Ιστορική αναδρομή στην διαρκώς εμπόλεμη Μ. Ανατολή – Γιατί η Χαμάς απέκτησε ξανά «επαναστατική» στάση

Ο Γαβριήλ Χαρίτος, καθηγητής ελληνο-ισραηλινών σχέσεων στο πανεπιστήμιο Μπεν-Γκουριόν και στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ, μίλησε στην ΕΡΤ και στον Απόστολο Μαγγηριάδη, για την σημερινή ανάφλεξη στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, μετά την αιφνιδιαστική πολυμέτωπη επίθεση της Χαμάς κατά του Ισραήλ, καθώς και το τι δηλώνει μια τέτοια επίθεση.

Περιγράφοντας την σημερινή ημέρα, ο κ. Χαρίτος είπε πως η εμπόλεμη κατάσταση, ξεκίνησε από νωρίς το πρωί με σειρήνες, να χτυπούν ιδιαίτερα στην Ιερουσαλήμ. Από τότε οι σειρήνες ακούστηκαν ακόμα 6 φορές, συνοδευόμενες με εκρήξεις. «Η κατάσταση θυμίζει πόλεμο. Παρότι δεν έχει κηρυχθεί επίσημα πόλεμος, περιμένουμε διάγγελμα από τον εκπρόσωπο του στρατού, που θα ενημερώσει για το τι έχει αποφασιστεί».

Εξήγησε πως είναι η πρώτη φορά που η οργάνωση έκανε τόσο μελετημένη επίθεση, από αέρα, από θάλασσα και καταφέρνοντας να περάσει και τον φράχτη στην Γάζα που την χωρίζει από το Ισραήλ.

Θέλοντας να εξηγήσει την συγκεκριμένη δράση της Χαμάς, είπε: «Τα τελευταία δύο έτη η Χαμάς είναι καθεστωτική δύναμη και έτσι προβάλει τον εαυτό της στο εσωτερικό και εξωτερικό. Απόδειξη ότι πριν από ένα χρόνο, όταν είχαμε άλλο κύκλο σύγκρουσης, η Χαμάς δεν συμμετείχε, βλέποντας του στόχους της ανοιχτής Τζιχάντ να γίνονται ο στόχος των Ισραηλινών, χωρίς να αντιδρά.

Τώρα, με την Ουάσιγκτον να επιδιώκει την εξομάλυνση των σχέσεων ανάμεσα σε Ισραήλ και Σαουδική Αραβία, με τους Σαουδάραβες να έχουν θέσει ως προϋπόθεση την λήψη μέτρων από τους ισραηλινούς για να αρχίσει ο διάλογος με τους παλαιστινίους για να βελτιωθούν οι συνθήκες της ζωής των παλαιστινίων, βλέπουμε την κυβέρνηση του Ριάντ, να δίνει πιο πολύ σημασία στην κυβέρνηση της που είναι της παλαιστινιακής αρχής της Φατάχ, που είναι αντίθετη στη Χαμάς».

Σήμερα, η Χαμάς έκανε την μεταστροφή της ξανά ως επαναστατική, εξήγησε ο κ. Χαρίτος αναφέροντας τον λόγο που συνέβη αυτό. «Έγινε για να τονίσει ότι καμία απόφαση δεν θα ληφθεί για τους Παλαιστινίους, χωρίς να ληφθεί υπόψιν η θέση της Χαμάς. Αυτό είναι το μήνυμα αυτής της επιχείρησης – που είναι πρωτοβουλία της Χαμάς – και το θέμα του ξαφνιάσματος είναι ένα θέμα που θα συζητηθεί πολύ».

Έκλεισε λέγοντας ότι «εάν νομίζουμε ότι θα τελειώσει αυτό σύντομα… εγώ εκτιμώ ότι ούτε στην αρχή δεν βρισκόμαστε».

Ιστορική αναδρομή: Μια διαρκής εμπόλεμη ζώνη

Ακριβώς πενήντα χρόνια πριν, πάλι Σάββατο, το 1973 ανήμερα της μεγαλύτερης εβραϊκής γιορτής, του Γιομ Κιπούρ, το Ισραήλ δέχεται ταυτόχρονη επίθεση από Αίγυπτο και Συρία. Το Ισραήλ και η διεθνής κοινότητα αιφνιδιάζονται. Στις εχθροπραξίες που ακολουθούν γνωρίζει αλλεπάλληλες ήττες. Λίγες μέρες μετά η τροπή του πολέμου αλλάζει καθώς οι ισραηλινές δυνάμεις οργανώνονται και περνούν στην αντεπίθεση.

Ο πόλεμος του Γιομ Κιπούρ που οργανώθηκε μετά από μυστικές επαφές και συνεννόηση Σαντάτ και Χαφέζ αλ Ασαντ ήταν η απάντηση στον ισραηλινό θρίαμβο του 1967. Μέσα σε 6 μέρες το Ισραήλ τριπλασίασε τα εδάφη του κατακτώντας το Σινά, τη Λωρίδα της Γάζας, τη Δυτική όχθη, την ανατολική Ιερουσαλήμ και τα Υψίπεδα του Γκολάν.

Είχαν προηγηθεί άλλοι δύο αραβοισραληνοί πόλεμοι το 1948 με την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ και το 1956 με την κρίση του Σουέζ.

Ωστόσο, το 1973 στην τέταρτη αραβοισραηλινή σύγκρουση, είχε έρθει η ώρα να μπει μια άνω τελεία στο μέτωπο. Αίγυπτος και Ισραήλ ήρθαν πιο κοντά και το 1978 υπογράφονται οι συμφωνίες του Καμπ Ντέιβιντ, υπό τον Αμερικανό πρόεδρο Τζίμι Κάρτερ. Η Αίγυπτος είναι η πρώτη αραβική χώρα που αναγνωρίζει το Ισραήλ και ήδη το 1977 ο πρόεδρος Σαντάτ είχε δώσει μια ιστορική ομιλία στο ισραηλινό κοινοβούλιο.

«Σήμερα σας λέω και το δηλώνω σε ολόκληρο τον κόσμο ότι αποδεχόμαστε να ζήσουμε μαζί σας σε διαρκή ειρήνη βασισμένη στη δικαιοσύνη», έλεγε ο Πρόεδρος της Αιγύπτου.

Ωστόσο, οι συμφωνίες του Καμπ Ντέιβιντ όσον αφορά στην επίλυση του Παλαιστινιακού έκαναν μια γενικόλογη διακήρυξη, αφήνοντας μια ανοιχτή πληγή που αιμορραγεί εδώ και δεκαετίες.

«Κάθε φορά που οι αμερικανικές πυρηνικές δυνάμεις παγκοσμίως τίθενται σε συναγερμό, είναι αποτέλεσμα μιας σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή», δήλωνε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζίμι Κάρτερ.

Αποτέλεσμα να ακολουθήσει ο πόλεμος του Λιβάνου το 1982, και το 1987 η πρώτη Ιντιφάντα. Τερματίστηκε επισήμως το 1993 με τη συμφωνία του Όσλο, μεταξύ Ράμπιν και Αραφάτ, που άνοιξε το δρόμο για τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους.

Όλες οι προσπάθειες από τότε πέφτουν στο κενό. Το 2005 οι ισραηλινές δυνάμεις αποσύρονται μονομερώς από τη Γάζα, 38 χρόνια μετά την κατάληψή της. Το 2007 η Χαμάς καταλαμβάνει τη Γάζα έπειτα από σύντομο εμφύλιο πόλεμο, εκδιώκοντας τη Φατάχ του προέδρου Αμπάς που διατηρεί την έδρα του στη Δυτική Όχθη.

Ακολουθούν πολλοί γύροι συγκρούσεων της Χαμάς με τις ισραηλινές δυνάμεις, με την τελευταία σημαντικότερη το 2021. Στο επίκεντρο σχεδόν όλων των διενέξεων βρίσκεται το τέμενος Αλ Ακσά, το τρίτο σημαντικότερο σημείο των μουσουλμάνων και το καθεστώς της Ιερουσαλήμ.

ΠΗΓΗ: ΕΡΤ