Ένας Έλληνας στη «φωτιά» της Μιανμάρ: Αποκλειστική συνέντευξη με τον πρόεδρο του Επιμελητηρίου Ελλάδας-Mιανμάρ

Toυ Πολυδεύκη Παπαδόπουλου

Στη Μιανμάρ ο στρατός και η αστυνομία χρησιμοποιούν ολοένα και πιο βίαιες τακτικές για να καταστείλουν τις διαδηλώσεις κατά της χούντας, όμως αυτό δεν έχει σταματήσει τους πολίτες από το να συγκεντρώνονται σε αρκετές πόλεις. Ο τελευταίος απολογισμός νεκρών, από την  Ένωση Αρωγής Πολιτικών Κρατουμένων (AAPP) -ΜΚΟ που παρακολουθεί τα γεγονότα στη χώρα- τους ανέβαζε σε τουλάχιστον 224, αν και ενδέχεται να είναι μεγαλύτερος, καθώς πολλοί συλληφθέντες κρατούνται σε μυστικές τοποθεσίες και αγνοούνται. Απεσταλμένοι του ΟΗΕ  ανέφεραν αναγκαστικές εκτοπίσεις πληθυσμού,  αυθαίρετες συλλήψεις και φόνους των φιλοδημοκρατικών διαδηλωτών. Δυτικές χώρες έχουν καταδικάσει το πραξικόπημα και έχουν ζητήσει να τερματιστεί η βία, αλλά και να αφεθεί ελεύθερη η ηγέτης της αντιπολίτευσης Αουγκ Σαν Σου Τσι, ενώ γειτονικά κράτη της Μιανμάρ έχουν προσφερθεί να τη βοηθήσουν να βρει λύση στην κρίση.

Σ’ αυτό το κλίμα πολλοί κάτοικοι της Γιανγκόν (πρώην Ραγκούν), που είναι μεγαλύτερη πόλη της χώρας (5 εκατ.) η παλιά της πρωτεύουσα και πάντα το οικονομικό κέντρο, την εγκαταλείπουν, καθώς σε αρκετές συνοικίες της έχει επιβληθεί στρατιωτικός νόμος και γίνονται βίαια επεισόδια. Όμως, ένας που δεν αποχωρεί είναι ο Γρηγόρης Νταρλαντάνης, από τους ελάχιστους Ελληνες που ζουν στη χώρα, πρόεδρος και συνιδρυτής του Εμπορικού Επιμελητηρίου Ελλάδας – Μιανμάρ!

Και θα έλεγε κανείς ότι ο κ.  Νταρλαντάνης αποτελεί …κλασσικό απόγονο του Οδυσσέα ! Με σπουδές στα Χρηματοοικονομικά και στη Διοίκηση Επιχειρήσεων στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας, καθώς και στο ανάλογο εκπαιδευτικό ίδρυμα της Στοκχόλμης και εργασία στη Βραζιλία, μετακόμισε, αν πολύ νέος, στη Μιανμάρ τον Ιανουάριο του 2017.  Αρχικά για να εργαστεί με την πολυεθνική Rocket Internet, που προωθεί τεχνολογικές Startup σε αναπτυσσόμενες χώρες. Από το 2018, ξεκίνησε εκεί 2 δικές του εταιρείες: την “Lagom Advice” που παρέχει υπηρεσίες διαχείρισης και συμβουλευτικής στον τομέα του τουρισμού/οικοτουρισμού και την “United Bamboo Industries“, η  οποία δραστηριοποιείται στον τομέα της γεωργίας και της βιομηχανίας και επικεντρώνεται κυρίως στο Μπαμπού ως αειφόρο υλικό.

Ο ίδιος, είδε στη Μιανμάρ –την οποία οι παλιότεροι γνωρίζουν ως Βιρμανία- εκείνο που αντιλαμβάνονται όσοι ασχολούνται μαζί της (λίγοι στη Δύση, σχεδόν κανείς στην Ελλάδα και πολλοί περισσότεροι στη ΝΑ Ασία) και που είναι κάτι πέραν των πολιτικών δυσκολιών και των τελευταίων δραματικών γεγονότων. Κι αυτό αφορά στο ό,τι πρόκειται για μια χώρα σε μέγεθος όσο η Γερμανία και η Ιταλία μαζί, με 55 εκατ. κατοίκους αποτελούμενους από ένα μωσαϊκό εθνοτήτων, με πλούσια ιστορία και πολλά στρώματα πολιτισμού και η οποία έχει ανερχόμενη γεωοικονομική σημασία.  Οι λόγοι ανόδου είναι η θέση της στον Ινδικό Ωκεανό, οι πλούσιοι φυσικοί πόροι της και οι αναπτυξιακές προοπτικές που έχει. Όλα αυτά υπάρχουν, δίπλα στη δύσκολη πολιτική πραγματικότητα, που θέλει τα στρατιωτικά καθεστώτα να κυριαρχούν στο μεγαλύτερο διάστημα από το 1948 που απέκτησε την ανεξαρτησία της.

Παρά τους περιορισμούς στις τηλεπικοινωνίες καταφέραμε να επικοινωνήσουμε μαζί του και να μας πει για το ertnews τα εξής:

Η συνέντευξη με τον πρόεδρο του Επιμελητηρίου Ελλάδας-Μιανμάρ  και κάτοικο Γιανγκόν Γρηγόρη Νταρλαντάνη

Ποιες είναι οι τελευταίες εξελίξεις σε σχέση με τις διαδηλώσεις και τις εκτελέσεις διαδηλωτών και γιατί ο ο στρατός φαίνεται να πυροβολεί πλέον χωρίς φραγμούς?

Οι διαμαρτυρίες είναι όλο και πιο έντονες τις τελευταίες ημέρες. Την Κυριακή, 14 Μαρτίου, η Γιανγκόν είδε μια από τις πιο θανατηφόρες μέρες από την έναρξη του πραξικοπήματος, που έγινε την 1η Φεβρουαρίου. Σύμφωνα με αναφορές, εκείνη τη μέρα περισσότερα από 100 άτομα έχασαν τη ζωή τους σε διαμαρτυρίες στα περίχωρα της Γιανγκόν, όπου βρίσκονται οι βιομηχανικές ζώνες. Πρόσφατα υπήρξε κι ένα περιστατικό εμπρησμού σε κινεζικό εργοστάσιο. Μετά από αυτό η Κίνα δήλωσε ότι «Κινέζοι πολίτες και η κινέζικη περιουσία πρέπει να προστατεύονται». Παρότι ακόμη δεν έχει επιβεβαιωθεί το ποιοί ήταν υπεύθυνοι για τον εμπρησμό, οι εντάσεις έχουν αυξηθεί και ο στρατός πήρε πιο σκληρή στάση μετά το περιστατικό.

Είναι πολύ λυπηρό αυτό που συμβαίνει, αλλά ο λαός της Μιανμάρ φαίνεται να είναι αποφασισμένος να συνεχίσει να διαμαρτύρεται έως ότου οι εκλεγμένοι ηγέτες τους επιστρέψουν στην εξουσία. Μέλη της προηγούμενης δημοκρατικής κυβέρνησης έχουν συστήσει την Επιτροπή που εκπροσωπεί την Εκλεγμένη Κυβέρνηση (Committee Representing the Pyidaungsu Hluttaw – CRPH) και έχουν εκδώσει δηλώσεις για να ενθαρρύνουν τις εταιρείες και τους ανθρώπους να συνεχίσουν να ασκούν πιέσεις (πχ. απεργίες, μη πληρωμή φόρων κτλ). Άλλα παραδείγματα περιλαμβάνουν επιστολές προς εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου για να σταματήσουν να πραγματοποιούν πληρωμές βάσει των συμβάσεών τους, καθώς όπως υποστηρίζουν, η στρατιωτική κυβέρνηση χρησιμοποιεί αυτά τα χρήματα για να χρηματοδοτήσει το πραξικόπημα.

Ταυτόχρονα, το Κίνημα Πολιτικής Ανυπακοής ασκεί μεγάλη πίεση, καθώς ο χρηματοπιστωτικός και ο δημόσιος τομέας έχουν παραλύσει για περισσότερο από ένα μήνα τώρα. Επίσης, το εμπόριο σταμάτησε, αφού τα τελωνεία, τα συνδικάτα και οι λιμενικές αρχές προσχώρησαν στο Κίνημα Πολιτικής Ανυπακοής. Η χώρα γενικά διολισθαίνει στο χάος και την αναρχία κι ο στρατός προσπαθεί να ελέγξει την κατάσταση με επιπλέον δύναμη και βία.

Ποιος είναι ο σημερινός ρόλος της Αουγκ Σαν Σου Τσι;  H πορεία της, από την εποχή της αντίστασης στη δικτατορία στα τέλη του ‘80, τη βράβευση με Νόμπελ Ειρήνης το 1991, την απελευθέρωση και σταδιακή πολιτική δραστηριοποίηση της, τις διεθνείς επικρίσεις που δέχθηκε το 2017/2018 για τη δικαιολόγηση του διωγμού των Ροχίνγκα  και έως τη σημερινή κατάληξη, είναι μεγάλη. Κι ενώ η ίδια παραμένει σύμβολο εκδημοκρατισμού της χώρας της, το κόμμα της επικρίνεται-εκτός από το στρατό- και από ανεξάρτητους παρατηρητές για παρατυπίες στις πρόσφατες εκλογές

Η Aung San Suu Kyi είναι κόρη του ήρωα του αγώνα απελευθέρωσης της Βιρμανίας από την βρετανική αποικιοκρατία, Aung San, ο οποίος δολοφονήθηκε 6 μήνες πρίν την ανεξαρτησία της το 1948. Η Aung San Suu Kyi εκπαιδεύτηκε στη Βιρμανία, την Ινδία και το Ηνωμένο Βασίλειο, επέστρεψε στη Βιρμανία το 1988 και σύντομα ασχολήθηκε με την εθνική δημοκρατική εξέγερση της χώρας. Λίγες μέρες μετά από το στρατιωτικό πραξικόπημα της 18ης  Σεπτεμβρίου 1988, δημιουργήθηκε ένα νέο κόμμα υπέρ της δημοκρατίας, ο ‘Εθνικός Σύνδεσμος για τη Δημοκρατία’ (National League for Democracy – NLD), στο οποίο Η Aung San Suu Kyi διορίστηκε Γενικός Γραμματέας. Αντιμέτωποι με την αυξανόμενη εγχώρια και διεθνή πίεση, η δικτατορία αναγκάστηκε να διενεργήσει γενικές εκλογές, που πραγματοποιήθηκαν το 1990. Καθώς η Aung San Suu Kyi άρχισε την προεκλογική εκστρατεία για το NLD, αυτή και πολλοί άλλοι συνελήφθησαν από το στρατό.

Στις εκλογές του 1990 το NLD κέρδισε 82% των εδρών στο Κοινοβούλιο (με 392 από τις 492 διαθέσιμες έδρες), λαμβάνοντας το 52,5% των εθνικών ψήφων. Η δικτατορία, ωστόσο, δεν αναγνώρισε ποτέ τα αποτελέσματα των εκλογών και αρνήθηκε να παραδώσει την εξουσία. Της απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης του 1991, για την καθοδήγηση των διαδηλώσεων υπέρ της δημοκρατίας χωρίς βία.  Κατάφερε να δώσει την ομιλία αποδοχής για το βραβείο Νόμπελ της στο Όσλο της Νορβηγίας το … 2012 ! Η Aung San Suu Kyi τέθηκε υπό κατ ‘οίκον περιορισμό για συνολικά 15 χρόνια, σε μια περίοδο 21 ετών μεταξύ 1989 και 2010.

To 2010 to NLD μποϊκοτάρισε τις εκλογές και το Κόμμα Αλληλεγγύης και Ανάπτυξης της Ένωσης, που συνδεόταν με το στρατό, κέρδισε τις εκλογές. Η Aung San Suu Kyi και το κόμμα της συμμετείχαν στις εκλογές του 2015 όπου το NLD, με 77,1%, κέρδισε 887 έδρες, παρέχοντας στην Aung San Suu Kyi την πλειοψηφία και στα δύο κοινοβούλια. Το στρατιωτικό κόμμα της Ένωσης Αλληλεγγύης και Ανάπτυξης της Ένωσης κέρδισε μόνο 117 ή το 10% των εδρών και ο στρατός διατήρησε το 1/4 των εδρών στο κοινοβούλιο και τον έλεγχο τριών βασικών υπουργείων: το Άμυνης, το Συνόρων και εκείνο για τις Εσωτερικές Υποθέσεις.

Οι ενέργειες της Aung San Suu Kyi και του ‘Εθνικού Συνδέσμου για τη Δημοκρατία’, από την εκλογή τους το 2015, έχουν χαρακτηριστεί από διεθνή μέσα ενημέρωσης και διεθνείς οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Εθνών, του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου και της Διεθνούς Αμνηστίας, ότι απέτυχαν να σταματήσουν τη δίωξη του λαού των Ροχίνγκα, μιας μουσουλμανικής μειονότητας κυρίως στο Rakhine State, αν και δεν είναι σαφές πόση δύναμη είχε το κόμμα της πάνω στο θέμα εφόσον ο στρατός έχει πλήρως ελέγχο των σχετικών υπουργείων.

Στις τελευταίες εκλογές το Νοέμβρη του 2020, το NLD και η Aun San Su Kyi κέρδισαν ξανά με πλειοψηφία, ενώ συγκεκριμένες περιοχές στη Μιανμάρ δε συμμετείχαν στις εκλογές. Ο στρατός επικαλέστηκε πως υπήρξε απάτη στη ψηφοφορία και ζήτησε έλεγχο των αποτελεσμάτων. Το αίτημα τους απορρίφθηκε με αποτέλεσμα να οδηγηθούν σε πραξικόπημα, επικαλούμενοι ότι δεν υπήρχε άλλη λύση. Η Aung Suu Kyi κρατείται πλέον σε άγνωστη τοποθεσία από τη μέρα του πραξικοπήματος. Αντιμετωπίζει διάφορες κατηγορίες, όπως κατοχή παράνομων ραδιοτηλεφώνων, παραβίαση των περιορισμών του Covid-19 κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας του περασμένου έτους και δημοσίευση πληροφοριών που μπορεί να “προκαλέσουν φόβο ή ανησυχία”.

Η Μιανμάρ γνώρισε μια σημαντική ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια. Επιπλέον, αποκτά  μια αυξανόμενη γεωοικονομική σημασία για την περιοχή και ιδίως για την Κίνα, λόγω της θέσης της στον Ινδικό Ωκεανό. Εν τέλει είναι αυτή η σημασία, καθώς και οι συμμαχίες της Μιανμάρ, κυρίως με την Κίνα, τη γειτονική της Ταϋλάνδη κι ακόμη και με τη Ρωσία που αποτελούν τα διεθνή της στηρίγματα; 

Η Μιανμάρ έχει γεωπολιτική σημασία για την περιφερειακή συνδεσιμότητα στη διασταύρωση της Ανατολικής Ασίας, της Νοτιοανατολικής Ασίας και της Νότιας Ασίας, τοποθετώντας την ως κεντρικό κόμβο ανταλλαγής αγαθών, υπηρεσιών και σημαντικό κέντρο για τη μελλοντική εφοδιαστική αλυσίδα της περιοχής. Το άνοιγμα της χώρας το 2011 και οι πρώτες δημοκρατικές εκλογές το 2015 σηματοδότησαν κρίσιμα σημεία καμπής για τη Μιανμάρ, δημιουργώντας ένα κύμα αισιοδοξίας. Ξεκινώντας από το 2011, η απελευθέρωση των αγορών,  το άνοιγμα του διεθνούς εμπορίου και ο εκσυγχρονισμός των κρατικών μηχανισμών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων οδήγησαν σε ταχεία οικονομική ανάπτυξη. Το ενδιαφέρον ξένων επενδυτών αυξήθηκε σημαντικά το 2013, όταν η Μιανμάρ προσχώρησε στο Σύστημα Γενικευμένων Προτιμήσεων (ΣΓΠ) της Ευρωπαϊκής Ένωσης.  Στο πλαίσιο της Συμφωνίας «Όλα εκτός από όπλα» (Everything But Arms), εθνικοί εξαγωγείς απολαμβάνουν πλήρη duty free and quota free πρόσβαση στην ενιαία αγορά της ΕΕ και στην αγορά της Μιανμάρ για όλα τα προϊόντα, με εξαίρεση τα όπλα.

Οι άμεσες ξένες επενδύσεις αυξήθηκαν από 1,4 δισεκατομμύρια δολάρια το 2012-2013 σε περίπου 9,5 δισεκατομμύρια δολάρια το 2015-2016, σύμφωνα με την κυβερνητική Διεύθυνση Επενδύσεων και Διοίκησης Εταιρειών της Μιανμάρ. Οι ξένες επενδύσεις της χώρας προέρχονται κατά βάση από χώρες της Ασίας με σημαντικότερους επενδυτές το Χονγκ Κονγκ, τη Κίνα, τη Ταϊλάνδη, τη Νότια Κορέα την Ιαπωνία και τη Σιγκαπούρη, που ήταν και ο μεγαλύτερος επενδυτής κατά τη δημοσιονομική περίοδο 2019-2020. Οι τομείς που έλαβαν τις μεγαλύτερες επενδύσεις μεταξύ των οικονομικών χρήσεων 2016-17 έως 2019-20 ήταν οι μεταφορές, οι επικοινωνίες, ο βιομηχανικός τομέας , ο τομέας της ενέργειας, το Real Estate, τα ξενοδοχεία και ο τουρισμός και το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.

Η Κίνα επίσης έχει οικονομικές και στρατηγικές επενδύσεις πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, με σημαντικότερη όλων εκείνη για τα έργα του Οικονομικού Διαδρόμου (Economic Corridor) Κίνα-Μιανμάρ, η οποία διαδραματίζει βασικό ρόλο στη μεγαλύτερη Πρωτοβουλία του νέου Δρόμου του Μεταξιού (Belt Road Initiative). Η Κίνα έχει πλάνο να επενδύσει δισεκατομμύρια δολάρια σε έργα υποδομής, συμπεριλαμβανομένων ενός λιμένα βαθέων υδάτων, οδικές υποδομές και ειδικές οικονομικές ζώνες. Επιπλέον, μέσω του οικονομικού διαδρόμου Κίνας-Μιανμάρ, η επαρχία Γιουνάν της Κίνας θα συνδεθεί με τον Ινδικό Ωκεανό.

Η Ρωσία από την άλλη πλευρά, παρά το γεγονός ότι δε συνδέεται γεωγραφικά με τη Μιανμάρ, έχει εμπορικά συμφέροντα σε στρατιωτικές συμφωνίες. Σύμφωνα με το Διεθνές Ερευνητικό Ινστιτούτο Ειρήνης της Στοκχόλμης, οι αναφορές  της Μιανμάρ για αγορές ρωσικού στρατιωτικού εξοπλισμού ανήλθαν σε περίπου 807 εκατομμύρια δολάρια για τη δεκαετία μέχρι το 2019.

Εν τέλει ποιά κατάληξη μπορεί να έχει η σημερινή κρίση;

Είναι πολύ νωρίς  για να προβλέψουμε πού θα καταλήξει αυτή η κρίση. Θεωρώ ότι προς το παρόν ούτε ο στρατός, ούτε το κίνημα διαμαρτυρίας μπορούν να είναι σίγουροι για το τελικό αποτέλεσμα της τρέχουσας κρίσης. Όλα θα εξαρτηθούν πρωτίστως από δύο παράγοντες. Ο πρώτος είναι η στρατηγική του στρατού από τώρα και στο εξής και ο δεύτερος πόσο ισχυρό και βιώσιμο θα είναι το λαϊκό κίνημα. Το Yusef Institue προέβη σε ανάλυση των πιθανών αποτελεσμάτων βάσει αυτών των δύο παραγόντων με εννέα πιθανά σενάρια. ‘Oλα θα εξαρτηθούν από τους στόχους των διαφόρων παικτών, τις προσπάθειές τους να επηρεάσουν τη φύση και την κατεύθυνση της κρίσης και την αλληλεπίδραση στρατηγικών που χρησιμοποιεί ο στρατός και το κίνημα διαμαρτυρίας. Με βάση την ανάλυση, το καλύτερο σενάριο για το στρατό είναι αυτό που προβλέπει διετή ή αόριστη στρατιωτική εξουσία, ενώ για τους διαδηλωτές υπάρχει είτε επιστροφή στο status quo πριν από το πραξικόπημα και εξορία των ηγετών του στρατού -που είναι στην εξουσία τώρα-  είτε ο πλήρης έλεγχος του στρατού από την κυβέρνηση, αλλαγή του συντάγματος και δημιουργία ενός ομοσπονδιακού κράτους. Το αποτέλεσμα θα κριθεί ανάλογα με τους πρόσθετους πόρους και την υποστήριξη που θα λάβει η κάθε πλευρά,  από εγχώριους και διεθνείς παράγοντες, αλλά και αποστάτες από το αντίθετο στρατόπεδο.

Μέσα σ’ όλη αυτή τη δύσκολη κατάσταση, υπάρχουν ελληνικά οικονομικά ενδιαφέροντα που θα μπορούσαν να αναπτυχθούν για τη Μιανμάρ;  Κι επίσης, ποιος είναι ο ρόλος του Επιμελητηρίου Ελλάδας-Μιανμάρ, το οποίο ιδρύσατε πρόσφατα εσείς κι ένας μικρός αριθμός συμπατριωτών που ζείτε και δραστηριοποιείστε στη χώρα;

Η Μιανμάρ είναι μια αναπτυσσόμενη οικονομία 55 εκατομμυρίων ανθρώπων, με μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού να είναι νέοι και  να αναπτύσσεται μια μεσαία τάξη. Όπως ανέφερα παραπάνω, αναμένεται να γίνει μια από τις κύριες πύλες της Ασίας στον δυτικό κόσμο. Παρόλες τις δυσκολίες που η Μιανμάρ περνάει τώρα, είμαι αισιόδοξος ότι η χώρα θα βγει από αυτήν την κρίση ισχυρότερη και πιο ενωμένη.

Τα ελληνικά οικονομικά ενδιαφέροντα που μπορούν να αναπτυχθούν στη Μιανμάρ είναι πολλά. Ο κλάδοι της κατασκευής, της ενέργειας, των μεταφορών, του τουρισμού, της μεταποίησης και των καταναλωτικών αγαθών έχουν παρουσιάσει υψηλή ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια, παρέχοντας μεγάλες ευκαιρίες σε ξένες επιχειρήσεις να επωφεληθούν οικονομικά. Οι ελληνικές εταιρείες πρέπει να εξετάσουν τις δυνατότητες συνεργασίας με τη Μιανμάρ και να πάρουν μέρος στην ανάπτυξη της χώρας.

Το Επιμελητήριο μας είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός, αναγνωρισμένος από τη κυβέρνηση της Μιανμάρ. Iδρύθηκε το 2020 από τους πολύ λίγους Έλληνες επιχειρηματίες που ζούμε στη Μιανμάρ κι από το ‘πάθος’ που έχουμε να συνδέσουμε τις δύο χώρες. Η αποστολή μας είναι να βοηθήσουμε στην ανάπτυξη οικονομικών δραστηριοτήτων, επενδύσεων, υπηρεσιών και εμπορίου μεταξύ Ελλάδας και Μιανμάρ. Είμαστε εδώ για να υποστηρίξουμε όλες τις ελληνικές εταιρείες που ενδιαφέρονται να εξετάσουν την αγορά της Μιανμάρ, καθώς κι οποιονδήποτε επενδυτή ή επιχείρηση της Μιανμάρ με ενδιαφέρον για την Ελλάδα.