Η υποκρισία και το αδιέξοδο με τα πλεονάσματα (άρθρο)

Του Γιώργου Χ. Παπαγεωργίου

Η πρόβλεψη ότι η Ελλάδα θα παράγει πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 3,5% του ΑΕΠ για τα επόμενα πέντε χρόνια, είναι εξαιρετικά αμφίβολο ότι μπορεί να υλοποιηθεί και θυμίζει το γνωστό παραμύθι με το παιδί που φώναξε αυτό που όλοι έβλεπαν αλλά δεν τολμούσαν να παραδεχθούν, ότι ο βασιλιάς είναι γυμνός.

Οι λογαριασμοί για το πρωτογενές πλεόνασμα γίνονται για μια ακόμη φορά «στα χαρτιά», με στόχο να έχουν κάποια συνοχή οι υπολογισμοί για το χρέος και να «βγαίνουν τα νούμερα», έτσι ώστε να κλείσει μια προσωρινή συμφωνία για το πακέτο πλεονάσματα-χρέος μεταξύ ΔΝΤ και Γερμανίας.

Το πρωτογενές πλεόνασμα είναι το ποσό που περισσεύει στον κρατικό προϋπολογισμό (έσοδα μείον έξοδα) προτού υπολογιστούν οι πληρωμές για τόκους και εάν τελικά η Ελλάδα δεσμευτεί για στόχο 3,5% του ΑΕΠ για πέντε χρόνια, θα πρέπει να εξοικονομεί κάθε χρόνο ποσό περίπου 6,5 δισ. ευρώ, συνολικά περισσότερα από 31 δισ. ευρώ.

Είναι προφανές ότι τέτοια αφαίμαξη της πραγματικής οικονομίας, ύστερα από εννέα χρόνια κρίσης και συμπίεσης των εισοδημάτων και της παραγωγής, θα αναπαράγει το φαύλο κύκλο, μειώνοντας αισθητά τις πιθανότητες να καταφέρει η Ελλάδα να προωθήσει ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις και να εισέλθει σε περίοδο διατηρήσιμης ανάπτυξης.

Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει η πλειονότης των οικονομολόγων στην Ελλάδα και το εξωτερικό, αλλά και το ίδιο το ΔΝΤ, το οποίο διαφωνεί με το στόχο του 3,5%, αλλά… τον αποδέχεται στο πλαίσιο των μακιαβελικών ελιγμών στη διαπραγμάτευση μεταξύ των δανειστών.

Το λογικό συμπέρασμα είναι ότι οι δανειστές επιχειρούν και πάλι να μεταθέσουν τις ουσιαστικές λύσεις και να διασφαλίσουν προς το παρόν μια εκεχειρία μεταξύ τους, επανεξετάζοντας το θέμα αργότερα, όταν θα έχουν γίνει οι γερμανικές εκλογές που επηρεάζουν τη στάση των Γερμανών.

Δεν είναι βέβαιο ότι η τακτική αυτή θα οδηγήσει σε συμφωνία, αφού υπάρχει πάντα η πιθανότητα το ΔΝΤ να μην δεχθεί και πάλι έναν τέτοιο συμβιβασμό, καθώς βρίσκεται ήδη εκτεθειμένο για το γεγονός ότι δεν απαίτησε την αναδιάρθρωση του χρέους το 2010, ως όφειλε.

Η τακτική, πάντως, της μετάθεσης των αποφάσεων υιοθετήθηκε από την αρχή των παρεμβάσεων στην Ελλάδα. Το πρώτο μνημόνιο ενσωμάτωνε πρόβλεψη για πρωτογενή πλεονάσματα της τάξης του 5 και 5,9% του ΑΕΠ για να «βγαίνουν τα νούμερα». Στο δεύτερο μνημόνιο ο στόχος μειώθηκε σε πλεονάσματα 4 και 4,5% του ΑΕΠ, ενώ στο τρίτο φτάσαμε στο 3,5%.

Είναι η σταδιακή σύγκρουση των μνημονίων με την πραγματικότητα, η οποία δυστυχώς εξελίσσεται στην πλάτη της λογικής, της ελληνικής οικονομίας και του ελληνικού λαού.
Το πιθανότερο είναι ότι εάν οι δανειστές τα βρουν τώρα μεταξύ τους, θα αναγκαστούν να ξαναδούν συνολικά το θέμα μετά το 2018, ανάλογα με την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα και την Ευρώπη.

Το ερώτημα, όμως, είναι πόσο μπορεί ακόμη να αντέξει η ελληνική οικονομία και η κοινωνία;