«Το λυκόφως του Αιγαίου»: γράφει η Κατερίνα Καριζώνη

ΜΙΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

Πώς μια ποιήτρια αποφασίζει να ασχοληθεί ξαφνικά με πειρατές;
είναι μια ερώτηση που μου κάνουν συχνά οι αναγνώστες. Η «λόξα» αυτή πάει πίσω στον χρόνο, όταν γράφοντας το μυθιστόρημα Μεγάλο Αλγέρι για τη βεντέτα της οικογένειάς μου απ’ τη Μάνη, βρέθηκα μια μέρα στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της Αρεόπολης και ανακάλυψα ένα παλιό άκοπο βιβλίο κάτω από πυκνά στρώματα σκόνης. Ο τίτλος του ήταν Κουρσάροι στο Αιγαίο και συγγραφέας ο Νίκος Κεφαλληνιάδης. Τυχαίο ότι το χέρι μου έπεσε πάνω του; Τυχαίο ότι οι Μανιάτες ήταν επαγγελματίες πειρατές και μάλιστα της στεριάς –η πιο δύσκολη μορφή καταδρομής– και η Μάνη ονομαζόταν Μεγάλο Αλγέρι λόγω της πειρατείας; Τυχαίο ότι έχω τρέλα με τη θάλασσα; Ό,τι κι αν ήταν πάντως αυτό, με έσπρωξε μαζί με ένα τσούρμο πειρατές σ’ ένα ξύλινο τρικάταρτο καράβι και με έβγαλε στο Αιγαίο. Και ποιο Αιγαίο; Εκείνο με τους τρομερούς ανέμους του 17ου αιώνα, το πιο ταραγμένο και επικίνδυνο, το Αιγαίο των πειρατών. Από τότε κύλησαν δέκα χρόνια και ήρθαν κι άλλα βιβλία: Ο Μονόφθαλμος κι άλλες πειρατικές ιστορίες, Ο χάρτης των ονείρων, ένα μυθιστόρημα για τον Μπαρμπαρόσα, Πειρατεία στη Μάνη και στη Μεσόγειο, ένα λεύκωμα, μελέτες και κείμενα για την πειρατεία για να φτάσω τελικά σε μια σύνοψη όλης αυτής της πειρατικής μου περιπέτειας και να καταλήξω στο μυθιστόρημα Το Λυκόφως του Αιγαίου.

Η εμπειρία ήταν συγκλονιστική. Συνάντησα τα μεγαλύτερα ονόματα των κουρσάρων: τον Ιωάννη Κάψη που έγινε βασιλιάς της Μήλου κι ανακήρυξε το νησί ανεξάρτητο βασίλειο μέσα στον ζόφο της τουρκοκρατίας, τον Ουγκώ ντε Κρεβελιέ, άλλον μεγάλο και εκκεντρικό Γάλλο πειρατή που ήλεγχε το Αιγαίο και το σημείωνε στους χάρτες ως ιδιωτικό του πέλαγος, το Τάγμα των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη, δηλαδή τους περίφημους Ιωαννίτες της Ρόδου που κατέληξαν στο ισχυρότερο πειρατικό νησί της Μεσογείου, τη Μάλτα. Συνάντησα ακόμα τον ωραίο κουρσάρο και ιππότη Γκαμπριέλ ντε Τεμερικούρ, που έγραψε ιστορία στη θάλασσα με τη γενναιότητά του, αλλά και με τους θρυλικούς του έρωτες κι άλλους διαβόητους Έλληνες και Δυτικούς πειρατές. Κάποιοι απ’ αυτούς πέρασαν στο μύθο και στην λαϊκή παράδοση, έγιναν ήρωες για τους Έλληνες νησιώτες, οργάνωσαν απελευθερωτικά κινήματα εναντίον των Οθωμανών και αποτέλεσαν τους προάγγελους της Επανάστασης του 21.«Το λυκόφως του Αιγαίου»: γράφει η Κατερίνα Καριζώνη

Η λογοτεχνία και ειδικά το ιστορικό μυθιστόρημα σου δίνει μια μοναδική δυνατότητα: να ξεπεράσεις με τη βοήθεια της μυθοπλασίας τα κενά της Ιστορίας που είναι πολλά και συχνά ηθελημένα. Κι αυτή είναι η πιο μαγική στιγμή της μυθιστορηματικής γραφής. Γιατί ποτέ ο ιστορικός δεν θα σου περιγράψει πώς ένιωθε ο ωραίος πειρατής Γκαμπριέλ ντε Τεμερικούρ όταν έβλεπε τους Τούρκους να του αρπάζουν τη γυναίκα που αγαπούσε, ή όταν ανέβαινε ο ίδιος στο ικρίωμα στην Ανδριανούπολη. Δεν θα σου μιλήσει ποτέ η μεγάλη και αδηφάγα Ιστορία για τη μοναξιά της γυναίκας του Ιωάννη Κάψη, όταν εκείνος την εγκατέλειψε για να ξαναγυρίσει στην πειρατεία. Ούτε θα σου πει για τη μοιραία στιγμή που έσμιξαν οι δυο μεγαλύτεροι θαλασσόλυκοι του αιώνα, Κάψης και Κρεβελιέ, πολεμώντας μεταξύ τους, την ώρα που απλωνόταν το λυκόφως στο Αιγαίο, – απ’ όπου και ο τίτλος του βιβλίου.«Το λυκόφως του Αιγαίου»: γράφει η Κατερίνα Καριζώνη

Οι πειρατές δεν άφηναν πίσω τους γραπτά μνημεία. Ήταν άνθρωποι της δράσης. Και οι ιστοριογράφοι ένιωθαν συχνά αμήχανοι όταν άγγιζαν το ζήτημα της πειρατείας. Γι’ αυτό και το κούρσος έμενε πάντα στο ημίφως της Ιστορίας. Μεγάλο δέλεαρ βέβαια για ένα λογοτέχνη. Είπα λοιπόν, να φωτίσω τα κρυμμένα αυτά καλντερίμια του χρόνου. Να κάνω ρεσάλτο στις πίσω πλευρές της Ιστορίας, σ’ εκείνες που έχουν αποσιωπηθεί, ή υποτιμηθεί. Και τι ανακάλυψα; Πως λίγα πράγματα άλλαξαν μετά από τόσους αιώνες. Το Αιγαίο παραμένει πάντα το μήλον της έριδος ανάμεσα στις Μεγάλες Δυνάμεις, όπως συνέβαινε και τότε. Η Δύση και η Ανατολή αναμετριούνται και σήμερα στη θάλασσα, η δίψα για πλούτο και εξουσία παραμένει το ίδιο ακόρεστη για τα κράτη-πειρατές που κυνηγούν τους θησαυρούς πάνω και κάτω απ’ τα νερά του Αρχιπελάγους.«Το λυκόφως του Αιγαίου»: γράφει η Κατερίνα Καριζώνη

Εγκώμιο πειρατείας το βιβλίο; Όχι, βέβαια. Στο βιβλίο δεν αγιοποιούνται οι πειρατές, ούτε ακυρώνονται οι άσχημες πλευρές του κούρσου. Οι πειρατές ήταν και τυχοδιώκτες και πολεμιστές. Κακοποιοί και κάποιοι απ’ αυτούς ιππότες.Πολλοί θυσιάστηκαν για την πατρίδα, για τις ιδέες τους, τα θρησκευτικά πιστεύω τους. Άλλωστε η πειρατεία ήταν σύγκρουση θρησκειών, πολιτικών, οικονομικών συμφερόντων και πολιτισμών. Ήταν όμως και μάχη για την επιβίωση για τους φτωχούς ναυτικούς, για το τσούρμο των απόκληρων που γέμιζαν τα πειρατικά καράβια.

Βρέθηκα κι εγώ ανάμεσά τους, ναι, νιώθω ότι συνταξιδέψαμε στην φουρτούνα και στη μάχη, πληγώθηκα και πλήγωσα, μοιράστηκα μαζί τους τον έναστρο ουρανό, όπου διάβαζαν κάποτε οι καπετάνιοι τις πορείες τους, άρπαξα λείες, μέθυσα με ρούμι και κρασί, χάθηκα στη γραμμή του ορίζοντα και τώρα που με άφησαν μόνη και ξέμπαρκη, έξω απ’ το βιβλίο με το ωραίο σκληρό εξώφυλλο και τις πειρατικές γκραβούρες, που μυρίζει όπως εκείνα τα παλιά βιβλία του Ιουλίου Βερν, αισθάνομαι πως βρίσκομαι στο κενό, αλλά γεμάτη από την ευφορία του ταξιδιού και κυρίως την πολύτιμη γνώση: ότι κοιτάζοντας πίσω στο παρελθόν μπορείς να κατανοήσεις καλύτερα το σήμερα και κυρίως να διακρίνεις το μέλλον, να ψυχανεμιστείς το άδηλο και το άρρητο που κυοφορεί και μας ετοιμάζει.

ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΑΡΙΖΩΝΗ

«Το λυκόφως του Αιγαίου»: γράφει η Κατερίνα ΚαριζώνηΤο μυθιστόρημα της Κατερίνας Καριζώνη Το λυκόφως του Αιγαίου κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καστανιώτη (σελ.: 288, τιμή: €15,00).

Στο εξώφυλλο: Κωνσταντίνος Βολανάκης, Πλοία στα θάλασσα, λάδι σε καμβά.

«Το λυκόφως του Αιγαίου»: γράφει η Κατερίνα ΚαριζώνηΗ Κατερίνα Καριζώνη γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, σπούδασε Οικονομικά στο ΑΠΘ και πήρε διδακτορικό στην Οικονομική Ιστορία. Έχει γράψει μυθιστορήματα, διηγήματα, ποίηση, παραμύθια και ιστορικές μελέτες, συνολικά τριάντα βιβλία. Έχει τιμηθεί με το βραβείο του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου για το βιβλίο της Χίλιες και μία νύχτες των Βαλκανίων και με το βραβείο του περιοδικού Αυλαία για το συνολικό της έργο. Συνεργάζεται με διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά με κριτικά σημειώματα, μελέτες και λογοτεχνικά κείμενα. Πεζά και ποιήματά της έχουν μεταφραστεί σε βαλκανικές γλώσσες, στα ισπανικά, τα αγγλικά, τα γερμανικά, τα γαλλικά, τα πολωνικά και τα τουρκικά. Επίσης ποιήματά της έχουν μελοποιηθεί από τον Μιχάλη Γρηγορίου και ερμηνεύτηκαν από τους Σαββίνα Γιαννάτου, Δώρο Δημοσθένους, Καλλιόπη Βέτα και Τάση Χριστογιαννόπουλο. Είναι μέλος της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης και του Κύκλου Ποιητών. Ζει στη Θεσσαλονίκη. Περισσότερα μπορείτε να δείτε και να διαβάσετε στο προσωπικό blog της συγγραφέα http://karizoni.blogspot.com/

Σημείωση: οι γκραβούρες προέρχονται από το βιβλίο της Κατερίνας Καριζώνη Το Λυκόφως του Αιγαίου και μας παραχωρήθηκαν για την παρουσίαση από τις Εκδόσεις Καστανιώτη, τις οποίες και ευχαριστούμε.

Όλες οι Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο,  στο ertnews.gr
Διάβασε όλες τις ειδήσεις μας στο Google
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Προσοχή! Επιτρέπεται η αναδημοσίευση των πληροφοριών του παραπάνω άρθρου (όχι αυτολεξεί) ή μέρους αυτών μόνο αν:
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος