«Στο σκοτάδι ανθίζω»: γράφει ο Χρήστος Ναούμ

ΕΝΑΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

Ένα τολμηρό και επίκαιρο μυθιστόρημα

Εδώ και πολλά χρόνια σχεδίαζα να το γράψω. Διάφορες αρνητικές συγκυρίες με απέτρεπαν έως ότου ήρθε η στιγμή της απόφασης αλλά και της έμπνευσης. Ξεκίνησα να γράφω τον Μάρτιο του 18. Το παρέδωσα τον Μάρτιο του 20. Κι επιτέλους κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 21. Περίεργες συμπτώσεις με τον Μάρτιο!

Η ιστορία του ήρωα μου είναι μείξη βιωματικών και μυθοπλαστικών στοιχείων. Ένοιωθα ότι έπρεπε να γραφτούν ορισμένα πράγματα, που είχα καταχωνιασμένα στο υποσυνείδητο μου. Αφού συνέβησαν κι έσπειραν καταστροφές σε μένα, έπρεπε να εξαχθούν και να πεταχτούν. Να χαθούν. Όμως, πριν τον οριστικό αφανισμό τους ίσως ήταν χρήσιμα σε κάποιους ανθρώπους που αναζητούσαν τον εαυτό τους. Που δεν άντεχαν τις κοινωνικές αδικίες και τα ταμπού. Για αυτούς γράφτηκε το μυθιστόρημα Στο σκοτάδι ανθίζω. Και χαρίζεται σε όλους εκείνους, που έχουν πονέσει κι έχουν αδικηθεί.

Ο Φίλιππος Δελής. Ο ήρωας μου. Η ζωή θέλει μια τρέλα με την ερμηνεία της αντίστασης. Αφού κατάφερε να ξεπεράσει τις δύσκολες και επώδυνες καταστάσεις της ζωής του με απίστευτο ψυχικό σθένος, αναζητά τον ήλιο και τις νέες προκλήσεις. Θα μπορούσα να πω, ότι είμαστε συγγενικές προσωπικότητες. Σε κάποιες αντιδράσεις του τον ζήλεψα. Θα ήθελα να συμπεριφερθώ ανάλογα. Σε άλλες τον συμπόνεσα και στο τέλος τον αγκάλιασα. Πόσο χάρηκα την οριστική του συμφιλίωση με τον εαυτό του, πράγμα που εγώ άργησα να κάνω.

Δεν ξέρω αν τα καταφέρνω. Αυτό θα μας το γνωρίσουν οι αναγνώστες. Εκείνοι θα αποφασίσουν αν ο ήρωας ζωντανεύει τις συγκρούσεις του, τις περιπέτειες και τις προκλήσεις του. Προσπάθησα όσο το δυνατόν να πλησιάσω ρεαλιστικά τις περιγραφές και τον τρόπο ζωής του. Νομίζω ότι κάτι κατάφερα. Κατά βάθος ήθελα οι ιστορίες να είναι ελκυστικές, να πιάσουν τον αναγνώστη από το χέρι και να τον οδηγήσουν στις δραματικές καταστάσεις του έργου.

Προσπαθώ να γράφω όσο γίνεται πιο συγκεκριμένα. Θέλω να παρουσιάζω χαρακτήρες που μας είναι οικείοι. Άνθρωποι της διπλανής πόρτας, τους αναγνωρίζουμε και τους χαιρετούμε. Κερδίζουν την συμπάθεια ή την αδιαφορία μας. Θέλουμε να ρίξουμε ματιές στη προσωπική ζωή τους. Να έρθουμε πιο κοντά και σε βάθος. Αυτό όμως συμβαίνει μόνο μέσω της Τέχνης: είτε της λογοτεχνίας, του θεάτρου, του κινηματογράφου είτε των άλλων μορφών.

Οι άνθρωποι να μη σταματάνε ποτέ μπροστά στα εμπόδια. Να τα αντιμετωπίζουν. Να συνεχίζουν με επιμονή τις προσπάθειες τους. Στο τέλος, ανεξάρτητα απωλειών, θα τα καταφέρουν. Θα βγουν νικητές. Μόνον στη βαριά αρρώστια αλλά κυρίως στον θάνατο δεν βρίσκονται λύσεις.

Το γράψιμο είναι χάρισμα. Από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου έγραφα. Κράταγα σημειώσεις από την καθημερινότητα μου, από τα υπαρξιακά μου ερωτήματα, από ό,τι συνέβαινε τριγύρω μου. Οι «άλλοι» κουτσομπόλευαν τις ιστορίες των «άλλων». Εγώ τις έγραφα. Στο απόγειο της ιατρικής μου καριέρας αποφάσισα να εκδώσω το πρώτο μου μυθιστόρημα, Αχ αυτές οι βασίλισσες! από τις Εκδόσεις Καστανιώτη. Το ρισκάρισα και πέτυχα. Μια φωνή μού έλεγε: «Προχώρα. Μη φοβάσαι.» Και ναι. Έτσι συνέβη.

Ως γιατρός αντιμετώπιζα κόσμο και ντουνιά στο νοσοκομείο. Ήμουν κοντά του προσπαθώντας να επιλύσω τα προβλήματά του. Αγωνιούσα. Μετέφερα τις ανάγκες του παντού. Ακόμα και τις ελεύθερες ώρες μου έλυνα θεραπευτικούς και διαγνωστικούς γρίφους. Αυτό με εξαντλούσε. Επομένως, σταδιακά άρχιζα να ψάχνω την ηρεμία και την απομάκρυνση από τα προβλήματα και τις στεναχώριες των ασθενών μου. Όντας μοναχικός ξεκίνησα να μορφοποιώ στο χαρτί πρόσωπα και καταστάσεις. Έτσι, οδηγήθηκα στα πρώτα κείμενα που με κόπο και μεγάλη προσπάθεια γίνονταν όπως τα επιθυμούσα. Ζωντάνευαν τους πόνους και τις πίκρες του κόσμου. Με ένα μυστηριακό τρόπο, φέρνοντας στην επιφάνεια τις συγκρούσεις και τις αδικίες της ζωής, θεράπευα τις δικές μου. Δανειζόμουν χαρακτηριστικά από τους ανθρώπους και τα χρωμάτιζα με τη φαντασία μου. Όμως οι χάρτινοι ήρωες δεν είχαν ομοιότητες με τους κανονικούς ανθρώπους που συναντούσα. Ήταν από μόνοι τους ξεχωριστοί κι αυτόνομοι.

Χρήστος Ναούμ

Το μυθιστόρημα του Χρήστου Ναούμ Στο σκοτάδι ανθίζω κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καστανιώτη (σελ.: 416, τιμή: €18,00).
Εικόνα εξωφύλλου: © Lisa Webb / Arcangel
Παρουσίαση του βιβλίου από τον συγγραφέα στο Δεύτερο Πρόγραμμα του ραδιοφώνου της ΕΡΤ μπορείτε να ακούσετε εδώ.

Απόσπασμα από το βιβλίο:

Η Αντιγόνη με τη μητέρα της απουσιάζανε, αλλά θα επέστρεφαν σύντομα. Μου έδωσε ένα βιβλίο να χαζεύω για να ψάξει στην κουζίνα. Ήθελα να ξαναζήσω την Κοκκινοσκουφίτσα και τη Χιονάτη. Όρθιος το ξεφύλλιζα, όταν απρόσμενα αισθάνθηκα την παρουσία του κυρίου Λευτέρη, πίσω μου. Ένιωσα την ανάσα του, άρρυθμη και καυτή, στον λαιμό μου, ενώ τα χέρια του κατέβαζαν βίαια το μαγιό μου. Προσπαθούσα να προστατευθώ. Τον απωθούσα από κοντά μου: «Σας παρακαλώ, κύριε Λευτέρη. Αφήστε με. Δεν θέλω. Σας…» Έφραξε με την παλάμη του το στόμα μου.

Ντροπή και φόβος με κατέκλυσαν. Εξάλλου, στις διδαχές και στις νουθεσίες των γονιών μου εμπεριέχονταν τα «Μη σε γδύσουν ποτέ», «Μη σου δώσουν γλυκά και καραμέλες για να σε πασπατέψουν. Ούτε γλυκά, ούτε ζαχαρωτά, ούτε κούκλες». Κυρίως άγνωστοι, που πλησιάζουν μικρά παιδιά με παρόμοιους σκοπούς. «Μοιάζουν στον Αράπακλα, που παίρνει τα παιδιά. Μακριά τους». Μου το τόνιζαν συνέχεια κι η Μαντώ σαν αντιφώνηση το επαναλάμβανε. «Βρε, μη σε ξεβρακώσουν. Χα, χα». Της έβγαζα τη γλώσσα κοροϊδευτικά. «Εσένα θα ξεβρακώσουν».

Ο κύριος Λευτέρης ήταν δυνατότερός μου. Με γονάτισε στο πάτωμα με μια λαβή, με ακινητοποίησε. Ένας δυνατός πόνος διαπέρασε τα σωθικά μου. Αναστατώθηκα χωρίς να αντιλαμβάνομαι την πράξη που διαδραματιζόταν. Τι ήταν όλο αυτό; Το παιδικό μου σώμα είχε γίνει έρμαιο στα χέρια του. Με έναν τελευταίο αναστεναγμό ο κύριος Λευτέρης με έσφιξε πάνω του για λίγο, μετά με έσπρωξε απότομα. «Ντύσου γρήγορα», με πρόσταξε. «Αλίμονό σου, αν μιλήσεις. Τσιμουδιά. Τ’ ακούς; Θα σου κόψω το κεφάλι, κακομοίρη μου». Και μου έδωσε τη φόρμα του κέικ. Πόσο είχα φοβηθεί. Αν το αποκάλυπτα στη μητέρα μου, θα έτρωγα το ξύλο της χρονιάς. Θα το έριχναν απάνω μου. Εγώ τον ερέθισα. Όφειλα λοιπόν να το κρύψω βαθιά μέσα μου. Όχι, δεν θα ξαναπήγαινα σε εκείνο το σπίτι. Θα το απέφευγα όσο μπορούσα. Κι η Αντιγόνη; Τα παραμύθια της;

Συχνά πυκνά η μητέρα μου χρειαζόταν πότε το ένα οικιακό σκεύος, πότε το άλλο. Πότε της έλειπε η ζάχαρη, πότε το αλεύρι. Τι σόι νοικοκυρά ήταν κι αυτή; Έπρεπε σώνει και καλά να τρέχω στο σπίτι του κυρίου Λευτέρη, ήθελα, δεν ήθελα. Τον πρώτο καιρό αντιδρούσα και την ανάγκαζα να στέλνει τη Μαντώ αντ’ εμού. Ευκαιρία να πονέσει κι αυτή, που μου έκανε όλο την έξυπνη. Πλην όμως εκείνη επέστρεφε χαρούμενη, χωρίς ποτέ να δω τα μάτια της κλαμένα. Την ψάρευα μήπως μάθω κάτι, ποτέ δεν μου ανέφερε σχετικά πράγματα. Πότε η μπουκαμβίλια ήταν φουντωμένη, πότε η Αντιγόνη τής χάριζε τα βιβλία της. Πότε την κερνούσαν γλυκό του κουταλιού. Τρία πουλάκια κάθονταν! Χριστέ μου, μόνο σε μένα συμβαίνανε τα αλλόκοτα;

…………………………………………………………………………

Ο Χρήστος Ναούμ γεννήθηκε στην Καλλιθέα της Αθήνας και είναι Διευθυντής στο Δερματολογικό Τμήμα του νοσοκομείου «Ευαγγελισμός». Έχει γράψει πολυάριθμες ιατρικές μελέτες και άρθρα, που δημοσιεύτηκαν σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Ήταν αρχισυντάκτης στο επιστημονικού αλλά και κοινωνικού περιεχομένου περιοδικό Εν χρω, το οποίο κυκλοφόρησε για πέντε συναπτά έτη (2007-2012). Το 2019, για την προσφορά του, έτυχε τιμητικής διάκρισης από την Ελληνική Εταιρεία Δερματοχειρουργικής, Laser και Αισθητικής Δερματολογίας.
Η πεζογραφία ήταν πάντοτε η κρυφή του ενασχόληση, καθώς και το θεατρικό κείμενο.
Έχει γράψει τα μυθιστορήματα Αχ, αυτές οι βασίλισσες! (2008), Γιαρντίμ ‒ Οι φλόγες της Ανατολής (2010), Άσωτοι έρωτες (2014), καθώς και τη συλλογή διηγημάτων Γυμνός σε κοινή θέα (2016). Όλα στις Εκδόσεις Καστανιώτη.
Θεατρικά του έργα: Τα αυγά της στρουθοκαμήλου (2013), Μωβ Κορδέλα (2015), Σάλπιγγα του αγγέλου (2015), Ασκήσεις Θανάτου (2016), Stronger with you ‒ Τα θεατρικά της παράνοιας (2020).