Α. Μέρκελ: Τάσσεται υπέρ του εξοπλισμού της Ουκρανίας – Δεν απολογείται για την πολιτική της

Ανταπόκριση από το Βερολίνο: Γιώργος Παππάς

Την πρώτη μεγάλη δημόσια εμφάνιση έκανε χθες η πρώην καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ. Στο ιστορικό θέατρο του Βερολίνου Berliner Ensemble απάντησε στις ερωτήσεις του δημοσιογράφου και συγγραφέα Αλεξάντερ Όζανγκ με γενικό τίτλο: «Τί είναι λοιπόν η χώρα μου;», ένα βιβλίο που κυκλοφόρησε τον περασμένο Νοέμβριο με τρεις σημαίνουσες ομιλίες της πρώην καγκελαρίου Μέρκελ.

«Προσωπικά είμαι καλά, αποχώρησα οικειοθελώς και αυτό είναι μια ωραία αίσθηση» ήταν η απάντηση της Άνγκελα Μέρκελ στην αρχική ερώτηση του δημοσιογράφου-συγγραφέα Αλεξάντερ Όζανγκ. «Αλλά είχα φανταστεί αλλιώς την περίοδο μετά τη θητεία μου στην καγκελαρία», πρόσθεσε η Μέρκελ. Εννοούσε φυσικά τον πόλεμο και την εισβολή του της Ρωσίας στην Ουκρανία. Στο κατάμεστο θέατρο «Berliner Ensamble» απέσπασε το πρώτο θερμό χειροκρότημα, όταν καταδίκασε κατηγορηματικά την επέμβαση στην Ουκρανία: «Είναι βάναυση παραβίαση κάθε κανόνα του διεθνούς δικαίου, δεν υπάρχει καμία αιτιολόγηση και καμία συγνώμη για αυτό», είπε η Μέρκελ.

Η Μέρκελ έβλεπε τις εξελίξεις να έρχονται, την περασμένη χρονιά «επί μήνες δεν προχωρούσε τίποτα στο «Πλαίσιο της Νορμανδίας», το διαπίστωσε και η ίδια στην τελευταία επίσκεψή της στη Μόσχα, ενώ τον Οκτώβριο στη σύνοδο του G20 ενημερώθηκε από τις αμερικανικές υπηρεσίες, που είχαν συγκεκριμένες πληροφορίες για τις κινήσεις της Ρωσίας. Η Μέρκελ παρακολούθησε την επίσκεψη του διαδόχου της Όλαφ Σολτς στη Μόσχα, την απόφαση της Δούμα για την ανεξαρτησία των δύο επαρχιών της Ουκρανίας Λουγκάνσκ και Ντόμπας. Μετά από αυτά ήταν πλέον σαφές ότι ο Πούτιν ήταν αποφασισμένος για την επέμβαση στην Ουκρανία. Σήμερα, είναι σε επαφή με τον καγκελάριο Όλαφ Σολτς, αλλά δεν επεμβαίνει στην άσκηση πολιτικής με υποδείξεις.

Η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας αντέκρουσε σθεναρά την άποψη ότι ακολούθησε πολιτική κατευνασμού έναντι της Ρωσίας και του Βλαντιμίρ Πούτιν και άνοιξε με τον τρόπο αυτόν την όρεξη στον Πούτιν. Η ίδια δεν ζητάει συγνώμη για όσα έκανε στη διάρκεια της θητείας της. «Η διπλωματία, όταν δεν πετυχαίνει, δεν είναι για τον λόγο αυτόν λάθος επιλογή. Δεν θεωρώ λοιπόν ότι πρέπει τώρα να πω: αυτό ήταν λάθος και για αυτό ζητώ συγνώμη», είπε η Μέρκελ. Η ίδια δεν πίστεψε ποτέ ότι ο Πούτιν θα άλλαζε. Αντίθετα είναι πεπεισμένη ότι ο Πούτιν «μισεί το δυτικό δημοκρατικό μοντέλο και επιδίωξή του είναι να μην επιτρέψει την ύπαρξη μίας τέτοιας χώρας στα σύνορά του. Γεωπολιτικός στόχος του Πούτιν είναι να διαλύσει την ΕΕ, την οποία θεωρεί «προθάλαμο του ΝΑΤΟ».

Στόχος της ήταν να βρεθεί ένα «modus vivendi» με τη Ρωσία, ένας «τρόπος συνύπαρξης, χωρίς πόλεμο», αλλά το ενδιαφέρον της ήταν η Ουκρανία, σημείωσε η Μέρκελ. «Η καρδιά μου χτυπούσε για την Ουκρανία», είπε χαρακτηριστικά, ακόμα και στα κρίσιμα ορόσημα 2008 και 2015. Στη σύνοδο του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι το 2008 αντιστάθηκε σθεναρά στην ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ. Τότε ήταν μία «χώρα πολιτικά διχασμένη και δημοκρατικά απολύτως ασταθής, ελεγχόμενη από τους ολιγάρχες», είπε η Μέρκελ. Περίμενε την αντίδραση του Πούτιν, θα επιταχύνονταν η επέμβαση του Πούτιν και θα ήταν ακόμα χειρότερα για την Ουκρανία. «Δεν ήθελα να προκαλέσω μία ενέργεια του Πούτιν που δεν θα ήταν καλή για την Ουκρανία. Αλλά αυτό δεν δικαιολογεί σε καμία περίπτωση τη σημερινή επέμβαση του Πούτιν» είπε η Μέρκελ.

Με κριτική ματιά βλέπει σήμερα ότι μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης δεν στάθηκε δυνατόν να αναπτυχθεί μία αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης που θα συμπεριλάμβανε και τη σημερινή Ρωσία. Το καλοκαίρι του 2021 μετά τη συνάντηση με Πούτιν – Μπάιντεν ανέλαβε πρωτοβουλία μαζί με τον γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν να συναντήσουν τον Πούτιν αλλά δεν πέρασε στην ΕΕ.

Υπερασπίστηκε, πάντως ένθερμα την Συμφωνία του Μινσκ το 2015 που σταμάτησε τον πόλεμο στην ανατολική Ουκρανία. Δεν ικανοποιούσε την Ουκρανία, είπε, αλλά έδωσε στη χώρα το χρονικό περιθώριο να φτάσει στο σημερινό σημείο. Σε αντίθεση με το παρελθόν η Μέρκελ τάσσεται σήμερα υπέρ του εξοπλισμού της Ουκρανίας με όπλα. «Η στρατιωτική αποτροπή είναι η μόνη γλώσσα που καταλαβαίνει ο Πούτιν». Για τον επίμαχο αγωγό Nord Stream 2 σημείωσε ότι υπήρχαν σαφείς όροι στήριξης της Ουκρανίας και την εξόργισαν οι κυρώσεις της αμερικανικής κυβέρνησης Μπάιντεν στις εταιρίες που συμμετείχαν στην κατασκευή του. «Αυτά γίνονται με το Ιράν, αλλά όχι με έναν εταίρο», είπε η Μέρκελ. Οι άρση των αμερικανικών κυρώσεων ήρθε το περασμένο καλοκαίρι μετά από συμφωνία Βερολίνου-Ουάσιγκτον. Ο επίμαχος αγωγός μπήκε οριστικά στον πάγο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.

Στην ερώτηση αν θα μπορούσε να τηλεφωνήσει σήμερα τον Βλαντιμίρ Πούτιν, η Μέρκελ απάντησε λακωνικά: «Δεν έχω την εντύπωση ότι αυτό θα βοηθούσε σε κάτι τη στιγμή αυτήν. Από την πλευρά μου υπάρχουν ελάχιστα προς συζήτηση».

Σε ποια χώρα θα ήθελε να ταξιδεύσει; «Στο Μπουτάν που έχουν έναν κατάλογο της ευτυχίας. Αλλά διαπίστωσα ότι δεν έχουμε διπλωματικές σχέσεις», είπε η Μέρκελ. Θα ήθελε επίσης να κάνει το ταξίδι με τον Υπερσιβηρικό. «Αλλά αυτό δεν γίνεται πλέον».