«Λεωφόρος Αλεξάνδρας 173»: γράφει ο Βαγγέλης Γιαννίσης

ΕΝΑΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

Δεν είμαι σίγουρος από ποιο σημείο ξεκινάει ακριβώς η ιστορία του βιβλίου αυτού. Εντοπίζεται, άραγε, αυτό την εποχή που η ιδέα της συγγραφής του άρχισε να υλοποιείται, ή μήπως θα ήταν ασφαλέστερο να την τοποθετήσουμε στο πιο μακρινό παρελθόν, όταν δηλαδή φυτεύτηκε μέσα μου ο σπόρος του true crime και επομένως η ιδέα, αλλά και η υλοποίησή της ήταν το αποτέλεσμα μίας ακόμη πιο μακρόχρονης διαδικασίας;

Η Λεωφόρος Αλεξάνδρας 173 δεν ήταν η πρώτη μου προσπάθεια να ασχοληθώ με τις πραγματικές ιστορίες. Το καλοκαίρι του 2017 ξενυχτούσα μαθαίνοντας τα πάντα για την ανεξιχνίαστη υπόθεση της Γυναίκας του Ίσνταλ από τα μακρινά 70s (κάτι που είχε ως αποτέλεσμα την έκδοση του ομώνυμου βιβλίου την άνοιξη του 2019), ενώ για τα επόμενα δύο χρόνια διατηρούσα εβδομαδιαία στήλη true crime, αφιερωμένη σε ανεξιχνίαστες υποθέσεις από όλο τον κόσμο. Με λίγα λόγια ήμουν εξοικειωμένος με την έρευνα − ενώ παράλληλα καταβρόχθιζα ό,τι βιβλίο true crime έπεφτε στον διάβα μου.

Έτσι, όταν κάπου στα τέλη της άνοιξης-αρχές καλοκαιριού του 2019 γνωρίστηκα με τον τμηματάρχη του Ανθρωποκτονιών, τρύπωσε στο μυαλό μου μία ιδέα: πώς θα ήταν άραγε αν ένας συγγραφέας εισέβαλε, τρόπο τινά, στο τμήμα και κατέγραφε τον τρόπο με τον οποίο οι Έλληνες αξιωματικοί της αστυνομίας ερευνούν υποθέσεις ανθρωποκτονιών, ενώ παράλληλα παρουσίαζε κάποιες σχετικά ξεχασμένες υποθέσεις; Φυσικά, το εγχείρημα θα είχε κάποιους περιορισμούς: δεν θα μπορούσα να καταγράψω την εξέλιξη υποθέσεων τις οποίες το τμήμα ερευνούσε, καθώς αυτές προστατεύονται από το απόρρητο της προανακριτικής διαδικασίας, ωστόσο θα είχα την άδεια να ασχοληθώ με υποθέσεις που είχαν εκδικαστεί, παίρνοντας συνεντεύξεις από μία ομάδα αξιωματικών.

Βήμα πρώτο: το casting. Ποιοι θα ήταν οι πρωταγωνιστές των υποθέσεων; Ζήτησα από τον τμηματάρχη εκτός από τη συμμετοχή του ίδιου να με φέρει σε επαφή με έναν έμπειρο αξιωματικό, έναν άπειρο και δύο ακόμα με μέση εμπειρία. Έπειτα, έπρεπε να γίνει η επιλογή των υποθέσεων. Ζήτησα από τους αξιωματικούς να ασχοληθούμε με λιγότερο γνωστές υποθέσεις, από αυτές που δεν είχαν απασχολήσει πολύ τα ΜΜΕ. Ο λόγος; Όπως γράφω στον επίλογο του βιβλίου: «Το βιβλίο αυτό ελπίζω πως θα τις διασώσει από τη λήθη. Η μνήμη, άλλωστε, είναι το μόνο που έχουμε ουσιαστικά· είναι η μόνη απόδειξη πως κάποια στιγμή ήμασταν ζωντανοί, ότι περάσαμε από τον κόσμο. Η λήθη είναι ένας δεύτερος θάνατος». Καταλήξαμε στις πέντε κύριες φροντίζοντας να υπάρχει μία ποικιλομορφία θυμάτων (φύλο, ηλικία, εθνικότητα, κοινωνικό status) και κινήτρων.

Οι πρώτες συναντήσεις έγιναν κάτω από τον αφόρητο καλοκαιρινό καύσωνα και έμοιαζαν με τα πρώτα βήματα ενός χορού: επιφυλακτικά στην αρχή, αλλά όσο οι δύο παρτενέρ γνωρίζονται καλύτερα, οι κινήσεις αρχίζουν και γίνονται πιο φυσικές, πιο γρήγορες και όμορφες. Από αυτές κατάλαβα σχετικά σύντομα κάτι, το οποίο έγινε ο πυρήνας αυτού του βιβλίου: το τμήμα δεν ασχολείται τόσο με το έγκλημα καθ’ αυτό, όσο με ανθρώπους. Τα θύματα πίσω από κάθε υπόθεση. Εκείνους που δηλαδή ξεχνάμε ευκολότερα. Σίγουρα όσοι διαβάζετε αυτές τις αράδες θα έχετε ακουστά τον Τεντ Μπάντι, τον Zodiac ή ακόμη και τον Θεόφιλο Σεχίδη για να αναφέρουμε κάποιον εγχώριο δολοφόνο, αλλά πόσοι γνωρίζετε το όνομα κάποιου θύματός τους; Αυτό είναι μία διαχρονική αδικία τόσο των αστυνομικών δελτίων, όσο και της αστυνομικής λογοτεχνίας ή των true crime: πολλές φορές τείνουν να επικεντρώνονται στο έγκλημα ή το δράστη και να ξεχνούν όσους πέθαναν, αλλά και εκείνους που έμειναν πίσω, δηλαδή τις οικογένειες των θυμάτων.

Η Λεωφόρος Αλεξάνδρας 173 πέρα από ένα βιβλίο που φανερώνει στον αναγνώστη τον τρόπο με τον οποίο το Τμήμα Εγκλημάτων Κατά Ζωής και Προσωπικής Ελευθερίας ερευνά τις ανθρωποκτονίες στην Ελλάδα, είναι και ένα βιβλίο που προσπαθεί να αποκαταστήσει αυτή την αδικία εις βάρος των θυμάτων.

Βαγγέλης Γιαννίσης

Το βιβλίο του Βαγγέλη Γιαννίση Λεωφόρος Αλεξάνδρας 173 κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Διόπτρα (σελ.: 352, τιμή: €15,50).

Ο Βαγγέλης Γιαννίσης μπήκε το 2014 στις βιβλιοθήκες των Ελλήνων αναγνωστών με το πρώτο του μυθιστόρημα, Το μίσος, με πρωταγωνιστή τον επιθεωρητή Άντερς Οικονομίδη. Ακολούθησαν άλλα πέντε βιβλία (Ο χορός των νεκρών, Το κάστρο, Η σκιά, Η γυναίκα του Ίσνταλ, Αμαρόκ), τα τέσσερα με πρωταγωνιστή τον Ελληνοσουηδό επιθεωρητή. Ο Βαγγέλης αρθρογραφεί τακτικά για το true crime στο blog του. Το βιβλίο του Λεωφόρος Αλεξάνδρας 173, έχει μπει πολλές φορές σε λίστες με τα best seller των βιβλιοπωλείων. Αυτές τις ημέρες κυκλοφορεί το νέο του βιβλίο με τίτλο Ίνκουμπους, επίσης από τις Εκδόσεις Διόπτρα.