«Η Μέθοδος του Φοίνικα» του Antonio Fusco: γράφει η Γιάννα Σκαρβέλη

ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ, ΜΙΑ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα

O αστυνόμος Τομάσο Καζαμπόνα επιστρέφει. Μια εύκολη υπόθεση. Το πτώμα μιας νεαρής γυναίκας βρίσκεται μισοκαμένο κάτω από μια γέφυρα. Σύντομα εμφανίζονται πολλά στοιχεία που οδηγούν στον ένοχο. Αλλά κι αυτός εντοπίζεται στον πάτο μιας λίμνης, θύμα τροχαίου δυστυχήματος. Τόσο εύκολα. Ο Καζαμπόνα δεν πείθεται. Τίποτα δεν είναι όπως δείχνει. «Συχνά τα μάτια βλέπουν πράγματα που δεν υπάρχουν ή παρερμηνεύουν το νόημά τους». Πίσω από τον καθωσπρεπισμό και το «φαίνεσθαι» της ιταλικής επαρχίας υπάρχουν ανομολόγητες επιθυμίες και αμφιθυμίες, διαστροφές και προδοσίες. Γρήγορα η έρευνα θα πάρει μιαν απρόσμενη τροπή. O Καζαμπόνα θα αρχίσει να αμφιβάλλει για τους πάντες και τα πάντα, ακόμα και για τη δική του κρίση.

Ένα κλασικό νουάρ, γραμμένο από κάποιον που γνωρίζει πολύ καλά για τι πράγμα μιλάει. Ο Antonio Fusco γράφει απλά και καθαρά, τίποτα δεν μοιάζει τραβηγμένο και εκτός πραγματικότητας. Είναι ιστορίες που θα μπορούσε να έχει ζήσει ο ίδιος όντας στέλεχος της Αστυνομίας στην Πιστόια, με σπουδές εγκληματολογίας. Μας μεταφέρει με ακρίβεια τους μηχανισμούς μιας έρευνας, τις ισορροπίες ανάμεσα στους βαθμούς της ιεραρχίας, τα τερτίπια της πολιτικής, τη διαφθορά στα ανώτερα κλιμάκια. Και παράλληλα παρακολουθούμε τα καθημερινά προβλήματα που μπορεί να συναντήσει ο αστυνόμος –έλλειψη περιπολικών, συγκρούσεις και κόντρες με συναδέλφους από τα παλιά– αλλά και το ειλικρινές ενδιαφέρον των ανθρώπων της ομάδας του για ό,τι του συμβαίνει και τη σταθερή υποστήριξη ανθρώπων ασυμβίβαστων και τίμιων όπως ο ίδιος. Η αφήγηση ρέει, δεν γίνεται ποτέ διδακτική και κουραστική, είναι γεμάτη ανατροπές, σου κεντρίζει συνεχώς την περιέργεια, σε κάνει να γυρίζεις γρήγορα σελίδα να δεις αν έχεις μαντέψει σωστά.

Πάντα ο Fusco βρίσκει την ευκαιρία να θίξει μέσα από την πλοκή και θέματα όπως τα ναρκωτικά και η παιδοφιλία, η κακοποίηση και η εκμετάλλευση μικρών παιδιών σε ορφανοτροφεία και ιδρύματα που χαίρουν άκρας εκτίμησης, αλλά και καλά κρυμμένα μυστικά από την εποχή του πολέμου. Παράλληλα ρίχνει μια τρυφερή ματιά σε ανθρώπους που σπάνια μας απασχολούν. Αλήθεια, πόση σημασία δίνουμε για την κατάληξη μιας στριπτιζέζ ή ενός πορνοστάρ, ακόμα κι αν πρωταγωνιστούν στο αστυνομικό δελτίο;

«Η σκηνή του εγκλήματος είναι σαν κινηματογραφικό φιλμ, του οποίου τα καρέ έχουν κοπεί και έχουν πεταχτεί τυχαία. Βρίσκονται διάσπαρτα και χωρίς συγκεκριμένη λογική. Δουλειά των ερευνητών είναι να τα βρουν ένα προς ένα και να τα ξαναβάλουν στη σωστή σειρά… Αν χαθεί έστω και ένα, τα πράγματα μπλέκουν».
Αντόνιο Φούσκο

Με τον ίδιο τρόπο σε κάνει να συμμετέχεις και στη ζωή του Καζαμπόνα, του αστυνόμου που μαθαίνεις σιγά σιγά να αγαπάς ακόμα και για τα ελαττώματά του. Είναι ανθρώπινος, είναι αυθόρμητος και αληθινός. Και κάνει λάθη. «Η αγάπη φωλιάζει στη ρίζα κάθε τραγωδίας, είναι η ζωτική ουσία του καλού και του κακού». Ο Fusco μας τον γνωρίζει σιγά σιγά, προσθέτοντας σε κάθε του μυθιστόρημα, στο περιθώριο της έρευνας, στοιχεία από την προσωπική του ζωή, τις σχέσεις του με τη γυναίκα του και τα παιδιά του. Έχει αδυναμία στην κόρη του, που σπούδασε Ψυχολογία και κάνει μεταπτυχιακά στην Εγκληματολογία, μαθαίνει να εκτιμά τον γιο του που υπήρξε τοξικομανής και τώρα δουλεύει σε μια θεραπευτική κοινότητα. Έχει μεγαλώσει σε μια μικρή πόλη κοντά στη Νάπολη, στην εφηβεία του αποφασίζει να ενταχθεί στην Αστυνομία έχοντας γίνει μάρτυρας ενός εγκλήματος της Καμόρα και βλέποντας τους αστυνομικούς σαν σταρ του σινεμά. Στο πέρασμα του χρόνου συνειδητοποιεί το λάθος του: δεν είναι καθόλου συναρπαστικό να βλέπεις το κακό από τόσο κοντά. Φτάνει στο σημείο να ζηλεύει τους ανθρώπους από την άλλη πλευρά που, ακόμα κι αν βρεθούν μπροστά σε ένα έγκλημα, έχουν την πολυτέλεια να γυρίσουν σπίτι τους και να τα ξεχάσουν όλα. Εκείνος δεν μπορεί, έχει γίνει κυνικός. Συχνά αναρωτιέται αν η δικαιοσύνη φέρνει πάντα τη δικαίωση και τη γαλήνη της ψυχής. Είναι κουρασμένος.

Αυτή τη φορά έχει φτάσει σε σημείο καμπής και στα προσωπικά του. Δυσκολεύεται να τα διαχειριστεί, χάνει ακόμα και την εμπιστοσύνη στη γυναίκα του… Και τελικά, καλείται να πάρει μια δύσκολη απόφαση, να κρίνει τι έχει πραγματικά νόημα στη ζωή του.

Ο Καζαμπόνα θα ανάψει ένα πούρο, θα βάλει ένα ποτήρι ρούμι και, ακούγοντας αγαπημένη τζαζ μουσική, θα τα σκεφτεί όλα μέσα από την οπτική του μύθου του φοίνικα που πεθαίνει και ξαναγεννιέται μέσα από τις στάχτες του. Γιατί «… καμιά φορά χρειάζεται να έχουμε το θάρρος να σταθούμε και να κοιτάξουμε με νέα ματιά αυτά που έχουν συμβεί. Έτσι γινόμαστε καλύτεροι. Έτσι ελευθερωνόμαστε από τη σκλαβιά των δαιμόνων μας. Γιατί αυτούς θέλουμε να ικανοποιήσουμε όταν παραμορφώνουμε το νόημα της πραγματικότητας. Η αδιαφορία, η μνησικακία, η αυτολύπηση, η ζήλια, ο φθόνος, η υπεροψία, η ματαιοδοξία και το μίσος βρίσκονται μέσα στον άνθρωπο και ψάχνουν έναν καλό λόγο για να εμφανιστούν στον έξω κόσμο. Δεν έχει σημασία αν ο λόγος θα είναι αληθινός ή ψεύτικος. Πραγματικός ή φαινομενικός».

Γιάννα Σκαρβέλη

Ο ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ

Ο Antonio Fusco γεννήθηκε στη Νάπολη το 1964. Είναι υψηλόβαθμο στέλεχος της Αστυνομίας και εγκληματολόγος. Από το 2000 ζει και εργάζεται στην Τοσκάνη. Το πρώτο του βιβλίο, Πέντε Μικρές Αδικίες, έγινε δεκτό με ενθουσιασμό από το αναγνωστικό κοινό και τους κριτικούς και κέρδισε το βραβείο καλύτερου συγγραφέα της Τοσκάνης (κατηγορία Αστυνομικό και Νουάρ μυθιστόρημα) και το βραβείο αστυνομικού μυθιστορήματος «Garfagnana in Giallo 2014». Το 2015 εκδόθηκε η δεύτερη έρευνα του αστυνόμου Καζαμπόνα, Υπόθεση 178, που ανακηρύχθηκε το καλύτερο αστυνομικό της χρονιάς στην κατάταξη «Best 2015» των iTunes. Την ίδια αναγνώριση πέτυχε και Η Μέθοδος του Φοίνικα, την επόμενη χρονιά («Best 2015»των iTunes), το οποίο κυκλοφορεί στα ελληνικά, σε μετάφραση της Γιάννας Σκαρβέλη, από τις Εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα (σελ.: 288, τιμή: €13,90).
Στα ιταλικά έχουν κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Giunti δύο ακόμα έρευνες του αστυνόμου Καζαμπόνα: Le vite parallele (2017) και Alla fine del viaggio (2019).

Η ΜΕΤΑΦΡΑΣΤΡΙΑ

Η Γιάννα Σκαρβέλη γεννήθηκε στην Κέρκυρα. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και μετάφραση στην Κέρκυρα και παρακολούθησε σεμινάρια διόρθωσης και επιμέλειας κειμένων στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου. Πολλά χρόνια τώρα μεταφράζει βιβλία, λογοτεχνικά και όχι μόνον, άρθρα για περιοδικά και ταινίες. Πάντα με πολύτιμη βοήθεια τις γάτες της.