Η προσεχής βράβευση των μαθητών της Καρδίτσας από την Ε.Μ.Ε με ομιλία του Κ. Μαυρομμάτη

Ο Νικόλαος Δ. Νικολάου γεννήθηκε το 1875 από φτωχούς γονείς, που ασχολούνταν κυρίως με τη γεωργία. Το μικρό σπιτάκι, στο οποίο γεννήθηκε και μεγάλωσε, σώζεται ακόμη δίπλα από το σπίτι των αείμνηστων δασκάλων αδελφών Κυρίτση. Σήμερα χρησιμοποιείται πλέον ως αποθήκη.

Φοίτησε στο 4τάξιο Δημοτικό Σχολείο Καναλίων και όπως διηγούνταν οι παλιοί Καναλιώτες, δεν ήθελε να πηγαίνει στο σχολείο και έτσι έκανε πολλές απουσίες. Μάλιστα μια μέρα ο πατέρας του, όταν έμαθε ότι πάλι το έσκασε από τα μαθήματα, τον τιμώρησε παραδειγματικά για να μην το ξανακάνει.

Και πραγματικά δεν το ξαναέκανε. Τελείωσε κανονικά το Δημοτικό Σχολείο με άριστα και αμέσως πήγε στο 3τάξιο Σχολαρχείο Φαναρίου και στο 4τάξιο Γυμνάσιο Καρδίτσας.

Ήταν πολύ καλός μαθητής και είχε ιδιαίτερη κλίση στα μαθηματικά, στα οποία αρίστευε κάθε χρονιά και γι’ αυτό ο πατέρας του αποφάσισε, ύστερα και από την επιμονή του ίδιου του Νικόλαου, να τον στείλει στην Αθήνα για να σπουδάσει στο Πανεπιστήμιο.

Αλλά, όπως είπαμε, ήταν πάμπτωχος και ξεκίνησε για την Αθήνα με τα πόδια. Είχε μεγάλη ταλαιπωρία στο δρόμο, αφού αναγκάστηκε να διανύσει τον ορεινό όγκο των Αγράφων, να φτάσει στην Ευρυτανία και από κει να κατηφορίσει προς την Χαλκίδα, από όπου επιβιβάστηκε σε κάποιο μεταφορικό μέσο, ίσως το τραίνο της εποχής, για να φτάσει στην πολυπόθητη Αθήνα. Το ταξίδι του αυτό διήρκεσε 7 ημέρες.

Εκεί γράφτηκε αμέσως στο Πανεπιστήμιο, αφού εισαγωγικές εξετάσεις δεν υπήρχαν και από το πρώτο έτος διακρίθηκε μεταξύ των συμφοιτητών του, με αποτέλεσμα να αποσπάσει την υποτροφία της Φυσικομαθηματικής Σχολής.

Το 1898, λοιπόν, έλαβε το πτυχίο του με άριστα και αμέσως έκανε το διδακτορικό του, το οποίο επίσης το πήρε με άριστα. Μετά τις σπουδές του διορίστηκε ως καθηγητής των μαθηματικών πρώτα στο Γυμνάσιο Καλαμπάκας και μετά από μερικά χρόνια μετατέθηκε στο Γυμνάσιο Καρδίτσας, όπου δίδαξε για 10 χρόνια περίπου μέχρι το 1915. Εκεί υπήρξε ο πρώτος οργανωτής του εργαστηρίου φυσικής αν και ήταν μαθηματικός.

Ύστερα μετατέθηκε στο 4ο Γυμνάσιο Αθηνών και λόγω της άριστης επίδοσής του ως καθηγητής των μαθηματικών, τοποθετήθηκε στην Πρότυπη Βαρβάκειο Σχολή. Παράλληλα δίδαξε και Β΄ Πρακτικό Λύκειο Αθηνών, όπου φοιτούσαν μαθητές με ιδιαίτερη κλίση προς τα μαθηματικά και τις θετικές επιστήμες, λίγο αργότερα δε δίδαξε στο Διδασκαλείο Μέσης Εκπαίδευσης, όπου μετεκπαιδεύονταν οι καθηγητές των μαθηματικών. Έγινε μέλος της Ελληνικής Μαθηματικής Εταιρείας και της Ελληνικής Αστρονομικής Ένωσης και έδωσε πολλές διαλέξεις στα πλαίσια των δραστηριοτήτων των Συλλόγων αυτών. Ειδικά εκ μέρους της Αστρονομικής Ένωσης έδωσε διαλέξεις στην αίθουσα της Εταιρείας των Φίλων του Λαού με θέματα: «Άνθρωπος εις την Σελήνη», «Η αστρονομία του αοράτου» κ.α.

Το 1923 παράλληλα με τη δημόσια εκπαιδευτική του υπηρεσία ίδρυσε και το «Μαθηματικό Φροντιστήριο», το οποίο, σύμφωνα με τις διηγήσεις που άφησε στα παιδιά του, είχε την πρώτη χρονιά μόλις 5 υποψήφιους για το Πολυτεχνείο, οι οποίοι όμως, όλοι πέτυχαν και έτσι η φήμη του νεοσύστατου φροντιστηρίου έλαβε μεγάλες διαστάσεις. Έτσι πολύ γρήγορα οι τρόφιμοί του αυξήθηκαν απότομα, με αποτέλεσμα να φτάσει τους 200 υποψήφιους, οι οποίοι προορίζονταν κυρίως για το Πολυτεχνείο, τη Φυσικομαθηματική Σχολή και τις Στρατιωτικές Σχολές. Ένα ολόκληρο σχολείο ήταν το φροντιστήριό του αυτό, με μαθητές όλους υποψηφίους ανωτάτων σχολών.

Στις αρχές της 10ετίας του ’30 έχουμε αρκετές εκδόσεις βιβλίων του, όπως τη Θεωρητική Αριθμητική, τη Μεγάλη Στοιχειώδη Άλγεβρα, τη Μεγάλη Στοιχειώδη Γεωμετρία, την Κοσμογραφία κ.ά.

Το τελευταίο βιβλίο που εξέδωσε ήταν η Μεγάλη Κοσμογραφία του, που κυκλοφόρησε το έτος του θανάτου του, το 1963. Ήταν τότε η χρυσή εποχή για το μάθημα της Κοσμογραφίας, αφού η αστρονομία και η διαστημική καθημερινά γνώριζαν καινούργιες προόδους. Ήδη το 1957 είχε σταλεί ο Σοβιετικός «Σπούτνικ» στο διάστημα, λίγο αργότερα η σκυλίτσα «Λάικα», το 1961 ο Γιούρι Γκαγκάριν έκανε την πρώτη περιστροφή γύρω από τη Γη για να τον ακολουθήσει ο Τζων Γκλέν το 1962, και η Βαλεντίνα Τερέσκοβα το 1963. Έτσι το κλίμα ήταν πολύ καλό για την ανάπτυξη και την αύξηση των ωρών διδασκαλίας της Κοσμογραφίας, οι οποίες διπλασιάστηκαν στα πρακτικά τμήματα όλων των Γυμνασίων της Ελλάδας .

Ο Νικόλαος Νικολάου, λοιπόν παρά τα γηρατειά του, σε ηλικία 80 και πλέον ετών κάθισε και έγραψε τη θαυμάσια Μεγάλη Κοσμογραφία, στην οποία έβρισκαν νέα και άφθονα σύγχρονα στοιχεία αστρονομίας και διαστημικής όλοι εκείνοι οι μαθηματικοί και φυσικοί που δίδασκαν το μάθημα αυτό στα σχολεία. Ήταν το κύκνειο άσμα του μεγάλου Έλληνα μαθηματικού και κοσμογράφου, αφού τον ίδιο χρόνο άφησε τη ζωή αυτή.

«Θυμάμαι, σημειώνει ο πολιτικός μηχανικός γιος του Δημήτριος Νικολάου, σε ιδιόγραφο σημείωμά του που μας έστειλε, θυμάμαι, ήταν Καθαρή Δευτέρα και για το λόγο αυτό πολύ λίγοι παραβρέθηκαν στην κηδεία του, ούτε εκφωνήθηκαν λόγοι. Μόνο μετά από 40 ημέρες, που έγινε το μνημόσυνο στα Κανάλια, με πρωτοβουλία της Κοινότητας, εκφωνήθηκαν δυο επικήδειοι λόγοι από καθηγητές των Γυμνασίων της Καρδίτσας, μάλλον Καναλιώτες, των οποίων δεν θυμούμαι τα ονόματά τους».