«Τρικυμίες παθών. Τα νεανικά χρόνια του Κοραή στο Άμστερνταμ»: γράφει η Αργυρώ Μαντόγλου

ΜΙΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

Το πορτρέτο ενός δημιουργού σε νεαρά ηλικία

Ο Αδαμάντιος Κοραής το 1771 σε ηλικία είκοσι τριών χρόνων θα φύγει από τη Σμύρνη για το κοσμοπολίτικο Άμστερνταμ, μετά από παρότρυνση του πατέρα του Ιωάννη Κοραή, για να ασχοληθεί με το εμπόριο και τις επιχειρήσεις. Ο ίδιος, πέρα από τις εμπορικές δραστηριότητες, θέλει απελπισμένα να ξεφύγει από τον ζυγό των Τούρκων που του δημιουργούν «σπασμούς αλλόκοτους», να αναπνεύσει τον αέρα της ελευθερίας και να καλλιεργήσει το πνεύμα του στη «φωτισμένη» Ευρώπη. Μέσα του τρέφει τον πόθο της μάθησης, είναι μεν άπειρος αλλά φιλόδοξος και ικανός, με καινοτόμες ιδέες που επιχειρεί να εφαρμόσει στην επιχείρησή του αλλά και στη διεξαγωγή των εμπορικών συναλλαγών και, αυτό ήταν που προκαλεί τη μήνη των συμπατριωτών του και του παραγιού του Σταμάτη Πέτρου.

Το Άμστερνταμ, όπου βρέθηκε ο νεαρός Κοραής, υπήρξε κατά τον δέκατο έβδομο και δέκατο όγδοο αιώνα ένα κοσμοπολίτικο εμπορικό κέντρο, όπου οι νέες καινοτόμες ιδέες κυκλοφορούσαν ελεύθερα και πολλοί φιλόσοφοι και διανοητές εξέδιδαν τα έργα τους, γιατί δεν υπήρχε λογοκρισία. Εκεί ο Κοραής έλαβε μαθήματα φιλοσοφίας και μεταφυσικής από τον δάσκαλό του Βύρτον, άνοιξε ο κύκλος των συναναστροφών του, γνώρισε τον μεγάλο του έρωτα, τη Μαρί Ζερό, κόρη του γάλλου σπιτονοικοκύρη του η οποία χάθηκε νωρίς. Εν ολίγοις, εκεί βίωσε την ελευθερία επιλογών και αποτόλμησε τον εκδυτικισμό του, παρά τις αντιδράσεις των άλλων Ρωμιών της κοινότητας.

Ο ίδιος αργότερα αναπολώντας εκείνη τη εποχή θα πει «η νεότης μου εσαλεύετο από τρικυμίαις παθών» και είναι αυτά τα πάθη που περιγράφονται σε αυτή την μυθιστορηματική βιογραφία, –μια εν πολλοίς άγνωστη αλλά σημαντική πτυχή της ζωής του μεγάλου Δασκάλου του Γένους–, η μεταμόρφωσή του από τον συνεσταλμένο, άβγαλτο Ανατολίτη σε έναν γοητευτικό μποέμ κοσμοπολίτη, η έκθεσή του στις ριζοσπαστικές ιδέες λίγο πριν το ξέσπασμα της Γαλλικής Επανάστασης, η επαφή του με σημαντικούς διανοούμενους και τα ρεύματα της εποχής, το πάθος του για μάθηση και η μύησή του στην τέχνη, στον έρωτα, στις απολαύσεις, αλλά και ο σκοτεινός εαυτός του που θα ανακαλύψει όταν φθάσει στα έγκατα της θλίψης και στα όρια των αντοχών του.

Οι Τρικυμίες παθών είναι το πορτρέτο ενός δημιουργού σε νεαρή ηλικία, όπου αναπόφευκτα θα βιώσει τη σύγκρουση ανάμεσα σε αυτό που του δίνεται και σε αυτό που φιλοδοξεί να γίνει. Το πορτρέτο μιας πολύπλευρης προσωπικότητας, με τους δισταγμούς αλλά και την τόλμη, την ευαισθησία αλλά και το σπινθηροβόλο πνεύμα που διέθετε από την αυγή της ζωής του, ιδιότητες που έμελλε να συμβάλλουν στην κατοπινή εξέλιξη του μεγάλου Δασκάλου του Γένους.

Αργυρώ Μαντόγλου

Απόσπασμα από το βιβλίο:

Είναι το ίδιο σπίτι, παρά τις αλλαγές στην πρόσοψή του, τον άπλετο φωτισµό, τα δένδρα, την πεζοδρόµηση του χωµάτινου δρόµου, παρά την αποµάκρυνση των στάβλων, το αναγνωρίζει, είναι το ίδιο σπίτι. Μέσα από εκείνο το παράθυρο παραµόνευε κάποτε τον κόσµο, και να που σε µια χρονική αναδίπλωση βρέθηκε εδώ ξανά και βλέπει πάλι τον εσωτερικό διάκοσµο αλλά και το εξωτερικό τοπίο. Ένας τρυφερός χειµωνιάτικος ήλιος πέφτει στο κανάλι.

Μια πλακέτα, δίπλα στην πράσινη πόρτα της εισόδου, γράφει το όνοµά του, γράφει τα χρόνια που έζησε εκεί, τη χρονολογία της γέννησής του και µιαν άλλη χρονολογία, του επόµενου αιώνα, να είναι άραγε αυτή η χρονολογία του θανάτου του;

Η Αργυρώ Μαντόγλου σπούδασε αγγλική λογοτεχνία, φιλοσοφία και κριτική θεωρία. Κείµενά της έχουν δηµοσιευθεί στον Τύπο, ενώ ασχολείται µε τη µετάφραση, τη διδασκαλία λογοτεχνίας και δημιουργικής γραφής. Έχει µεταφράσει έργα των Τζορτζ Έλιοτ, Βιρτζίνιας Γουλφ, Χένρι Τζέιµς, Τζέιν Όστεν, Έµιλι Μπροντέ, Καζούο Ισιγκούρο, Χαρούκι Μουρακάµι (για τη µετάφραση του Κάφκα στην ακτή έλαβε το Βραβείο Αναγνωστών Public), ενώ πεζά της έχουν βρεθεί στις βραχείες λίστες βραβείων του ∆ιαβάζω, του Αναγνώστη και του Athens Prize for Literature. Η μυθιστορηματική βιογραφία για τον Αθανάσιο Κοραή με τίτλο Τρικυµίες παθών. Τα νεανικά χρόνια του Κοραή στο Άμστερνταμ είναι το δέκατο βιβλίο της, και επισφραγίζει την πολύχρονη πορεία της στα ελληνικά γράµµατα. Κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Κλειδάριθμος (σελ.: 261, τιμή: €14,40).
Προσωπικές ιστοσελίδες: www.amantoglou.gr www.facebook.com/argiro.mantoglou