ΜΙΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα
Ο Καποδίστριας, αυτό το παράξενο πουλί της πολιτικής, είναι ο πιο ξεχωριστός άντρας που έδρασε στη δημόσια σφαίρα από τότε που η χώρας μας ήταν νεογέννητη μέχρι σήμερα, 200 χρόνια μετά. Ήταν ο μόνος Έλληνας που δεν είχε ούτε ένα κύτταρο λαϊκισμού: δεν κολάκευε ποτέ, δεν έλεγε ψέματα ποτέ, δεν υποσχόταν ό,τι δεν μπορούσε να πραγματοποιήσει ποτέ, δεν υπέκυπτε ποτέ στο λεγόμενο πολιτικό κόστος. Υπήρξαν κι άλλοι μετά απ’ αυτόν αλλά ήταν ελάχιστοι –οι πιο γνωστοί ήταν ο Χαρίλαος Τρικούπης και ο Ελευθέριος Βενιζέλος– και δεν το έκαναν στον ίδιο απόλυτο βαθμό. Για τον Καποδίστρια από τότε που ήταν γιατρός στην Κέρκυρα μέχρι τη δολοφονία του μοναδικός μπούσουλας ήταν οι αρχές του ή μάλλον οι Αρχές του γιατί τις έγραφε πάντα με κεφαλαίο. Αυτές του υπαγόρευαν κάθε του κίνηση είτε αφορούσε τη ζωή του, είτε την πολιτική. Οι Αρχές του του απαγόρευσαν να παντρευτεί το κορίτσι που αγαπούσε γιατί ήταν πιο πλούσιο απ’ αυτόν. Πλουσιότερες νύφες αναζητούν οι προικοθήρες. Οι Αρχές του τον ανάγκασαν να αρνηθεί την απεγνωσμένη έκκληση της Ρωξάνδρας να τον συντροφέψει στην Ελλάδα. Της είπε όχι. Ένας τίμιος άντρας δεν σέρνει μαζί του στον Γολγοθά μια αθώα γυναίκα ιδίως αν την αγαπάει και θέλει να την προστατέψει. Μιλάω για Γολγοθά γιατί είχε πλήρη συνείδηση ότι η αποστολή του στην Ελλάδα θα ήταν Γολγοθάς, ότι πήγαινε να προσφέρει αυτό που μπορούσε στη χώρα του αλλά και να πιεί το πικρό ποτήρι της αχαριστίας. Οι Αρχές του τον ανάγκασαν να φυλακίσει τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, τον ένδοξο και περήφανο Μανιάτη. Ο ξακουστός τοπάρχης αρνιόταν να δώσει στο κρατικό ταμείο τις προσόδους του τελωνείου στο Λιμένι τη στιγμή που το κρατικό ταμείο ήταν άδειο και η χώρα σε ερείπια – αυτό ήταν προδοσία κατά της πατρίδας και έπρεπε να τιμωρηθεί. Ο ίδιος ο Καποδίστριας δεν έπαιρνε καν τον μισθό του, δεν χωρούσε στο μυαλό του πως κάποιος μπορούσε να φερθεί τόσο αντιπατριωτικά. Τον φυλάκισε λοιπόν κι ας τον προειδοποιούσαν όλοι ότι μια τέτοια κίνηση στη Μάνη ισοδυναμεί με καταδίκη σε θάνατο.
Το πόσο αποτελεσματική είναι στην πολιτική μια τόσο ηθική στάση είναι πολύ συζητήσιμο βέβαια. Η πολιτική είναι η τέχνη του εφικτού, χρειάζεται ευελιξία, μικρούς και μεγάλους συμβιβασμούς προκειμένου να φτάσει κανείς στο ποθητό αποτέλεσμα. Ο Καποδίστριας είχε μεγάλη μόρφωση πλην της ευφυίας του. Είχε χρηματίσει άλλωστε διπλωματικός εκπρόσωπος μιας υπερδύναμης σε διασκέψεις των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών δυνάμεων και μετά υπουργός εξωτερικών της Ρωσίας, τα ήξερε αυτά. Αδυνατούσε όμως να τα εφαρμόσει έγκλειστος όπως ήταν στην φυλακή των Αρχών του και γι’ αυτό φαντάζει σαν εξωτικό πτηνό ειδικά σήμερα που ο οπορτουνισμός και ο κυνισμός έχουν υιοθετηθεί άνευ τύψεων από το παγκόσμιο πολιτικό σκηνικό. Άντε βρες σήμερα πολιτικό διατεθειμένο να δώσει τη ζωή του για να υπερασπιστεί τις αρχές του… Γι’ αυτό του αφιέρωσα αυτό το μικρό βιβλίο, σαν ένα είδος βαθιάς υπόκλισης από μια Ελληνίδα του 21ου αιώνα.
Λένα Διβάνη
Το βιβλίο της Λένας Διβάνη Το πικρό ποτήρι. Ο Καποδίστριας, η Ρωξάνδρα και η Ελλάδα κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Πατάκη (σελ.: 224, τιμή: € 12,20).
Η Λένα Διβάνη είναι καθηγήτρια της ιστορίας εξωτερικής πολιτικής στη Νομική Σχολή Αθηνών. Έχει δημοσιεύσει πέντε ιστορικές μελέτες και πολλά άρθρα για τη σύγχρονη Ελλάδα και τη σχέση της με τις Μεγάλες Δυνάμεις αλλά και τους Βαλκάνιους γείτονές της, για τις μειονότητες και τον εθνικισμό στη ΝΑ. Ευρώπη. Παράλληλα έχει δημοσιεύσει ως λογοτέχνης δέκα μυθιστορήματα και συλλογές διηγημάτων, που έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και έχουν διασκευαστεί για την τηλεόραση και τον κινηματογράφο, έναν συγκεντρωτικό τόμο με τα θεατρικά της έργα και τέσσερα παιδικά βιβλία. Πρόσφατα έγραψε το σενάριο και παρουσίασε τη σειρά ντοκιμαντέρ Τα σύνορα της Ελλάδας στο Cosmote History. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Επιτροπής για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα και αντιπρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου και του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Έργων Λόγου. Από τις Εκδόσεις Πατάκη κυκλοφορούν επίσης το βιβλίο της Ζευγάρια που έγραψαν την ιστορία της Ελλάδας (2019), το οποίο διασκευάστηκε από την ίδια σε σειρά εννέα επεισοδίων που προβλήθηκαν επίσης από το Cosmote History το 2020 και Το πικρό ποτήρι. Ο Καποδίστριας, η Ρωξάνδρα και η Ελλάδα (2020). Τη διαδικτυακή παρουσίαση του βιβλίου που έγινε τον Νοέμβριο του 2020 στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης μπορείτε να παρακολουθήσετε εδώ.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος