“Το μυστικό του βασιλιά των γερανιών”: γράφει η Μιράντα Βατικιώτη

ΜΙΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ,

ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

Ένα μικρό προσωπικό μοίρασμα
σχετικά με τη συγγραφή του αστυνομικού μυθιστορήματος
«Το μυστικό του βασιλιά των γερανιών»

Πρόσφατα με ρώτησε κάποιος το εξής:
«Σχεδιάζεις όλη την ιστορία με λεπτομέρειες και μετά αρχίζεις να γράφεις ή η ιστορία σου έρχεται λίγο λίγο γράφοντας;»
«Τίποτα από τα δύο» απάντησα με ειλικρίνεια.
Αλλά μετά έπρεπε να εξηγήσω. Τι θα πει «τίποτα από τα δύο»; Θα σου πω. Σημαίνει και τα δύο μαζί. Κι επίσης θα σου πω πως, όσο και να προσπαθώ να είμαι ειλικρινής, οι απαντήσεις που θα δίνω σε τέτοιου είδους ερωτήματα θα είναι πάντα διαφορετικές μεταξύ τους.
Γιατί το κάθε βιβλίο είναι διαφορετικό. Γιατί δεν υπάρχει κανόνας. Γιατί η συγγραφή διαρκώς σε ξεβολεύει.
Οπότε, θα ανοίξω από εδώ την πόρτα του συγκεκριμένου εργαστηρίου μέσα στο οποίο δημιουργήθηκε συγκεκριμένα το βιβλίο Το μυστικό του βασιλιά των γερανιών. Τονίζω πως όλα όσα πρόκειται να ομολογήσω είναι πολύ συγκεκριμένα. Κι οποιαδήποτε ομοιότητα με γνωστές καταστάσεις, ασθένειες, τακτικές ή άλλα σύνδρομα είναι συμπτωματική. Πάμε, λοιπόν.

Το πρώτο που συνέβη ήταν που έδωσα απάντηση σε τρία βασικά για μένα ερωτήματα: ποιος το έκανε, πώς το έκανε και γιατί το έκανε. Κλασική προσέγγιση αστυνομικής πλοκής, με κέντρο βάρους την παράβαση και το προφίλ του δράστη. Μέχρι εδώ καλά, ο πρώτος σχεδιασμός ήταν έτοιμος. Στη συνέχεια σχεδίασα την τελευταία σκηνή. Γιατί πρώτη απ’ όλες την τελευταία; Δεν ξέρω. Προσωπικές εμμονές. Μ’ αρέσει πολύ η κυκλική αφηγηματική δομή, όπου το τέλος συναντά την αρχή. Μ’ αρέσει το σχήμα του κύκλου. Μ’ αρέσουν οι επαναφορές. Μ’ αρέσει η επιστροφή.
Πράγματι, λοιπόν, σχεδίασα την τελευταία σκηνή, την έγραψα, την έβαλα πρώτη (όπως είχα κάνει και με το πρώτο βιβλίο της σειράς, Οι 4 εποχές του κυρίου Ανανία). Μέχρι εδώ καλά. Μέχρι εδώ, όμως. Γιατί μετά αρχίζει το χάος.

Ο πρώτος πανικός δημιουργήθηκε με το δολοφόνο. Έγραφα, έγραφα, έγραφα κι όλα πήγαιναν καλά. Είμαι στο x κεφάλαιο, γράφω αμέριμνη κι απολαμβάνω το θαύμα της συγγραφής, νιώθω υπέροχα, νιώθω την πληρότητα της δημιουργικότητας να μεγαλουργεί στην ψυχή μου και τα λοιπά και τα λοιπά. Ώσπου ξαφνικά «συνειδητοποιώ» πως ο δολοφόνος δεν είναι αυτός που νόμιζα, αλλά κάποιος άλλος. Κι αυτό σημαίνει πως από τη στιγμή που η ίδια η συγγραφέας ξεγελάστηκε απ’ τον δολοφόνο τότε οι δύο γενναίοι επιθεωρητές δεν θα μπορέσουν να τον πιάσουν ποτέ. Μικρός πανικός. Ψυχραιμία. «Είσαι η συγγραφέας, ό,τι θες κάνεις» είπα στον εαυτό μου.

Το επόμενο επεισόδιο της συγγραφικής τραγωδίας με βρίσκει να προσπαθώ να κρατηθώ στο αρχικό σχέδιο, του αρχικού δολοφόνου. Όχι. Όσες εκδοχές κι αν έγραψα, όσα καινούρια σχεδιάσματα, όσες παραλλαγές … ο δολοφόνος είχε αλλάξει. Ανεπιστρεπτί. Κι όχι τίποτα άλλο, αλλά έχω και τη μανία να σέβομαι τους ήρωες των βιβλίων μου. Και εκεί αρχίζω να παλεύω σώμα με σώμα με τον δολοφόνο. Με έναν Παπαδόπουλο σε κατάσταση πανικού, όπως κι εγώ, κι έναν Αλεξάκη να δίνει τόσο πολύ τον καλύτερό του εαυτό, που δεν σου κρύβω ότι πολλές ήταν οι φορές που συγκινήθηκα μαζί του. Ναι, εδώ όπως καταλαβαίνεις έχουν ήδη μπει και οι πρωταγωνιστές στο παιχνίδι και κάνουν τα δικά τους. Θα τον ήθελα πιο ψύχραιμο τον Παπαδόπουλο σ’ αυτή την υπόθεση, αλλά δεν τα κατάφερε. Πήγε και ταυτίστηκε με την υπόθεση, την έκανε δική του. Κι εγώ επί ένα χρόνο προσπαθούσα να καταλάβω τι έχει συμβεί, να κατανοήσω γιατί έγινε αυτός ο φόνος. Έπρεπε να καταλάβω τον δολοφόνο, να αφουγκραστώ με ακρίβεια την ιστορία που είχε να μου πει.

Γιατί, να πω εδώ, πως αυτό που με ενδιαφέρει στην αστυνομική πλοκή είναι η βαθύτερη κατανόηση εκείνου που κρύβεται πίσω απ’ την παραβατική πράξη. Γι’ αυτό άλλωστε για μένα το αστυνομικό είναι κοινωνικό μυθιστόρημα. Και γι’ αυτό άλλωστε αφήνω ανοικτά παράθυρα στο σχεδιασμό που κάνω. Γιατί διερευνώ, δεν καταγράφω. Δημιουργώ μια σκηνή εγκλήματος, που στην ουσία είναι το ερευνητικό ερώτημα. Η διαδικασία της συγγραφής είναι η διαδικασία της έρευνας.

Το άλλο που συνέβη ήταν που ο Παπαδόπουλος ερωτεύτηκε. Αυτό κι αν ΔΕΝ το είχα σχεδιάσει! Αλλά, του το έδωσα. Ήταν τόσο σκληρή η υπόθεση μέσα στην οποία είχε μπλέξει, που μόνο ο έρωτας θα μπορούσε να του δώσει δύναμη να συνεχίσει. Κι αυτό, όμως, χρειάστηκε να το διαχειριστώ. Γιατί όσο εγώ έγραφα αμέριμνη εκείνος ερωτευόταν. Κι όταν το κατάλαβα ήταν πια αργά. Η ιστορία είχε ήδη γραφτεί, και στο κάτω κάτω της γραφής ποια είμαι εγώ να μπω ανάμεσα σε δύο ερωτευμένους! Τελικά αυτός ο έρωτας ήταν λυτρωτικός. Όμως δεν μπορώ να πω άλλα. Το τι έγινε τελικά είναι γραμμένο μέσα στο βιβλίο.

Ένα βιβλίο που πραγματεύεται τον ίδιο το θάνατο και την τοποθέτησή μας απέναντί του, χωρίς να υπεκφεύγει, αλλά και χωρίς να δίνει μια ασφαλή απάντηση. Ένα βιβλίο που το τι θεωρεί ο κάθε ήρωας δίκαιο είναι τόσο προσωπικό όσο και ο θάνατος.

Ένα βιβλίο που περάσαμε δύσκολα μαζί, περάσαμε και υπέροχα μαζί, και επίσης γελάσαμε τρομερά – γιατί αν δεν γελάμε και λίγο τότε τίποτα δεν μοιάζει αληθινό.

Είμαι σίγουρη πως αυτή η ιστορία συγγραφής δεν θα επαναληφθεί, κι αν κάποιος με ρωτήσει για το επόμενο βιβλίο «πώς γράφτηκε;» η απάντηση θα είναι άλλη.

Και κάτι ακόμα, που δεν μπορεί να λείπει από την ξενάγηση στο εργαστήρι της δημιουργίας του Μυστικού του βασιλιά των γερανιών. Ένα μεγάλο ευχαριστώ στους συνοδοιπόρους μου σ’ αυτή την περιπέτεια: όλη την ομάδα από τις Εκδόσεις «Πικραμένος» που στάθηκαν βράχος στην πορεία της δημιουργίας του βιβλίου και ένα μεγάλο ξεχωριστό ευχαριστώ στη Νέλλη Βουτσινά που κάθε συζήτηση μαζί της είναι πάντα ένας τεράστιος πλούτος.

Μιράντα Βατικιώτη

Το αστυνομικό μυθιστόρημα της Μιράντας Βατικιώτη Το μυστικό του βασιλιά των γερανιών: Ένα ημερολόγιο εξιχνίασης φόνου κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις «Πικραμένος» (σελ.: 456, τιμή: 18,00 €).

Εξώφυλλο: Μιχάλης Σιγάλας

Συνέντευξη της Μιράντας Βατικιώτη στο Δεύτερο Πρόγραμμα και στον Δημήτρη Μεϊδάνη μπορείτε να ακούσετε εδώ.

Απόσπασμα από το βιβλίο μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

Photo credit κύριας φωτογραφίας: Αυγή Μάρτιν

Η Μιράντα Βατικιώτη γεννήθηκε το 1982 στην Αθήνα. Σπούδασε Θεατρολογία στο Πανεπιστήμιο της Πάτρας, επέστρεψε στην Αθήνα για μεταπτυχιακές σπουδές στη Φιλοσοφική Σχολή και από το 2014 είναι υποψήφια διδάκτωρ στη Σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, όπου μελετά τον σύγχρονο χορό στην Ελλάδα. Ταυτόχρονα, εργάζεται ως χορεύτρια και ηθοποιός.
Η ενασχόλησή της με τη λογοτεχνία ξεκίνησε από πολύ μικρή ηλικία, και έκτοτε δεν σταμάτησε ποτέ. Έχει εκδώσει το διήγημα μυστηρίου για παιδιά Μαγικό ρολόι στις εκδόσεις Κ.Μ. Ζαχαράκης, το οποίο προτάθηκε για Κρατικό Βραβείο Παιδικής Λογοτεχνίας (2006). Το 2016 κυκλοφόρησε το πρώτο της αστυνομικό μυθιστόρημα Οι 4 εποχές του κυρίου Ανανία από τις Εκδόσεις «Πικραμένος», στο οποίο −μεταξύ άλλων– μας συστήνει τον επιθεωρητή Γιώργο Παπαδόπουλο. Ο εκκεντρικός αυτός αστυνομικός επανέρχεται στο προσκήνιο και στο Μυστικό του βασιλιά των γερανιών⸱ ακούραστος και αντισυμβατικός, παρέα πάντα με τον πιστό συνεργάτη του Αλέξη Αλεξάκη, ξεκινούν ένα ταξίδι ενάντια στον χρόνο προκειμένου να ανακαλύψουν την αλήθεια.