Ο ηθοποιός, θεατρικός συγγραφέας, σεναριογράφος, παραγωγός, θεατρικός και κινηματογραφικός σκηνοθέτης του θεάτρου και του κινηματογράφου, Αλέξης Δαμιανός, υπήρξε μια ξεχωριστή καλλιτεχνική προσωπικότητα, του οποίου το έργο αποτελεί μια μοναδική πολιτιστική κληρονομιά για τον τόπο μας. Γεννημένος στην Αθήνα το 1921, ο Δαμιανός σπούδασε στη Δραματική Σχολή τού Εθνικού Θεάτρου, ενώ κατά τη διάρκεια της Κατοχής συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση ως μέλος του ΕΛΑΣ. Υπήρξε, μαζί με την Αλέκα Παΐζη και τον συγγραφέα Γιώργο Σεβαστίκογλου, ιδρυτικό μέλος του «Λαϊκού Θεάτρου». Έπειτα συμμετείχε ως ηθοποιός στους «Ενωμένους Καλλιτέχνες» το 1946 και την επόμενη χρονιά συνεργάστηκε με το «Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν». Το 1948 ιδρύει το «Πειραματικό Θέατρο» όπου παρουσίασε και δικά του θεατρικά έργα και μέσα στη δεκαετία του 1960 συνεργάστηκε επίσης με τους θιάσους των Τζαβαλά Καρούσου, Δημήτρη Παπαμιχαήλ και Αλέκου Αλεξανδράκη, ως σκηνοθέτης και ηθοποιός. Στην τηλεόραση ο Δαμιανός εμφανίστηκε ως ηθοποιός στη σειρά «Παράξενος ταξιδιώτης» (1972-1973), ενώ μετέφερε για τη μικρή οθόνη το μυθιστόρημα του Ιωάννη Κονδυλάκη «Ο Πατούχας» (ΕΡΤ 1984), όπου συμμετείχε ως σεναριογράφος, σκηνοθέτης αλλά και ηθοποιός.
Ο Δαμιανός εμφανίζεται ως ηθοποιός στον κινηματογράφο για πρώτη φορά το 1965 στην ταινία μικρού μήκους, «Ο κλέφτης», του Παντελή Βούλγαρη και έπειτα σε ταινίες όπως «Ο Φόβος» του Κώστα Μανουσάκη (1966), «Σύντομο Διάλειμμα» του Ντίνου Κατσουρίδη (1966), «Φρενίτις» του Γιάννη Χριστοδούλου, «Ναι μεν αλλά…» του Παύλου Tάσιου (1972), «Τον Καιρό των Ελλήνων» του Λάκη Παπαστάθη (1981), «Παρεξήγηση» του Δημήτρη Σταύρακα (1983), «Kαβάφης» του Γιάννη Σμαραγδή (1996), «Μιρουπάφσιμ» των Κόρρα/Βούπουρα, «Aίνιγμα» του Γιάννη Σολδάτου (1998) και «Τα Ρόδινα Ακρογιάλια» του Ευθύμη Χατζή. Το 1966 σκηνοθετεί την πρώτη του ταινία «…Μέχρι το πλοίο», η οποία γίνεται δεκτή με ενθουσιασμό από τους κριτικούς και στο κοινό μετά την προβολή της στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, λόγω του ιδιαίτερου τρόπου με τον οποίο αποδίδεται η σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα. Το 1971 γράφει το σενάριο και σκηνοθετεί την «Ευδοκία», μια από τις σημαντικότερες ταινίες-προδρόμους του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου. Η ταινία βραβεύτηκε από το Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης το 1971 αλλά αντιμετώπισε τη λογοκρισία της χούντας των συνταγματαρχών. Το 1994 σκηνοθετεί την τελευταία του ταινία «Ηνίοχος» μέσα από την οποία διηγείται τα γεγονότα της περιόδου 1941-1991. Ο κινηματογράφος του Δαμιανού χαρακτηρίζεται από μια μοναδική ενέργεια η οποία περιλαμβάνει αφενός μια τραχιά λιτότητα, αφετέρου ένα πάντρεμα ορμών και ακατέργαστης ποιητικότητας. Στόχος της ματιάς του Δαμιανού είναι να ανακαλυφθεί ή να αποκαλυφθεί η αλήθεια και να παραχθεί ένας λόγος ευθύς, χωρίς φτιασιδώματα για όσα έχουν συμβεί και συμβαίνουν, ανατρέποντας στερεότυπα και κάθε είδους κανόνες, αφηγηματικούς και κοινωνικούς.
Το Αρχείο της ΕΡΤ με αφορμή την επέτειο θανάτου του Αλέξη Δαμιανού στις 4 Μαΐου 2006, παρουσιάζει την εκπομπή:
Ο ΕΡΩΤΑΣ ΤΩΝ ΠΡΩΤΩΝ ΠΛΑΝΩΝ
ΑΛΕΞΗΣ ΔΑΜΙΑΝΟΣ
Αυτό το επεισόδιο της σειράς ντοκιμαντέρ σκιαγραφεί το πορτρέτο του σκηνοθέτη Αλέξη Δαμιανού μέσα από μια συνέντευξή του. Παράλληλα παρουσιάζονται αποσπάσματα από τις ταινίες του, “Μέχρι Το Πλοίο”, “Ευδοκία”, “Ηνίοχος”, ενώ ο ίδιος ο σκηνοθέτης παραθέτει σκέψεις του για την τέχνη, το θέατρο, τον κινηματογράφο, αλλά και για τη ζωή και το θάνατο. Ο Αλέξης Δαμιανός μιλάει για την έννοια της δημιουργικότητας και της δημιουργίας μέσα από τον αγώνα για τη ζωή, την ευκολία ως πηγή καταστροφής και αιτία απώλειας του αυτοσεβασμού, ωστόσο επιμένει στην ευτυχία της ζωής που απορρέει από τη δημιουργία. Σχολιάζει την λύπη που του προκαλεί η συχνή διαπίστωση της αδυναμίας να αναγνωρισθεί η αυθεντικότητα των συμβουλών, των καταθέσεών του μέσα από το έργο του. Μιλώντας για τις καλλιτεχνικές εκφράσεις, αναφέρεται στη σχέση τους με τα θρησκευτικά δρώμενα, κάνει παρατηρήσεις για τους ηθοποιούς του θεάτρου και του κινηματογράφου και κυρίως εξηγεί τη διαφορά που συνάντησε ανάμεσα σε ερασιτέχνες και επαγγελματίες ηθοποιούς. Μιλάει επίσης με εμφανή νοσταλγία και τρυφερότητα για τα σχολικά του χρόνια και την οικογένειά του, για τους γονείς του και τους δασκάλους του και περιγράφει κάποια χαρακτηριστικά περιστατικά που συνδέονται με αυτά τα πρόσωπα και τις εποχές. Κατά τη διάρκεια της εκπομπής παρεμβάλλονται πλάνα του σκηνοθέτη ενώ διαβάζει αποσπάσματα από το βιβλίο του «Πηγές Ερημικές».
Σκηνοθέτης: ΠΕΝΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ
Διεύθυνση Παραγωγής: ΑΓΓΕΛΟΣ ΚΟΡΔΟΥΛΑΣ
Έτος παραγωγής: 1997
Δείτε περισσότερα στο http://archive.ert.gr
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος