ΜΙΑ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα
«Βάλτε και μια ανθρώπινη νότα στην ιστορία, σας παρακαλώ, γιατί είμαι κι εγώ άνθρωπος πού και πού», είχε πει η Μαρία Κάλλας σε μια συνέντευξή της τη δεκαετία του 1960. Είναι μια φράση που με άγγιξε, γιατί στόχος μου ήταν να πω την αληθινή ιστορία της Μαρίας, ως γυναίκας· η καλλιτέχνις Κάλλας δεν χρειάζεται περαιτέρω συστάσεις, ούτε φυσικά μία ακόμα βιογραφία: έχουν γραφτεί εκατοντάδες πράγματα για την τέχνη της, τι άλλο μένει να ειπωθεί; Τα γραφόμενα για την προσωπική της ζωή, ωστόσο, περιορίζονται σε ασήμαντα γεγονότα και σε κουτσομπολιά που πηγάζουν (σε μεγάλο βαθμό) από τη δημόσια σφαίρα.
Το ένστικτό μου επέμενε ότι υπήρχε ακόμα ένα κομμάτι της ιστορίας που έμενε να αποκαλυφθεί. Είμαι θαυμάστρια της Μαρίας Κάλλας από παιδί, έχω διαβάσει κάθε βιογραφία της που είχε κυκλοφορήσει στα αγγλικά και έχω δει ό,τι ντοκιμαντέρ κυκλοφορεί στο διαδίκτυο. Έχοντας γράψει 7 βιβλία μέχρι στιγμής, το μυαλό και η καρδιά μου έλεγαν ότι είχε έρθει η ώρα να γράψω και την προσωπική ιστορία της Μαρίας.
Πείτε το θεία σύμπτωση, πείτε το ό,τι θέλετε, αλλά καθώς άρχισα να συντάσσω την πρότασή μου προς τον εκδοτικό οίκο, κληροδοτήθηκε στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ στην Καλιφόρνια μια τεράστια συλλογή εγγράφων. Τι περιείχαν αυτά τα χαρτιά; Δεν ήξερα. Ήταν κλεισμένα σε κούτες, μη ψηφιοποιημένα – αλλά πλήρωσα για το δικαίωμα να τα αντιγράψω και πήρα το ρίσκο να τα δω: μου εστάλησαν εκατοντάδες γράμματα· γράμματα που η Μαρία είχε γράψει στον νονό της, στους φίλους της, στους συναδέλφους της, στους διευθυντές της μίας ή της άλλης Όπερας, και σε πολλούς άλλους. Οι πρώτες επιστολές περιέγραφαν λεπτομερώς τις προσωπικές σκέψεις και τις εμπειρίες μιας γυναίκας που λαχταρά μια σταθερή ζωή και μια στοργική οικογένεια. Τα τελευταία γράμματα, λίγο πριν από τον θάνατό της, εξιστορούσαν την αργή επιδείνωση της υγείας της και τη βαθιά μοναξιά της. Συμπληρωματικά έγγραφα –ζωτικής, όμως, σημασίας– προήλθαν από τις συλλογές του Renzo Allegri, της οικογένειας Mennin, της Δημόσιας Βιβλιοθήκης της Νέας Υόρκης, του Πανεπιστημίου Columbia και του Συλλόγου Αποφοίτων «Μαρία Κάλλας» του Μουσικού Σχολείου Καλαμάτας. Φυσικά, για να καταλάβει κανείς το περιεχόμενο των επιστολών, έπρεπε να ξέρει τι ψάχνει. Με το που έλυσα αυτά τα πολλαπλά μυστήρια, τα λόγια της απέκτησαν ξαφνικά νόημα.
«Το νέο πρόσωπο της Μαρίας Κάλλας… είναι ακόμα πιο δραματικό απ’ ό,τι μας έχει αποκαλύψει μέχρι τώρα η Ιστορία».
Vogue Italia
Παρά το γεγονός ότι η Κάλλας είναι μια φιγούρα μυθικών διαστάσεων, η ίδια η Μαρία παρουσιαζόταν τόσο καιρό μόνο μέσω των απόψεων άλλων ανθρώπων. Στις άλλες εκδοχές της ιστορίας της, είναι μια γυναίκα που συνδέεται αδιάρρηκτα με διάφορους άντρες, μύθους, σκάνδαλα – γιατί κανείς βιογράφος της δεν ήξερε ποια ήταν στην πραγματικότητα. Ενώ η πραγματική της ιστορία είναι η ιστορία μιας γυναίκας με εξωπραγματικό ταλέντο που, στα παρασκήνια, ούρλιαζε από την αγωνία να την καταλάβουν και να την αγαπήσουν γι’ αυτό που πραγματικά ήταν. Κάποια στιγμή αναρωτήθηκα αν οι υπόλοιποι βιογράφοι της απλώς τη φοβούνταν: μήπως γι’ αυτό δίσταζαν να κοιτάξουν πίσω από το πέπλο της μυθικής Κάλλας; Κατά τη γνώμη μου, δεν υπάρχει τίποτα το τρομακτικό από πίσω· η γνώση της αληθινής ιστορίας της, μάλιστα, μεγεθύνει τον θαυμασμό και την αγάπη μας προς αυτή. Ως γυναίκα, ήταν θύμα των συνθηκών της. Αλλά ήταν και «survivor» –επιζώσα– από κάθε άποψη.
Το να γράψω την ιστορία της ίδιας της Μαρίας ήταν δύσκολο. Μα ήμουν αποφασισμένη να μην αφήσω τη La Divina να κυριαρχήσει στην αφήγηση ή να αποσπάσει την προσοχή από τα οδυνηρά στοιχεία της ιστορίας. Η αλήθεια σοκάρει, αλλά εμπνέει και δύναμη: στο μυαλό πολλών ανθρώπων δημιουργήθηκε χώρος, επιτέλους, για την ανθρώπινη, αληθινή Μαρία. Όπως είχε πει και η ίδια κάποτε, συγκινητικά: «Στολίζομαι Μαρία Κάλλας. Εγώ είμαι μόνο γυναίκα».
© Lyndsy Spence
Το βιβλίο-μαρτυρία της Lyndsy Spence με τίτλο Casta Diva. Μαρία Κάλλας: Η κρυφή ζωή της κυκλοφορεί, σε μετάφραση της Χρύσας Φραγκιαδάκη, από τις Εκδόσεις Παπαδόπουλος (σελ.: 496, τιμή: €19,99).
Η Lyndsy Spence είναι συγγραφέας, ιστορικός και σεναριογράφος. Κείμενά της εμφανίζονται συχνά στον περιοδικό Τύπο. Έχει γράψει τη βιογραφία της ηθοποιού Margaret Lockwood. Τα δικαιώματα του βιβλίου The Mistress of Mayfair, βασισμένου στη ζωή της Αγγλίδας κοσμικής Doris Delevingne, κατοχυρώθηκαν από εταιρεία κινηματογραφικών παραγωγών.
Επίσης, επιμελείται τη διαδικτυακή κοινότητα The Mitford Society∙ ένα site αφιερωμένο στην πιο διάσημη και αμφιλεγόμενη οικογένεια της βρετανικής υψηλής κοινωνίας.
Σημείωση: Η στήλη ευχαριστεί θερμά τους συνεργάτες του Εκδοτικού οίκου Παπαδόπουλος για τη μεταφραστική επιμέλεια του κειμένου που μας έστειλε η συγγραφέας Lyndsy Spence.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος