Τα αίτια της πρόσφατης έκρηξης των αγροτικών κινητοποιήσεων σε σειρά ευρωπαϊκών χωρών και το κατά πόσον η σχετική κρίση έχει οριστικά παρέλθει, η αναθεώρηση της …αναθεώρησης της ΚΑΠ στην οποία προχωρούν τώρα εσπευσμένα τα όργανα της ΕΕ υπό το φόβο και των πολιτικών επιπτώσεων, η επίδραση του Ουκρανικού αλλά και των εμπορικών συμφωνιών που συνάπτει η Ένωση με τρίτες χώρες, καθώς και η πιθανότητα να αντιμετωπίσει ζητήματα επισιτιστικής ασφάλειας στο μέλλον ακόμη και η Ευρώπη είναι θέματα που αναλύονται στην εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο» (Α’ Πρόγραμμα, Σάββατα και Κυριακές 12.00-13.00). Μετέχει ο Ομ. Καθηγητής Ευρωπαϊκής και Αγροτικής Οικονομίας Ναπολέων Μαραβέγιας.
Η ΑΡΟΝ ΑΡΟΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ …ΤΗΣ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΠ
Στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Υπουργών Γεωργίας της ΕΕ, στις 26/02/24, στις Βρυξέλλες οι υπουργοί χαιρέτισαν τη δέσμη μέτρων που πρότεινε η Κομισιόν για την αντιμετώπιση των ανησυχιών των γεωργών και κτηνοτρόφων, συμπεριλαμβανομένης της χαλάρωσης των “πράσινων” στοιχείων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) και της μείωσης των ελέγχων στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις. Ταυτόχρονα, κάλεσαν την Κομισιόν να ενισχύσει τη δέσμη μέτρων με νέες και πιο φιλόδοξες ιδέες που περιλαμβάνουν απλούστερο συντονισμό των ελέγχων. Πρακτικά αυτά σημαίνουν πως καλούν την Κομισιόν να μετατρέψει σε προαιρετικά κριτήρια τα μέτρα για την αγρανάπαυση, τους μόνιμους βοσκότοπους και την εδαφοκάλυψη, ενώ αναστέλλεται και η μείωση που είχε αποφασιστεί για τη χρήση φυτοφαρμάκων. Στόχος δε είναι να έχει ολοκληρωθεί και νομοθετικά η διαδικασία αναθεώρησης της… αναθεώρησης της ΚΑΠ πριν τις ευρωεκλογές. O κ Μαραβέγιας ερωτάται γιατί γίνονται όλα τούτα, κατά πόσον θα λύσουν τα προβλήματα των αγροτών, αλλά και τι επιπτώσεις θα έχει αυτή η ματαίωση του «πρασινίσματος» της ΚΑΠ για το περιβάλλον, καθώς και την υγεία μας.
Η ΔΙΠΛΗ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΟΥΚΡΑΝΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΣΤΗΝ ΕΕ –ΟΙ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΜΕ ΤΡΙΤΕΣ ΧΩΡΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΔΕΙΝΩΝΟΥΝ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Ο πόλεμος στην Ουκρανία φαίνεται να δημιούργησε ένα διπλό πρόβλημα στους αγρότες της ΕΕ: Αφενός, οι τιμές της ενέργειας των βιομηχανικών εφοδίων που αγοράζουν οι αγρότες αυξήθηκαν (λιπάσματα, ζωοτροφές, ηλεκτρικό ρεύμα, πετρέλαιο), με αποτέλεσμα να κοστίζουν περισσότερο και συνεπώς να μειώνουν το αγροτικό εισόδημα. Αφετέρου, η ΕΕ προκειμένου να βοηθήσει την Ουκρανία κατάργησε τους δασμούς στις εισαγωγές διαφόρων αγροτικών προϊόντων από αυτήν, τα οποία διατίθενται σε χαμηλότερες τιμές στις αγορές των χωρών μελών, δημιουργώντας άνισο ανταγωνισμό για τους εγχώριους γεωργούς και κτηνοτρόφους. Η κατάσταση μάλιστα με τα ουκρανικά αγροτικά προϊόντα έγινε ακόμη πιο κρίσιμη, καθώς μέρος αυτών που έπρεπε απλώς να διέρχεται τράνσιτ από συνορεύουσες χώρες της ΕΕ για να καταλήγει σε λιμάνια και κέντρα εξαγωγής σε τρίτες (κυρίως λόγω του αποκλεισμού της Μαύρης Θάλασσας), εν τέλει κατέληξε και εκείνο να διατίθεται στις ευρωπαϊκές αγορές. Παρακολουθούμε έτσι «μικρούς πολέμους» στα σύνορα της Ουκρανίας με την Πολωνία, την Σλοβακία, την Ουγγαρία και τη Ρουμανία, καθώς αγρότες αυτών των χωρών μπλοκάρουν τα συνοριακά περάσματα κι επιτίθενται σε ουκρανικά φορτηγά και τρένα, ανεξάρτητα από τη συνέχιση της στήριξης του Κιέβου στη σύγκρουση με τη Μόσχα. Ωστόσο, παρά τις αντιδράσεις των ευρωπαίων αγροτών, στο ζήτημα αυτό η ΕΕ αποφάσισε την παράταση για ακόμη έναν χρόνο της αδασμολόγητης εισαγωγής ουκρανικών προϊόντων, προβλέποντας απλώς ένα «φρένο έκτακτης ανάγκης» για τα πουλερικά, τα αυγά και τη ζάχαρη. Αυτό σημαίνει ότι οι δασμοί θα επιβληθούν και πάλι, εάν οι εισαγωγές ξεπεράσουν το μέσο επίπεδο του 2022 και του 2023.
Πρόβλημα όμως υπάρχει και με τις εμπορικές συμφωνίες που έχει υπογράψει στο παρελθόν και θέλει να το επαναλάβει και στο μέλλον η ΕΕ με τρίτες χώρες ή εμπορικά μπλοκ. Προκειμένου εκείνα να ανοίξουν τα σύνορά τους στα βιομηχανικά προϊόντα και τις υπηρεσίες των χωρών της ΕΕ, οι αγορές των χωρών μελών της Ένωσης κάνουν τοι ίδιο για τα αγροτικά προϊόντα τους. Τελευταία ανάλογη περίπτωση είναι η συμφωνία της ΕΕ με την ένωση κρατών της Λ. Αμερικής Μercosur, η οποία επρόκειτο να ολοκληρωθεί αυτό το διάστημα, μετά κυοφορία 20 χρόνων (!) και η οποία αναβλήθηκε και πάλι υπό το βάρος των αγροτικών κινητοποιήσεων και πιέσεων χωρών μελών και ιδιαίτερα της Γαλλίας.
ΓΙΑΤΙ Ο ΑΓΡΟΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟΔΟΤΙΚΟΣ ΓΙΑ ΤΟΥ ΑΓΡΟΤΕΣ, ΕΝΏ ΛΑΜΒΑΝΕΙ ΜΕΓΆΛΕΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ ΕΝΙΣΧΎΣΕΙΣ …
Παρόλα τα προαναφερόμενα, παραμένει το ερώτημα γιατί ο αγροτικός τομέας όχι μόνον στην Ελλάδα, αλλά στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες παρουσιάζει υστέρηση σε σχέση με τους άλλους τομείς της οικονομίας και χρειάζεται συνεχή στήριξη, η οποία εξακολουθεί να ανέρχεται περίπου στο 1/3 του κοινοτικού προϋπολογισμού. Κι αυτό παρότι, καθώς περνούν τα χρόνια, αυξάνονται οι δυνατότητες του αγροτικού τομέα να παράγει, μέσω της τεχνολογικής προόδου της βιομηχανίας αγροτικών εφοδίων και των νέων τεχνικών καλλιέργειας φυτών και εκτροφής ζώων. Από την άλλη ο αγροτικός πληθυσμός μειώνεται, αλλά η παραγωγή αυξάνεται. Συγκεκριμένα ο αριθμός των αγροτών στο σύνολο των εργαζομένων ταπό 20% το 1960 έφθασε στο 5% το 2020 στον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ αγροτική παραγωγή τριπλασιάστηκε, υπερκαλύπτοντας την κατανάλωση στην Ευρώπη.
…ΕΝΩ ΟΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΈΣ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΝΑ ΠΛΗΡΩΝΟΥΝ ΥΨΗΛΈΣ ΤΙΜΈΣ.
Οι αγρότες διατείνονται πως αγοράζουν ακριβότερα τα εφόδια που χρειάζονται, την ενέργεια κλπ (παρά τις παλαιότερες και τις πρόσφατες διευκολύνσεις από τις κυβερνήσεις) και ότι πωλούν φθηνά τα προϊόντα της αγροτικής παραγωγής τους. Από την άλλη, οι καταναλωτές στην Ελλάδα, αλλά και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες τα αγοράζουν ακριβά, είτε ως νωπά, είτε ως μεταποιημένα. Ο κ. Μαραβέγιας καλείται να βοηθήσει να καταλάβουμε αυτόν τον γρίφο, που δεν λέει να λυθεί δεκαετίες, ακόμη κι όταν δεν υπάρχουν πολλοί διαμεσολαβητές στην όλη εφοδιαστική αλυσίδα (π.χ. λειτουργία σε ορισμένες περιπτώσεις αποτελεσματικών συνεταιρισμών, απευθείας πωλήσεις των παραγωγών σε αλυσίδες σούπερ μάρκετ, τιμές στις λαϊκές κλπ.).
ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΥΠΆΡΞΕΙ ΘΈΜΑ ΕΠΙΣΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΡΊΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΏΠΗ ;
Τις ημέρες που τα τρακτέρ των Βέλγων αγροτών κι άλλων συναδέλφων τους καταλάμβαναν τους δρόμους των Βρυξελλών, περίπου 60 αξιωματούχοι της ΕΕ και εμπειρογνώμονες σε θέματα επισιτιστικής ασφάλειας, συζητούσαν στην ίδια πόλη το ενδεχόμενο μιας μεγάλης επισιτιστικής κρίσης στην Ευρώπη ! Αν και παρόμοιες κρίσεις απασχολούν εδώ και δεκαετίες περιοχές του κόσμου όπως η Αφρική, η Ασία ακόμη και η Λατινική Αμερική, η πιθανότητα μιας επισιτιστικής κρίσης στην Ευρώπη ήταν μέχρι τώρα ένα υποθετικό σενάριο. Ωστόσο, αν και η Ευρώπη είναι από τους μεγαλύτερους προμηθευτές τροφίμων στον κόσμο, από δημητριακά και γαλακτοκομικά μέχρι χοιρινό και ελαιόλαδο –και επομένως το μέρος με τα χαμηλότερα επίπεδα επισιτιστικής ανασφάλειας- εμφανίζονται πλέον όλο και περισσότερα τρωτά σημεία. Έτσι, ειδικά τα τελευταία τέσσερα χρόνια η εικόνα έχει αλλάξει αισθητά. Και οι λόγοι έχουν να κάνουν με τις σοβαρές επιπτώσεις των φαινομένων Ελ Νίνιο και Λα Νίνια που περιορίζουν την παραγωγή σόγιας στη Λατινική Αμερική, τις προαναφερόμενες συνέπειες του πολέμου στην Ουκρανία, τη διαρκή συρρίκνωση των μικρών αγροτικών εκμεταλλεύσεων κι επιχειρήσεων από μεγαλύτερες πολυεθνικές, τις αποφάσεις χωρών όπως η Ινδονησία, η Κίνα και η Ινδία να απαγορεύσουν τις εξαγωγές σε φοινικέλαιο, ρύζι κι άλλα βασικά προϊόντα, καθώς και την εξέλιξη του φαινομένου της ερημοποίησης για τις χώρες της Μεσογείου, μεταξύ των οποίων βέβαια και η Ελλάδα. Η εκπομπή στο τελευταίο μέρος εξετάζει πως έχουν αυτά τα ζητήματα.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος