ΕΝΑΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ
Επιμέλεια: Μαρία Σφυρόερα
Στη δεκαετία του εξήντα, μια δεκαετία έντονων πολιτικών και κοινωνικών συγκρούσεων, κάτι καινούργιο άρχισε να κινείται στον χώρο της μουσικής που ξέφευγε από τα γνωστά στερεότυπα. Το αυθεντικό λαϊκό τραγούδι, το παλιό ρεμπέτικο, σε συνδυασμό με το βυζαντινό μέλος και τη δημοτική παράδοση βρέθηκε στο κέντρο των νέων αναζητήσεων, χάρη στη βαθιά καλλιέργεια νέων συνθετών, με πρώτο τον Μάνο Χατζιδάκι και στη συνέχεια τον Μίκη Θεοδωράκη• καλλιτεχνών που διάβαζαν, εκτιμούσαν και διαλέγονταν με τους ομήλικούς τους ποιητές, διέθεταν σαφή πολιτική συνείδηση και αντιλαμβάνονταν τον ελληνικό καημό όχι ως τουριστικό ή εθνικιστικό φολκλόρ αλλά στην αυθεντική λαϊκή του διάσταση. Το αποτέλεσμα υπήρξε ό,τι καλύτερο κατάφερε να γεννήσει η ελληνική λαϊκή μουσική.
Ο φωτογράφος Τάκης Πανανίδης υπήρξε ο ισότιμος συνοδοιπόρος αυτών των πρωτοπόρων καλλιτεχνών. Διαισθάνθηκε, από τους πρώτους το «καινούργιο» στο τραγούδι, τον στίχο και τη μουσική της εποχής και αμέσως το τραγούδησε, το αγκάλιασε, το αγάπησε και, στην κυριολεξία, το «κυνήγησε», αποτυπώνοντας στο φιλμ τις καλύτερες στιγμές του. Ο Τάκης Πανανίδης δεν ήταν ένας τυχαίος φωτορεπόρτερ. Ήταν ένας καλλιεργημένος άνθρωπος με γνώση της μουσικής και, φυσικά, της φωτογραφίας, αφού δούλευε επαγγελματικά σχεδόν από μαθητής σ‘ αυτόν τον χώρο.
Οι φωτογραφίες του Τάκη Πανανίδη (1935-2010) που επιλέξαμε για το λεύκωμα των εκδόσεων Τόπος καλύπτουν πράγματι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες περιόδους της νεοελληνικής μουσικής. «Αυτόπτη φωτομάρτυρα», αποκαλούσε ο ίδιος τον εαυτό του και ήταν. Κατάφερε να καταγράψει τους σημαντικότερους πρωταγωνιστές της ανατρεπτικής αλλαγής που συνέβη στο λαϊκό τραγούδι στη δεκαετία του εξήντα, παρακολουθώντας τους στις πρόβες, στις ηχογραφήσεις, στις συναυλίες, στις μπουάτ, στα λαϊκά κέντρα, στα σπίτια τους. Και δεν είναι τυχαίο ότι οι περίφημες φωτογραφίες του Χατζιδάκι στο σπίτι του ήταν αποκλειστικό προνόμιο του Τάκη Πανανίδη (αφού ο Χατζιδάκις δεν επέτρεπε σε άλλον να τον φωτογραφίσει κατ’ ιδίαν).
Όλα τα γνωστά ονόματα που διαμόρφωσαν το νέο λαϊκό τραγούδι της εποχής, συνθέτες όπως ο Τσιτσάνης, ο Θεοδωράκης, ο Χατζιδάκις, ο Ξαρχάκος, μουσικοί δεξιοτέχνες όπως ο Μανώλης Χιώτης και ο Γιώργος Ζαμπέτας, τραγουδιστές που σφράγισαν με την ερμηνεία τους χιλιοτραγουδισμένες μελωδίες όπως οι Μπιθικώτσης, Καζαντζίδης, Μαρινέλλα, Πόλυ Πάνου, Πάνος Γαβαλάς κ.ά. διατηρούνται στην ιστορική μνήμη χάρη και στις φωτογραφίες του Αρχείου Τάκη Πανανίδη (http://takispananidis.blogspot.gr).
Είχε το έμφυτο ταλέντο να αφήνει ανεπιτήδευτη, με αδιόρατες παρεμβάσεις, τη στιγμιαία φωτογράφισή του, ακόμα και όταν, για λόγους επαγγελματικής σκοπιμότητας, όφειλε να τη σκηνοθετήσει. Παράλληλα, χάρη στη γενικότερη εξοικείωσή του με τον χώρο της μουσικής και του θεάματος, είχε ασκηθεί να συλλαμβάνει τις εικόνες του στη μαγική εκείνη στιγμή που το θέμα παρουσιάζεται στην πιο χαρακτηριστική του έκφραση, στην πλήρη κορύφωσή του.
Όποιος ερευνά τη μουσική των δεκαετιών του εξήντα και του εβδομήντα υποχρεωτικά διασταυρώνεται με τις εντυπωσιακές φωτογραφίες που περιλαμβάνονται στο λεύκωμα Αυτόπτης φωτομάρτυρας στην οδό των ονείρων. Αυτό που με σιγουριά μπορεί κανείς να πει γι’ αυτόν τον παθιασμένο με το τραγούδι δημιουργό, είναι ότι υπήρξε ο αποκλειστικός φωτογράφος των θρυλικών τραγουδιών και των λαϊκών θεαμάτων μιας ολόκληρης εποχής.
Συνηθίζουν πολλοί να λένε για τον Τάκη Πανανίδη: οι φωτογραφίες του δεν μιλούν, τραγουδάνε. Αυτό το λεύκωμα με τις καλύτερες φωτογραφίες από το Αρχείο Πανανίδη (που με ευλάβεια διασώζουν οι κληρονόμοι του Αθηνά και Ήρα Πανανίδου) αποδεικνύει την αλήθεια αυτού του ισχυρισμού.
ΑΡΗΣ ΜΑΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΣ
Το λεύκωμα Αρχείο Τάκη Πανανίδη: Αυτόπτης φωτομάρτυρας στην οδό των ονείρων κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Τόπος σε σχεδιασμό, επιλογή εικόνων και κείμενα του Άρη Μαραγκόπουλου.
Μια φωτογραφική ιστορία (1960-1975) για τους μεγάλους ποιητές, συνθέτες, ερμηνευτές του ελληνικού τραγουδιού και των θεαμάτων μιας θρυλικής εποχής.
Σελίδες: 200
Τιμή: 22,00 € (σκληρό εξώφυλλο 28,00 €)
Τιμή online: 20,00 € (σκληρό εξώφυλλο 25,40 €)
O ΑΡΗΣ ΜΑΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΣ (γεν.: Αθήνα 1948) έχει εκδώσει γύρω στα είκοσι βιβλία πεζογραφίας, κριτικής και τέχνης, και πάνω από δέκα μεταφράσεις (από τα γαλλικά και τα αγγλικά). Γράφει κριτική σε θέματα κουλτούρας, ιδεών και πολιτισμού στον έντυπο και στον ηλεκτρονικό Tύπο. Είναι ιδρυτικό στέλεχος των εκδόσεων Τόπος, όπου και διευθύνει το τμήμα λογοτεχνίας.
Τελευταία του μυθιστορήματα είναι Η μανία με την Άνοιξη (Τόπος 2009) και το Χαστουκόδεντρο (Τόπος 2012) και πιο πρόσφατο βιβλίο του, το δοκίμιο Πεδία Μάχης Αφύλακτα (Τόπος 2014).
Περισσότερα στοιχεία για το έργο του Άρη Μαραγκόπουλου ο αναγνώστης μπορεί να αναζητήσει στο προσωπικό του website ΕΔΩ (στα ελληνικά και αγγλικά, ανανεώνεται σε τακτική βάση) αλλά και στο ιστολόγιό του με θέματα κριτικής και θεωρίας της τέχνης. Στο Facebook, το Linkedin και τη Wiki μπορούν επίσης να αναζητηθούν οι αντίστοιχες, κατά περίπτωση, πρόσθετες πληροφορίες για τον συγγραφέα και το έργο του.
Κάνε like στη σελίδα μας στο Facebook
Ακολούθησε μας στο Twitter
Κάνε εγγραφή στο κανάλι μας στο Youtube
Γίνε μέλος στο κανάλι μας στο Viber
– Αναφέρεται ως πηγή το ertnews.gr στο σημείο όπου γίνεται η αναφορά.
– Στο τέλος του άρθρου ως Πηγή
– Σε ένα από τα δύο σημεία να υπάρχει ενεργός σύνδεσμος