Οι προϊστορικοί άνθρωποι έπεφταν σε χειμερία νάρκη

Ένα είδος ανθρωποειδούς που ζούσε  στην Αταπουέρκα, της Ισπανίας, φαίνεται πως έπεφτε σε χειμερία νάρκη κατά τους δριμείς χειμώνες της παγετωνικής περιόδου. Η έρευνα διεξήχθη από ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής τους καθηγητές Juan-Luis Arsuaga και Αντώνιο Μπαρτσιώκα, από το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.

Τα συμπεράσματα βασίζονται σε ανασκαφές που διεξήχθησαν στην σπηλιά Sima de los Huesos – ο λάκκος των οστών – στην Atapuerca, κοντά στο Burgos στην βόρειο Ισπανία, αναφέρει ο κ. Μπαρτσιώκας.

Πριν από μισό εκατ. χρόνια οι ανθρωποειδείς της Αταπουέρκα επιβραδύνοντας τον μεταβολισμό τους κοιμόντουσαν για μήνες. Αυτό επιβεβαιώνεται από τις βλάβες και άλλα σημάδια, που αποτυπώθηκαν στα απολιθωμένα οστά των πρώιμων ανθρώπων και είναι τα ίδια με αυτά που βρίσκονται στα οστά άλλων ζώων που πέφτουν σε χειμερία νάρκη.

Σε κατάσταση υποθερμίας και λόγω του συνεχούς σκότους, προκαλείτο  αύξηση της εκκρινόμενης κορτιζόλης από τα επινεφρίδια, με αποτέλεσμα την μείωση του ασβεστίου στο αίμα και έτσι οι παραθυρεοειδείς αδένες με την παραθυρεοειδή ορμόνη τρώγανε τα οστά για να αναπληρώσουν το ασβέστιο, που έλειπε.

Επίσης η αντίληψη του χρόνου ήταν πολύ διαφορετική, καθώς άλλαζαν οι βιορυθμοί των ατόμων. Ο χρόνος τους φαινόταν μικρότερος από αυτόν που διήγαν. Π.χ. οι έξι μήνες τους νόμιζαν ότι ήταν δυο. Καθ’ επέκταση άλλαζε και η ανάγκη λήψεως τροφής. Μειωνόταν η ποσότητα γιατί έπεφταν σε υπομεταβολισμό.

Όπως είπε ο κ. Μπαρτσιώκας η ΝΑΣΑ έδωσε τέσσερα προγράμματα για μελέτης της χειμερίας νάρκης και το ένα από αυτά ανέλαβαν οι δυο καθηγητές. «Θα αναλύσουμε τα οστά με ποιο τρόπο έπεφταν σε χειμερία νάρκη οι προϊστορικοί άνθρωποι και θα εφαρμοστεί αντίστοιχα στους αστροναύτες του μέλλοντος. Προκειμένου να πέφτουν και αυτοί σε χειμερία νάρκη και να μην καταστρέφεται το DNA τους, δηλαδή να μην κινδυνεύουν τόσο από την κοσμική ακτινοβολία που το καταστρέφει».

Επίσης λόγω του υπομεταβολισμού οι αστροναύτες θα χρειάζονται μικρότερες ποσότητες τροφής που θα πρέπει να έχουν μαζί τους για ένα διετές ταξίδι στο διάστημα.

Η τοποθεσία της Atapuerca είναι ένας από τους σημαντικότερους παλαιοντολογικούς θησαυρούς του πλανήτη και έχει παράσχει βασικές γνώσεις για τον τρόπο με τον οποίο προχώρησε η ανθρώπινη εξέλιξη στην Ευρώπη. Μελετήθηκε η μορφολογία των απολιθωμένων οστών χρησιμοποιώντας μακροφωτογραφία, μικροσκοπία, ιστολογία και αξονική τομογραφία. Αυτά τα εξαφανισμένα ανθρωπίνες υπέφεραν από νεφρική ραχίτιδα, δευτεροπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό και νεφρική οστεοδυστροφία που σχετίζεται με χρόνια νεφρική νόσο. Αυτές οι ασθένειες προκλήθηκαν από κακώς ανεκτή χειμερία νάρκη σε σκοτεινό σπηλαιώδη χώρο. Η υπόθεση της χειμερίας νάρκης είναι συνεπής με τα γενετικά στοιχεία και το γεγονός ότι οι πρώτοι άνθρωποι έζησαν κατά την διάρκεια ενός ακραίου παγετώνα.[1]

[1] ^{Antonis Bartsiokas, Juan-LuisArsuaga, L’ Anthropologie, Volume 124, Issue 5, December 2020, https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0003552120300832}