την κυκλοφορία του τελευταίου μυθιστορήματός του “Η πολιορκία της Τροίας” (Εκδ. Πατάκης), που  βασίζεται σε μια σύνδεση του ομηρικού έπους της Ιλιάδας με την ιστορία ενός χωριού της Ελλάδας στα τέλη του β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Είναι ένα βιβλίο που τελικά αφορά την ίδια την ιδέα του πολέμου και των αιτιών του και το οποίο έρχεται να ταιριάξει και να προβληματίσει ιδιαίτερα στο πλαίσιο που έχει δημιουργήσει ο Πόλεμος στην Ουκρανία και η νέα Ψυχροπολεμική Εποχή στην οποία εισερχόμαστε.