“Πολιτειολογία των ενώσεων”: γράφει ο Δημήτρης Ν. Χρυσοχόου

ΕΝΑΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

Η πρώτη μου οφειλή είναι σε όλες και όλους που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή και, μέσα από τη μάχη τους ενάντια στην επιδημία, διδάσκουν τι σημαίνει προσφορά προς τον (συν)άνθρωπο. Προσφορά. Στη λέξη αυτή, εν είδει «σπονδής», αποτυπώνεται το αντικείμενο του βιβλίου: ο «κοινός δεσμός», που συνέχει τα μέλη μιας ένωσης πολιτειακής συνεξέλιξης, όπου η πολιτική νοείται ως ένταξη στον βίο των άλλων, άρα στον κοινό, η πολιτεία ως αρχιτεκτονική κοινών μελημάτων: συμβίωσης, φιλαλληλίας, κοινωφέλειας, και η ένωση ως συνεγγραφή επιμέρους βουλήσεων σε πλέγμα κοινών επιδιώξεων. Η Πολιτειολογία των ενώσεων από τις Εκδόσεις Ι. Σιδέρης, τις οποίες ευχαριστώ για μια ακόμη αυθεντική φιλοξενία, διερευνά τις ενώσεις (πόλεων-)κρατών/πολιτειών ως τεχνήματα συντεταγμένου κοινού βίου• πρόκειται για ενώσεις «πληθυντικές», αλλά πολιτειακές – για ένταξη πολιτειών σε κοινώς αναγνωρίσιμη εστία, που τις συναρμόζει σε «κοινό δεσμό» και επικυρώνει την εγγενή αξία των άλλων ως «μελών». Δίχως αυτόν, θα απουσίαζαν οι άλλοι• κι ό,τι από τη «γνωριμία» τους θα μπορούσε να μοιρασθεί, αφού μέσα από την «σπονδή» στον βίο της ένωσης θα έχουμε γνωρίσει, με και μέσα από τους άλλους, λόγω αυτών, κάτι• για μας. Σε αυτή την ένωση ως πολιτεία και, συγχρόνως, ως πολιτείες, οφείλουμε όχι μόνον την προσθήκη κάποιων ακόμη συνεκδοχών ένωσης, αλλά κάτι από την ικανότητα της ανθρώπινης (επι)νόησης να συνιδρύει κοινούς βίους, όπου μελήματα άλλων (ως) μελών (δια)δηλώνουν πως μέτοχοι «κοινού δεσμού» δεν είναι όσοι (συν)υπάρχουν απλώς, αλλά όσοι, μοιραζόμενοι τους βίους των άλλων, κάτι από τον δικό τους, κι αυτοί, μοιράζονται• και σαν κάθε τι που μοιράζεται, απαιτεί τις δικές του «σπονδές», αλλά με –και για– το οποίο, αξίζει κανείς να ζει – και να γράφει! Έτσι και οι ενώσεις πολιτειακής συνεξέλιξης, είτε πρόκειται για συμπολιτείες/κοινά, συνομοσπονδίες, ομοσπονδίες ή κοινοπολιτείες, μετατοπίζουν τις διόπτρες της διερεύνησης από την κλασική θεωρία του κράτους και της διεθνούς (του) οργάνωσης προς μια (μετ)εξελικτική πολιτειολογία των ενώσεων. Οφείλω πάρα πολλά σε πάρα πολλούς: οικείους, δασκάλους, συναδέλφους, φοιτητές, φίλους. Ας μου επιτραπεί εδώ μία μόνον ονομαστική οφειλή: στον φίλο Ανδρέα Σιδέρη για την έλλογη στοργή του (και) προς (αυτό) το βιβλίο. Και μια πιο προσωπική κατάθεση από τις αρχικές σελίδες, που φαντάζει επίκαιρη – κι εύχομαι φωτεινή.

«Λίγο πριν τον ήλιο»

–Τι κρύβεται πίσω απ’ τον ήλιο μπαμπά;
–Ένας κόσμος μακρινός, γεμάτος χρώματα.
–Μα αφού δεν φαίνεται, πώς το ξέρεις;
–Γιατί θα ’θελα να ’ναι έτσι, κι ίσως να είναι.
–Αφού το θέλεις εσύ, το θέλω κι εγώ!
–Τότε είμαι σίγουρος πως είναι!
–Κι όμως, μοιάζει τόσο μακρινός.
–Όχι αν τον κλείσεις στα χέρια σου.
–Και πώς θα το κάνω αυτό;
–Όπως εσύ εμένα.

ΕΓΡΑΨΑΝ ΓΙΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ:

«Μπορεί ο αναγνώστης να αγαπήσει έναν πανεπιστημιακό ως τέτοιο και ως άνθρωπο, διαβάζοντας ένα μονάχα του βιβλίο; Απαντώ πως ναι. Το βιβλίο του Δημήτρη Χρυσοχόου είναι σημαντικό για δύο λόγους: Πρώτον, σε μια εποχή αποσύνδεσης και αποξένωσης, επιλέγει να γράψει για αυτό που έχουμε εδώ και καιρό παραμελήσει, τον οριζόντιο, συνδετικό άξονα της πολιτικής. Δεύτερον, κατ’ επέκταση, μας υπενθυμίζει την ευθύνη της πολιτικής σκέψης: Ο πολιτικός στοχαστής δεν κρίνεται μόνο για όσα γράφει, αλλά ιδίως για όσα επιλέγει να γράψει».

Δημήτρης Ακριβούλης, Επίκουρος Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων,
Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

«Εκκινώντας από την ελληνική αρχαιότητα και την scientia civilis του Κικέρωνα και διανύοντας –με εξαντλητική τεκμηρίωση– την απόσταση έως τους σύγχρονους στοχαστές, το βιβλίο προσφέρει μία ολιστική προσέγγιση του συνομοσπονδιακού πολιτικού φαινομένου, στην πλειάδα των εκφάνσεών του καθ’ όλο το ιστορικό γίγνεσθαι. Τη συγκριτική επισκόπηση των “ομοσπονδιακών πολιτειών” συνοδεύει πλειάδα διεισδυτικών παρατηρήσεων, αναγκαίων για την κατανόηση των αντίστοιχων πολιτικών μορφωμάτων ανά τους αιώνες».

Αθηνά Αρ. Δημοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιστορίας του Δικαίου, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

«Στην Πολιτειολογία των ενώσεων ο Δημήτρης Χρυσοχόου επαναφέρει τον ηθικό στοχασμό στη μελέτη των πολιτικών σχέσεων. Χαρτογραφεί την πολιτεία βάσει του νέου επιστημολογικού παραδείγματος, με όρους πλουραλισμού, διακανονιστικότητας, ευπλαστότητας και απροσδιοριστίας. Υπερβαίνει ωστόσο τη διαδικαστική προσέγγιση αναδεικνύοντας ως αξιακό δομικό υλικό τις έννοιες της “σπονδής” και της “φιλαλληλίας”• συμφιλιώνει έτσι την κλασική πολιτειολογία με τη μετανεωτερική θεώρηση».

Νέδα Αθ. Κανελλοπούλου-Μαλούχου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου, Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών

«Επικεντρώνοντας στις θεωρητικές και πολιτικές μετεξελίξεις του πολιτικού φαινομένου της (συν)ομοσπονδίας από την αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας, το ανά χείρας βιβλίο αναδεικνύει πως η σπονδή, ως πολιτική φιλία όσο και ως κοινότητα, συγκροτεί τις πολιτικές ενώσεις. Χρήσιμο θεωρητικό εργαλείο ανάλυσης των πολιτικών ενώσεων και των κινδύνων τους και απαραίτητος οδηγός στην εξαντλητική βιβλιογραφία».

Χαρίλαος Πλατανάκης, Επίκουρος Καθηγητής Πολιτικής Θεωρίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

«Η ανά χείρας Πολιτειολογία μάς εισάγει στις απαιτήσεις συνεξελισσόμενων πολιτειακών βίων: στις “πληθυντικές” σημάνσεις της πολιτείας, εισφέροντας ένα πλούσιο μωσαϊκό εννοιολογήσεων ένταξης και συμβίωσης πολιτειών σε συντεταγμένα σύνολα, είτε συνιστούν ενώσεις πόλεων-κρατών, είτε (συν)ομοσπονδίες, είτε νέες εκδηλώσεις οργανωμένης συνδιάθεσης».

Μιχάλης Ι. Τσινισιζέλης, Καθηγητής Θεωριών Ευρωπαϊκής Ενοποίησης, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

«Στην “Πολιτειολογία” του ο Δημήτρης Χρυσοχόου βυθίζεται στα δύσβατα νερά της πολιτικής θεωρίας και μας προσφέρει ένα έργο που με έναν εξόχως κομψό τρόπο αποκαλύπτει αλλά και παραβιάζει τα όρια μεταξύ “θεωρείν” και “φιλοσοφείν”. Αυτό δεν είναι ένα εύκολο δοκίμιο. Πρόκειται για ένα έργο υψηλής ωριμότητας που δοκιμάζει την ευφυΐα μας και την αναλυτική μας ικανότητα να επεξεργαστούμε μεγάλες ιδέες».

Κώστας Υφαντής, Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων,
Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών

Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Ο Δημήτρης Ν. Χρυσοχόου είναι Καθηγητής Θεωρίας και Θεσμών της Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Honorary University Fellow στο College of Social Sciences and International Studies του Πανεπιστημίου Έξετερ και Ερευνητικός Εταίρος στο Τμήμα Ιστορίας, Πολιτικών και Διεθνών Σπουδών του Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφου. Έχει διατελέσει Καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αναπληρωτής Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, Reader στο Πανεπιστήμιο Έξετερ, Επισκέπτης Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Κατάνια, Research Associate στο Centre for International Studies του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Visiting Fellow στο Centre of International Studies και Associate Scholar στο Pembroke College του Πανεπιστημίου Κέμπριτζ, Visiting Fellow στο LSE European Institute, Visiting Scholar στο Institute on Western Europe του Πανεπιστημίου Κολούμπια, Visiting Research Fellow στο ARENA Centre for European Studies του Πανεπιστημίου του Όσλο, στο Institute for European Studies του Πανεπιστημίου της Μάλτας, στο Τμήμα Κοινωνικών Επιστημών και Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Jyväskylä, στο Εργαστήριο Κοινωνικών και Πολιτικών Θεσμών του Πανεπιστημίου Αιγαίου και στο Νορβηγικό Ινστιτούτο Αθηνών, Visiting Researcher στο Global Studies Institute του Πανεπιστημίου της Γενεύης, στο Κέντρο Πολιτικής Έρευνας και Τεκμηρίωσης του Πανεπιστημίου Κρήτης και στο Κέντρο Ευρωπαϊκού Συνταγματικού Δικαίου και Senior Research Fellow στο Ελληνικό Κέντρο Ευρωπαϊκών Μελετών. Πρόσφατα έργα του επίσης από τις Εκδόσεις Ι. Σιδέρης: Πολιτική: μια εννοιογράφηση (2η έκδ., 2019), Πολιτεία αδέσμευτου βίου: Μια εισαγωγή στην πολιτική θεωρία (2017), Γνωρίζοντας τον κοινωνικό κόσμο: Ορίζουσες ως ορίζοντες διεννόησης (2017), Ο Λόγος των Κοινωνικών Επιστημών: Μια Εισαγωγική Πλοήγηση (2013), Caritas rei publicae (2010). Είναι επίσης συγγραφέας των Theorizing European Integration (Routledge, 2η έκδ., 2009), Democracy in the European Union (I. B. Tauris, 1998) και συν-συγγραφέας του A Republic of Europeans: Civic Potential in a Liberal Milieu (Edward Elgar, 2011, με τον Κ. Α. Λάβδα).
Η Πολιτειολογία των ενώσεων κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία από τις Εκδόσεις Ι. Σιδέρης (σελ.: 618, τιμή: €25,00).