Σύνταξη : Πολυδεύκης Παπαδόπουλος
Ποια είναι η κατάσταση της ευρωπαϊκής οικονομίας, με αφορμή τις χειμερινές προβλέψεις που έδωσε στη δημοσιότητα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, βάση των οποίων τα πράγματα αναμένεται να πάνε χειρότερα για την ανάπτυξη, αλλά κάπως καλύτερα για τον πληθωρισμό, αλλά και με τις γεωπολιτικές αναταραχές κι αβεβαιότητες να μπορούν να αλλάξουν αυτά τα δεδομένα; Τα ζητήματα αυτά αναπτύσσονται στην εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου «Με το Πρώτο στην Ευρώπη και τον Κόσμο» (Α΄Πρόγραμμα, Σάββατα και Κυριακές 12.00-13.00). Εξετάζεται, επίσης, το θέμα της πορείας των επιτοκίων, το οποίο συναρτάται με τα προηγούμενα, καθώς και η ιδιαίτερη περίπτωση της Ελλάδας, η οποία παρουσιάζει μεν καλύτερες αναπτυξιακές επιδόσεις από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο, αλλά και υψηλότερο πληθωρισμό, ιδιαίτερα μάλιστα στα είδη της καθημερινότητας και της διατροφής. Προσκεκλημένος είναι ο Ομ. Καθηγητής Ομ. Καθηγητής Οικονομικών, στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του ΕΚΠΑ Παναγιώτης Πετράκης.
Οι χειμερινές οικονομικές προβλέψεις 2024 παρέχουν μια επικαιροποίηση των φθινοπωρινών οικονομικών προβλέψεων 2023, εστιάζοντας στην εξέλιξη του ΑΕΠ και του πληθωρισμού σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Οι χειμερινές προβλέψεις βασίζονται σε ένα σύνολο τεχνικών παραδοχών που αφορούν τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, τα επιτόκια και τις τιμές των βασικών εμπορευμάτων έως τα τέλη του περασμένου Ιανουαρίου, ενώ για τις υπόλοιπες εισροές στοιχείων, καθώς και για τις παραδοχές σχετικά με τις κρατικές πολιτικές, οι παρούσες προβλέψεις λαμβάνουν υπόψη στοιχεία έως αρχές Φεβρουαρίου. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιεύει κάθε χρόνο δύο ολοκληρωμένες (εαρινές και φθινοπωρινές) και δύο ενδιάμεσες σειρές προβλέψεων (χειμερινές και θερινές). Οι ενδιάμεσες προβλέψεις καλύπτουν τα ετήσια και τριμηνιαία στοιχεία για το ΑΕΠ και τον πληθωρισμό για το τρέχον και το επόμενο έτος για όλα τα κράτη μέλη, καθώς και συγκεντρωτικά στοιχεία σε επίπεδο ΕΕ και ζώνης του ευρώ. Οι επόμενες προβλέψεις της Επιτροπής θα είναι οι εαρινές οικονομικές προβλέψεις 2024, οι οποίες αναμένεται να δημοσιευθούν τον Μάιο.
Βάση λοιπόν των νέων προβλέψεων, μετά από μια ήδη υποτονική ανάπτυξη πέρυσι, το 2024 ξεκίνησε με χαμηλότερους από τους αναμενόμενους ρυθμούς για την οικονομία της ΕΕ. Οι χειμερινές ενδιάμεσες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναθεωρούν προς τα κάτω την ανάπτυξη στην ΕΕ και στην ευρωζώνη σε 0,5 % το 2023, από 0,6 % στις φθινοπωρινές προβλέψεις, και σε 0,9 % (από 1,3 %) στην ΕΕ και 0,8 % (από 1,2 %) στην ευρωζώνη το 2024. Το δε πιο αισιόδοξο σενάριο για το 2025 είναι πως η οικονομική δραστηριότητα θα αυξηθεί κατά 1,7 % στην ΕΕ και κατά 1,5 % στην ευρωζώνη.
Όπως εξηγεί η έκθεση εκτιμήσεων και προβλέψεων, το 2023 η ανάπτυξη επιβραδύνθηκε λόγω της διάβρωσης της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, της έντονης αυστηροποίησης της νομισματικής πολιτικής, της μερικής κατάργησης της δημοσιονομικής στήριξης και της μείωσης της εξωτερικής ζήτησης. Και αφού αποφεύχθηκε οριακά η τεχνική ύφεση το δεύτερο εξάμηνο του περασμένου έτους, οι προοπτικές για την οικονομία της ΕΕ το πρώτο τρίμηνο του 2024 παραμένουν υποτονικές.
Η ελπίδα είναι πως η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να επιταχυνθεί σταδιακά φέτος. Και αυτό δεδομένου ότι ο πληθωρισμός εξακολουθεί να μειώνεται, η αύξηση των πραγματικών μισθών και μια ανθεκτική αγορά εργασίας αναμένεται να στηρίξουν την ανάκαμψη της κατανάλωσης. Ακόμη, σύμφωνα με την έκθεση, παρά τον περιορισμό των περιθωρίων κέρδους, οι επενδύσεις αναμένεται να επωφεληθούν από τη σταδιακή χαλάρωση των όρων δανεισμού και τη συνέχιση της εφαρμογής του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Επιπλέον, το εμπόριο με τρίτους εταίρους υπολογίζεται να ομαλοποιηθεί, μετά από τις χαμηλές περσινές επιδόσεις. Σ ’όλα αυτά βέβαια, η έκθεση κάνει αναφορά και στα απρόβλεπτα που μπορεί να δημιουργήσουν οι γεωπολιτικοί κίνδυνοι της εποχής.
Ωστόσο, ακόμη κι αν κάτι τέτοιο δεν συμβεί κι επαληθευτούν λίγο πολύ οι προβλέψεις για φέτος και του χρόνου και δεδομένης της προβληματικής κατάστασης των προηγουμένων δύο ετών, το ερώτημα είναι πόσο μακριά μπορεί να πάει η ΕΕ και η ευρωζώνη με τόσο χαμηλές επιδόσεις ; Ήδη εξακολουθεί να καταβάλλεται ένα κόστος για ακριβότερη ενέργεια και στήριξη του πολέμου στην Ουκρανία. Σε διάφορες χώρες σημειώνονται κοινωνικές κινητοποιήσεις κι αναταραχές. Τα εμπορικά ισοζύγια εξαγωγικών χωρών, όπως κατεξοχήν συμβαίνει με τη Γερμανία, μειώνονται. Η ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης διαρκώς πέφτει. Τη δε δυσαρέσκεια καρπώνονται σε μεγάλο βαθμό αντισυστημικά και πλέον κυρίως ακροδεξιά κόμματα.
Από την άλλη, ο πληθωρισμός αναμένεται να επιβραδυνθεί ταχύτερα από ό,τι αναφερόταν το φθινόπωρο στις προηγούμενες προβλέψεις. Όπως σημειώνει η χειμερινή έκθεση, στην ΕΕ ο πληθωρισμός βάσει του εναρμονισμένου δείκτη τιμών καταναλωτή (ΕνΔΤΚ) προβλέπεται να μειωθεί από 6,3 % το 2023 σε 3,0 % το 2024 και σε 2,5 % το 2025. Στην ευρωζώνη, αναμένεται να επιβραδυνθεί από 5,4 % το 2023 σε 2,7 % το 2024 και σε 2,2 % το 2025. Τα χαμηλότερα από τα αναμενόμενα αποτελέσματα του πληθωρισμού τους τελευταίους μήνες οφείλονται στις μειωμένες τιμές των βασικών ενεργειακών προϊόντων, αλλά και στην ασθενέστερη οικονομική δυναμική. Ωστόσο, βραχυπρόθεσμα, η λήξη των μέτρων ενεργειακής στήριξης σε όλα τα κράτη μέλη και το υψηλότερο κόστος αποστολής λόγω των διαταραχών του εμπορίου στην Ερυθρά Θάλασσα αναμένεται να ασκήσουν κάποιες ανοδικές πιέσεις στις τιμές, χωρίς όμως να εκτροχιαστεί η πτωτική πορεία του πληθωρισμού, αναφέρει η έκθεση. Έως δε το τέλος του χρονικού ορίζοντα των προβλέψεων, ο ονομαστικός πληθωρισμός στην ευρωζώνη προβλέπεται να είναι οριακά μεγαλύτερος από τον στόχο της ΕΚΤ, με τον πληθωρισμό στην ΕΕ να μένει λίγο υψηλότερος.
Πάντως, οι τελευταίες αυτές εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό θέτουν ξανά επί τάπητος το ζήτημα των επιτοκίων της ΕΚΤ, καθοριστικό παράγονται από τη μια για το φρενάρισμα του τιμαρίθμου κι από την άλλη βασικό μηχανισμό για την τόνωση της ανάπτυξης. Στην τελευταία συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ, τόσο τα «γεράκια» όσο και τα «περιστέρια» είχαν συμφωνήσει σε αυτό που ευρέως αναμενόταν, δηλαδή τα ευρωεπιτόκια παρέμειναν αμετάβλητα. Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, ανέφερε μάλιστα, μετά τη συνεδρίαση, ότι η απόφαση ήταν ομόφωνη, καθώς και ότι η συζήτηση μείωσής τους είναι πρόωρη. Ωστόσο, μετά αυτή την ομόφωνη απόφαση, «γεράκια» και «περιστέρια» της ΕΚΤ άρχισαν να διαφωνούν δημόσια με στόχο να προκαταβάλουν τις επόμενες κινήσεις της τράπεζας. «Πριν η ΕΚΤ προχωρήσει σε μείωση επιτοκίων θα πρέπει πρώτα γνωρίζει με σαφήνεια τις δευτερογενείς επιπτώσεις στον πληθωρισμό από τους μισθούς και τα ακριβέστερα ανάλογα στοιχεία θα δοθούν από τη Eurostat μετά τα τέλη Απριλίου» τόνισε ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ, Φίλιπ Λέιν. Άρα, επί της ουσίας, με την παρέμβαση αυτή, μάλλον ο Λέιν προκατέλαβε την οποιανδήποτε απόφαση για μείωση επιτοκίων μετά τον Απρίλιο. Από την άλλη, τίθεται το ζήτημα κατά πόσον η κατάσταση στην ευρωζώνη θα επηρεαστεί από τις ανάλογες συζητήσεις στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού και τις κινήσεις της FED.
Τέλος, στην εκπομπή εξετάζεται το που βρίσκεται η ιδιαίτερη περίπτωση της Ελλάδας, μέσα σ’ αυτό το γενικότερο ευρωπαϊκό πλαίσιο. Η χώρα μας έχει υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης, αλλά και μεγαλύτερο επίσημο πληθωρισμό από τον μέσο όρο της ευρωζώνης, ο δε «πληθωρισμός της τσέπης μας» είναι φυσικά διαφορετικός και ενδεχομένως πιο αυξημένος από άλλες χώρες της ΕΕ, λόγω των ιδιαιτεροτήτων της ελληνικής οικονομίας και αγοράς. Επιπλέον, η ελληνική ανάπτυξη εξακολουθεί να τροφοδοτείται κυρίως από τον τουρισμό και τα ακίνητα, με αποτέλεσμα να παραμένουν τα σημαντικά εμπορικά ελλείμματα. Η δε δημοσιονομική κατάσταση παραμένει πάντα εύθραυστη και τώρα ενδεχομένως επιβαρύνεται από τις παροχές στους αγρότες, ανεξαρτήτως αν οι τελευταίοι δεν μένουν ικανοποιημένοι.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος