Στα ύψη οι τιμές ενέργειας όσο δυναμώνουν τα «τύμπανα πολέμου» στην Ουκρανία

Σημάδια σοβαρής κλιμάκωσης παρατηρούνται στις τιμές ενέργειας παρά τις προσπάθειες της Κομισιόν και των παραγόντων της αγοράς να διασφαλίσουν με όλους τους εναλλακτικούς τρόπους και προμηθευτές την ομαλή τροφοδοσία της ευρωπαϊκής αγοράς υπό τη βαριά σκιά έντασης στις σχέσεις Ρωσίας – Ουκρανίας.

Το χειμωνιάτικο ψύχος και οι ψυχροπολεμικές συνθήκες όπως αυτές διαμορφώνονται σε μία περιοχή (Ουκρανία) όπου είναι κρίσιμη για την τροφοδοσία της Ευρώπης με ενέργεια δίνει ακόμα μεγαλύτερη ώθηση στις τιμές τόσο του φυσικού αερίου όσο και του πετρελαίου. Σε αυτή την πολύ άβολη συνθήκη προστίθενται τόσο η αυξημένη ζήτηση λόγω του χειμώνα, όσο και επιμέρους παράγοντες όπως η εξαιρετικά χαμηλή συνεισφορά των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό μίγμα. Σύμφωνα με παράγοντες της ενεργειακής αγοράς οι εξασθενημένοι άνεμοι οδηγούν τις εταιρείες κοινής ωφέλειας στη χρήση ολοένα και περισσότερων ορυκτών καυσίμων, δηλαδή αερίου και άνθρακα, οι τιμές των οποίων είναι σαφώς πιο υψηλές σε σχέση με των ΑΠΕ. Υπό αυτές τις συνθήκες αναλυτές (Goldman Sachs) εκτιμούν ότι το κόστος μπορεί να διαμορφωθεί σε ακόμη υψηλότερο επίπεδο, αν υπάρξει επιδείνωση του καιρού στην κεντρική Ευρώπη. 

Σε ό,τι αφορά το φυσικό αέριο σημείωσε μεγάλη άνοδο 20% στην Ευρώπη. Το συμβόλαιο TTF βρίσκονταν το απόγευμα της Δευτέρας κοντά στα 90 ευρώ. Η τιμή των δικαιωμάτων εκπομπών CO2 είναι στα 85 ευρώ ανά τόνο.

Η ίδια εικόνα διαμορφώνεται και στη χώρα μας με τις τιμές σε ηλεκτρικό ρεύμα, φυσικό αέριο και πετρέλαιο να έχουν πάρει την ανηφόρα. Τις τελευταίες δύο ημέρες η χονδρεμπορική τιμή του ηλεκτρισμού στη χώρα έχει εκτιναχθεί από τα 211 ευρώ ανά μεγαβατώρα προχθές, στα 243 ευρώ χθες και στα 280,81 ευρώ σήμερα, σύμφωνα με το Χρηματιστήριο Ενέργειας. Οι χαμηλές θερμοκρασίες αύξησαν επίσης τη ζήτηση στις 206 γιγαβατώρες, ενώ η μέγιστη τιμή βρίσκεται στα 357 ευρώ και η κατώτατη στα 196 ευρώ. Στο μείγμα παραγωγής 38,6% έχει το αέριο, 30% οι ΑΠΕ, 11,2% ο λιγνίτης, 9,2% τα υδροηλεκτρικά και 8,2% οι εισαγωγές.

Την ίδια ώρα το πετρέλαιο ανέκαμψε μετά τη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση που κατέγραψε φέτος, καθώς οι επενδυτές εστίασαν στις θετικές προοπτικές της ζήτησης. Τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του αργού Μπρεντ αυξήθηκαν 61 σεντς, ή 0,7%, στα 86,88 δολάρια το βαρέλι, αφού άγγιξαν το υψηλό της συνεδρίασης των 87,27 δολαρίων το βαρέλι νωρίτερα, αντιστρέφοντας την πτώση 1,8% της προηγούμενης συνεδρίασης.

Η τιμή του αμερικανικού αργού πετρελαίου «σκαρφάλωσε» προς τα 84 δολάρια το βαρέλι μετά την πτώση άνω του 2% τη Δευτέρα, όταν οι αμερικανικές μετοχές υποχώρησαν και στη συνέχεια ανέκαμψαν. Ειδικότερα, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του αμερικανικού αργού πετρελαίου αυξήθηκαν κατά 44 σεντς, ή 0,5%, στα 83,75 δολάρια το βαρέλι, έχοντας υποχωρήσει 2,2% τη Δευτέρα.

Το αργό πετρέλαιο αυξήθηκε σε υψηλό επτά ετών την περασμένη εβδομάδα, καθώς η παγκόσμια κατανάλωση ανέκαμψε από τις επιπτώσεις της πανδημίας, διαβρώνοντας τα αποθέματα. Ο κολοσσός υπηρεσιών πετρελαιοειδών των ΗΠΑ Halliburton δήλωσε ότι αναμένει ότι το περιβάλλον θα παραμείνει υποστηρικτικό καθώς ανέφερε άλμα στα κέρδη και υψηλότερο μέρισμα τη Δευτέρα.

Μια ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα είχε δυνητικά ευρείες επιπτώσεις στις αγορές ενέργειας και εμπορευμάτων, συμπεριλαμβανομένου του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Ο κίνδυνος να συμβεί αυτό τις επόμενες εβδομάδες είναι πάνω από 50%, σύμφωνα με την αναλύτρια της RBC Capital Markets, Helima Croft. Τα αποθέματα αργού στις ΗΠΑ οδεύουν προς νέα μηνιαία πτώση τον Ιανουάριο μετά τη συρρίκνωση κατά 15% το 2021.

Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε επίσης να θέσει σε κίνδυνο την εφοδιαστική γραμμή αερίου της Ευρώπης (ένα μεγάλο μέρος των εισαγωγών έρχεται μέσω Ουκρανίας) και να αυξήσει έτι περισσότερο το κόστος παραγωγής.  Γι’ αυτό τον λόγο τα μακροπρόθεσμα (ενός έτους) συμβόλαια ενέργειας στη Γερμανία ενισχύονται κατά 5,6% και φτάνουν στο υψηλότερο επίπεδο από τις 6 Ιανουαρίου του 2022.

Τι προβλέπει Goldman Sachs

Το γεωπολιτικό σκηνικό έντασης που φέρνει τη Ρωσία λίγο πριν την εισβολή στην Ουκρανία, θα μπορούσε να στοιχίσει για «αόριστο χρονικό διάστημα» στις προμήθειες φυσικού αερίου της Ευρώπης, εκτιμά η Goldman Sachs.

Όπως αναφέρει, εάν κλιμακωθεί περαιτέρω η ένταση,ο ρωσικός αγωγός Nord Stream 2- που θα μεταφέρει αέριο από τη Ρωσία στη Γερμανία, μέσω της Βαλτικής Θάλασσας- θα δεχτεί τα «σκάγια» των κυρώσεων και οι ροές ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη θα πραγματοποιούνται με το μαρτύριο της σταγόνας για «αόριστο χρονικό διάστημα».

Η τράπεζα υποθέτει ότι ο Nord Stream 2- του οποίου η πιστοποίηση έχει παγώσει από τις γερμανικές αρχές-θα ξεκινήσει να λειτουργεί το δεύτερο τρίμηνο. Ωστόσο, οι καθυστερήσεις στη διαδικασία έγκρισης μπορεί να φέρουν τη λειτουργία του αργότερα μέσα στο έτος, ή ακόμη περισσότερο εν μέσω κλιμάκωσης των εντάσεων Ρωσίας-Ουκρανίας, ανέφερε σε σημείωμά της.

Οι τιμές του φυσικού αερίου θα μπορούσαν επίσης να επανέλθουν πολύ γρήγορα στα επίπεδα-ρεκόρ που παρατηρήθηκαν στα μέσα Δεκεμβρίου, ή ακόμη και να αυξηθούν. «Εάν κλιμακωθούν οι εντάσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, η αρχική αβεβαιότητα σχετικά με τον αντίκτυπό της στις ροές φυσικού αερίου πιθανότατα θα οδηγήσει την αγορά να προσθέσει και πάλι ένα σημαντικό πριμ κινδύνου στις ευρωπαϊκές τιμές του φυσικού αερίου», δήλωσαν οι αναλυτές της τράπεζας.

Ως αποτέλεσμα, οι ούτως ή άλλως περιοσμένες από το δεύτερο εξάμηνο του περασμένου έτους ροές ρωσικού φυσικού αερίου, θα μπορούσαν να συνεχιστούν αναιμικά μέχρι τους καλοκαιρινούς μήνες. Όμως, καθώς η Ευρώπη βρίσκεται στη δίνη της ενεργειακής κρίσης, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι απίθανο να εμποδίσει τυχόν υπάρχουσες ροές φυσικού αερίου από τη Ρωσία, ανέφερε η τράπεζα.

Ακόμη και αν οι ροές φυσικού αερίου από τη Ρωσία επανέλθουν σε κανονικό επίπεδο αυτό το καλοκαίρι, η αγορά στη βορειοδυτική Ευρώπη αναμένεται να είναι πιο «σφιχτή» από τον μέσο όρο πενταετίας, τουλάχιστον μέχρι το 2025, αφού ξεκινήσουν να λειτουργούν αρκετά έργα υγροποίησης φυσικού αερίου που είναι υπό κατασκευή.

Ρεπορτάζ Κωνσταντίνα Δημητρούλη